Đột ngột tê yếu chân tay, hơi khó nói, cần nghĩ ngay bệnh lý này

Cần chụp MRI nếu có dấu hiệu

Thạc sĩ, bác sĩ Trần Quốc Khánh (BV Việt Đức Hà Nội) chia sẻ về 1 ca bệnh đột quỵ mà bác sĩ Khánh vừa tư vấn điều trị. Bệnh nhân là nam giới chỉ mới 40 tuổi, có tiền sử uống rượu và lười vận động thể dục thể thao.

Bệnh nhân đột ngột thấy người khó chịu, tê yếu nhẹ một tay, hơi khó nói. Bệnh nhân đi chụp cắt lớp vi tính (CT Scanner sọ não), kết quả chưa phát hiện bất thường nên được cho về nhà theo dõi. Về đến nhà, khi chuẩn bị dùng cơm tối thì các triệu chứng trở nặng hơn, bệnh nhân yếu hẳn nửa người, nói khó nên quay lại viện. Lần này anh được chụp cộng hưởng từ sọ não (MRI) và phát hiện hình ảnh tai biến thể nhồi máu não.

Bác sĩ Khánh cho biết, với bệnh nhân này, khi vào viện, nếu chụp cắt lớp sọ não chưa phát hiện tổn thương nên thực hiện thêm khảo sát não bằng cộng hưởng từ vì với những tổn thương nhồi máu não giai đoạn sớm thì có thể trên phim cắt lớp vi tính không thể phát hiện được (đặc biệt là trong 6 giờ đầu), nhưng với phim cộng hưởng từ thì lại có thể phát hiện được cả những tổn thương nhồi máu não sớm ở giờ thứ nhất, thứ 2 sau tai biến.

Việc chụp cắt lớp não trước là để phát hiện tai biến thể chảy máu não hoặc nhồi máu khi đã xảy ra sau một quãng thời gian nhất định) nhưng nếu khi chụp cắt lớp chưa phát hiện tổn thương mà trên lâm sàng bệnh nhân có những dấu hiệu nghi ngờ tai biến, nên thực hiện thăm dò thứ 2 tiếp sau đó chính là chụp cộng hưởng từ sọ não để tránh bỏ sót những tai biến thể nhồi máu não giai đoạn sớm.

Ảnh minh hoạ.

Bác sĩ Khánh cho biết bất kể người già hay người trẻ nếu đột ngột xuất hiện những dấu hiếu bất thường xuất hiện như tê bì môi lưỡi, khó nói hay nói lắp, nói ngọng, khó nhấc tay lên hay khó cầm nắm đồ vật, méo lệch miệng, tê bì nửa người…trong đầu cần phản xạ nghĩ đến một tình trạng đột quỵ - tai biến mạch máu nãodù những triệu chứng trên cũng có thể do nhiều nguyên nhân khác nữa gây nên. Chỉ khi có phản xạ này thì chúng ta mới có thái độ xử trí tiếp theo phù hợp và kịp thời.

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Bá Thắng – Trưởng Trung tâm Khoa học Thần kinh, Trưởng Đơn vị Đột quỵ Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, trong thời gian dịch bệnh, các bệnh lý cấp tính như đột quỵ não ít được quan tâm hơn. Tuy nhiên, rất nhiều người bệnh vào bệnh viện cấp cứu thì đã qua giờ vàng.

Bác sĩ Thắng cho biết, điều trị đột quỵ tập trung vào điều trị cấp cứu. Dựa trên các phương pháp chẩn đoán, các bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Có 2 cách để cấp cứu và thông mạch máu.

Thứ nhất là dùng thuốc làm tan cục máu. Phương pháp này chỉ dùng trong 4 - 5 giờ đầu kể từ khi người bệnh có triệu chứng đầu tiên. Thứ hai là dùng dụng cụ để thông mạch máu, thời gian cửa sổ để áp dụng là 6 giờ sau khi xảy ra đột quỵ. Do đó, người bệnh cần được đưa đến cấp trong thời gian sớm nhất để kịp thời can thiệp.

Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh sẽ trở thành người tàn tật, không còn khả năng tự chăm sóc bản thân, là gánh nặng cho gia đình, xã hội. Nghiên cứu cho thấy, chỉ có 25-30% người bệnh sau đột quỵ tự đi lại, phục vụ bản thân; 20-25% đi lại khó khăn và cần sự hỗ trợ của người khác trong sinh hoạt hàng ngày; 15-25% phải phụ thuộc hoàn toàn vào người khác. 

Dấu hiệu nhận biết đột quỵ

Theo bác sĩ Thắng, đột quỵ là bệnh lý liên quan trực tiếp đến mạch máu não, gián đoạn việc cấp máu, làm não ngưng hoạt động, từ đó các chức năng do não điều khiển cũng sẽ ngưng hoạt động.

Có hai nguyên nhân chính dẫn đến đột quỵ: một là do mạch máu bị vỡ, hai là do mạch máu bị tắc nghẽn. Người bệnh sẽ có biểu hiện yếu, liệt, không nói được, gục xuống, thậm chí là hôn mê. Để phát hiện sớm cơn đột quỵ, cần dựa vào những dấu hiệu ban đầu (hay còn gọi là quy tắc FAST) sau đây:

• F - Face (mặt): Người bệnh có thể bị liệt, méo miệng, nhân trung (đoạn nối giữa điểm dưới mũi đến môi trên) bị lệch, thể hiện rõ nhất khi người bệnh cười mở miệng lớn.

• A - Arm (cánh tay): Người bệnh cử động khó hoặc không thể cử động tay chân, tê liệt 1 bên cơ thể. Cách xác nhận nhanh chóng nhất là yêu cầu người bệnh giơ 2 tay lên và giữ lại cùng 1 lúc.

• S - Speech (nói chuyện): Người bệnh khó nói, phát âm không rõ, nói dính chữ, nói ngọng bất thường, hoặc không hiểu lời nói.

• T - Time (thời gian): tranh thủ tối đa thời gian đưa người bệnh đến bệnh viện hoặc gọi xe cứu thương để được cấp cứu kịp thời.

K.Chi