ĐBQH đề nghị trao quyền điều tra cho Kiểm ngư để bảo vệ biển đảo tốt hơn

Phát biểu thảo luận tại hội trường về Dự thảo Bộ luật Tố tụng hình sự, Đại biểu Nguyễn Anh Sơn (Nam Định) đề nghị cần bổ sung cơ quan có thẩm quyền điều tra là Kiểm ngư để góp phần bảo vệ tốt hơn vùng biển thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Viêt Nam, trong tình hình hiện nay.

Tàu Kiểm ngư hiện đại của Việt Nam

Một số đại biểu khác cũng cùng quan điểm và khẳng định, mở rộng thẩm quyền điều tra cho lực lượng kiểm ngư là cần thiết. Vì thực tế khi trao quyền điều tra cho Biên phòng, Cảnh sát biển, Kiểm lâm, Hải quan, theo báo cáo giám sát của Quốc hội không có trường hợp oan sai nào.

Trước đó, UBTV Quốc hội đã trình bày báo cáo giám sát oan sai và bồi thường Nhà nước trong tố tụng, tại Quốc hội. Báo cáo nhận định, trong kỳ hoạt động điều tra của Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm và Cảnh sát biển không phát sinh trường hợp nào làm oan người vô tội, nhưng có nhiều trường hợp sai phạm, tiềm ẩn việc bỏ lọt hành vi phạm tội do hành chính hóa các quan hệ hình sự. Hằng năm, các cơ quan này xử phạt hàng chục nghìn vi phạm hành chính nhưng số vụ xử lý hình sự rất hạn chế. Nhiều nơi không khởi tố, điều tra vụ án nào. Kỹ năng điều tra, lập hồ sơ vụ án còn hạn chế, nhiều trường hợp CQĐT phải làm lại từ đầu và gặp nhiều khó khăn trong khi nhân chứng, hiện trường đã thay đổi; chưa quan tâm mở rộng truy xét các vụ án đồng phạm, phạm tội có tổ chức như các vụ buôn lậu, ma túy lớn…

Nguyên nhân chính của thực trạng ít khởi tố, xử lý hình sự, tiềm ẩn việc bỏ lọt nhiều tội phạm do các cơ quan này chủ yếu thực hiện thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, chưa nghiêm túc thực hiện đầy đủ thẩm quyền tố tụng; do trình độ pháp luật và năng lực nghiệp vụ của cán bộ điều tra còn hạn chế, chủ yếu là kiêm nhiệm; sự phối hợp giữa các cơ quan này với CQĐT chuyên trách và VKS thiếu chặt chẽ; có phần do quy định pháp luật về quyền hạn, thời hạn điều tra của các cơ quan này còn bất cập.

Từ thực tiễn này, nhiều đại biểu cho rằng nên trao quyền cho lực lượng kiểm ngư, nhưng cân nhắc đào tạo, quy định rõ chế định này, đồng thời phải có những đào tạo phù hợp.

Cũng cùng quan điểm, đại biểu Trương Trong Nghĩa (Tp HCM) đề nghị ghi rõ trọng Dự thảo Bộ luật tố tụng hình sự, phạm vi hiệu lực bao gồm cả vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Đại biểu Trương Trọng nghĩa phát biểu: "Về phạm vi hiệu lực, như tôi đã đề nghị vì chúng ta có quyền tài phán ở vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa, nên mở rộng quyền này. Vùng này Công ước quốc tế trao cho chúng ta quyền tài phán, chúng ta phải quy định...."

Trước đó (hôm 16.5), góp ý về dự thảo Bộ luật Hình sự, Đại biểu Trương Trọng Nghĩa cũng đề xuất thêm phạm vi hiệu lực của Bộ luật Hình sự trên vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Điều này khẳng định Việt Nam có quyền tài phán trên các vùng biển mà Công ước Luật Biển 1982 quy định.