Đái tháo đường gây liệt dạ dày

Đái tháo đường có thể làm tổn thương thần kinh chi phối dạ dày

Tổn thương thần kinh có thể xảy ra theo thời gian do tác động của đường trong máu tăng cao kéo dài ở bệnh nhân đái tháo đường. Chậm tiêu hóa làm cho việc điều trị đái tháo đường trở nên khó khăn hơn.

LDD là một rối loạn ảnh hưởng đến cả bệnh nhân đái tháo đường týp 1 lẫn týp 2.

Cũng như với các loại bệnh lý thần kinh khác, đái tháo đường có thể gây tổn thương các dây thần kinh phế vị điều khiển sự chuyển động của thức ăn nếu lượng đường trong máu vẫn ở mức cao trong một thời gian dài. Glucose trong máu cao gây ra những thay đổi hóa chất trong dây thần kinh và làm tổn hại các mạch máu cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho các dây thần kinh.
 
Triệu chứng

Các dấu hiệu và triệu chứng của LDD bao gồm:

- Ợ nóng.

- Buồn nôn.

- Ói ra thức ăn không tiêu.

- Cảm giác mau no khi ăn.

- Sụt cân.

- Bụng đầy hơi.

- Lượng đường trong máu lên xuống thất thường.

- Ăn không ngon miệng.

- Gây trào ngược dạ dày thực quản.

- Co thắt của thành dạ dày.

Những triệu chứng này có thể là nhẹ hay nặng, phụ thuộc vào mỗi người.

Biến chứng

LDD làm cho bệnh đái tháo đường trở nên xấu hơn vì nó gây khó khăn trong việc kiểm soát lượng đường trong máu. Khi thức ăn đã bị trì hoãn trong dạ dày vào đến ruột non và được hấp thụ, lượng đường trong máu sẽ tăng lên.

Nếu thức ăn ở lại quá lâu trong dạ dày, nó có thể gây ra vấn đề như vi khuẩn phát triển quá mức vì thức ăn đã lên men. Ngoài ra, các thực phẩm có thể đông cứng lại thành khối rắn gọi là bezoar, gây ra các triệu chứng như buồn nôn, ói mửa, và tắc nghẽn trong dạ dày. Bezoar có thể nguy hiểm nếu gây tắc nghẽn sự thông thương từ dạ dày vào ruột non.

Chẩn đoán

Việc chẩn đoán LDD được xác nhận thông qua một hoặc nhiều đánh giá cận lâm sàng sau đây:

- Chụp X-quang dạ dày với Bari.

- Đo áp lực dạ dày.

- Nội soi dạ dày tá tràng.

- Siêu âm bụng.

- Xét nghiệm máu.

Điều trị

Mục tiêu quan trọng nhất trong điều trị LDD do đái tháo đường là kiểm soát lượng đường huyết càng gần mức bình thường càng tốt.

Phương pháp điều trị bao gồm: dùng insulin, thuốc uống tăng co bóp dạ dày, thay đổi chế độ ăn và trong trường hợp nghiêm trọng sẽ nuôi ăn bằng ống hoặc nuôi ăn qua đường tĩnh mạch.

Dùng insulin để kiểm soát đường huyết: nếu bạn bị LDD, sau khi ăn thực phẩm sẽ được hấp thu chậm hơn và ở những thời điểm không thể đoán trước. Để quản lý tốt hơn lượng đường trong máu, bạn cần phải thử như sau: sử dụng insulin thường xuyên hơn; tiêm insulin sau khi ăn thay vì trước khi ăn; kiểm tra lượng đường trong máu của bạn thường xuyên sau khi ăn và tiêm insulin bất cứ khi nào cần thiết.

Bác sĩ điều trị sẽ cung cấp cho bạn các hướng dẫn phù hợp dựa trên nhu cầu cụ thể của bạn.

Thuốc tăng sức co bóp dạ dày: bác sĩ của bạn có thể thử các loại thuốc khác nhau hoặc kết hợp các loại thuốc để tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả nhất.

Thay đổi bữa ăn và chế độ ăn: thay đổi thói quen ăn uống của bạn có thể giúp kiểm soát LDD. Bác sĩ hoặc chuyên viên dinh dưỡng sẽ hướng dẫn cụ thể cho bạn. Bạn có thể được yêu cầu ăn 6 bữa nhỏ trong ngày thay vì 3 bữa lớn. Nếu mỗi bữa bạn ăn một ít thì trong dạ dày sẽ có ít thức ăn hơn, vì thế tránh được hiện tượng dạ dày trở nên quá đầy. 

Hoặc bác sĩ sẽ đề nghị bạn nên cố gắng ăn nhiều chất lỏng mỗi ngày cho đến khi lượng đường trong máu của bạn ổn định và LDD đã được cải thiện. Các bữa ăn chất lỏng cung cấp tất cả các chất dinh dưỡng được tìm thấy trong thực phẩm rắn. Thức ăn lỏng có thể đi qua dạ dày dễ dàng và nhanh chóng hơn thức ăn rắn.

Bạn nên tránh những thức ăn nhiều chất béo và chất xơ vì chúng khó tiêu đối với người bị LDD và có thể tạo thành bezoar gây tắc dạ dày.

Ăn bằng ống: nếu các phương pháp trên không hiệu quả, bạn có thể cần phải phẫu thuật để đặt ống nuôi ăn (phẫu thuật mở hỗng tràng ra da). Ống này cho phép bạn đưa các chất dinh dưỡng trực tiếp vào ruột non.

BS.CKI. Nguyễn Thanh Hải/Nguồn SKĐS