Đã đến lúc kinh tế tư nhân phát huy vai trò đầu tàu

Theo Tổng cục Thống kê, Chỉ số sản xuất công nghiệp giảm dần kể từ tháng 6/2018 và chỉ tăng 7,7% trong tháng 10 so với cùng kỳ năm ngoái.

Sản xuất sản phẩm điện tử không tích cực như năm ngoái khi chỉ số sản xuất công nghiệp thấp hơn tại Bắc Ninh và Thái Nguyên, nơi đặt các nhà máy của Samsung. Ngoài ra, giá trị xuất nhập khẩu của những sản phẩm này cũng bị chậm lại.

Khu vực khai khoáng, ngoại trừ dầu thô, và công nghiệp nặng ghi nhận hoạt động tốt. Sản xuất thép tiếp tục giữ đà tăng trưởng ổn định do hoạt động của Formosa. Sản xuất than và xi măng được hưởng lợi từ giá cao và xuất khẩu tốt hơn sang Trung Quốc và ASEAN.

Đối với trường hợp của xi măng, ngày càng có nhiều nhà máy nước ngoài tại Việt Nam. Mặc dù điều này đóng góp vào tăng trưởng GDP của Việt Nam, nhưng lại gây nhiều lo ngại về vấn đề thất thoát tài nguyên thiên nhiên.

Hoạt động của các nhà máy lọc dầu trong nước dẫn đến giá trị nhập khẩu dầu thô cao hơn. Trong khi sản lượng dầu thô của Việt Nam ghi nhận mức giảm dần, tổng chi phí nhập khẩu dầu thô tăng lên 1,6 tỷ USD, tăng 282% so với cùng kỳ năm ngoái.

Về du lịch, số lượng khách quốc tế giảm nhẹ trong tháng 10, tính chung 10 tháng, tốc độ tăng cũng giảm nhẹ so với cùng kỳ năm trước.

Tăng trưởng tín dụng đang được kiểm soát chặt chẽ trong khi ngày càng có nhiều dự án bất động sản bị trì hoãn.

Gần đây, các tổ chức quốc tế như Quỹ tiền tệ quốc tế, Ngân hàng thế giới và Ngân hàng phát triển Châu Á cũng điều chỉnh giảm triển vọng tăng trưởng GDP khu vực và toàn cầu.

Trong khi đầu tư nước ngoài trực tiếp vào Việt Nam tạm thời bị ảnh hưởng bởi chiến tranh thương mại, các dự án tỷ đô của các tập đoàn tư nhân có thể là động lực chính cho nền kinh tế trong năm 2019. Hiện tại, tiến độ giải ngân vốn tại các dự án FDI đang chậm lại trong khi giá trị đăng ký FDI mới giảm. Các tập đoàn nước ngoài dường như đang thận trọng về tác động của chiến tranh thương mại và những bất ổn mà nó đem lại.

Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất có tổng vốn đầu tư 52.000 tỷ đồng.

Theo nhận định của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), trong bối cảnh nêu trên, nền kinh tế cần sự đóng góp cao hơn của các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam. Đơn cử, VDSC ghi nhận nhiều công ty xây dựng và sản xuất vật liệu xây dựng đang đặt kỳ vọng vào dự án VinCity, một dự án bất động sản quy mô rất lớn.

Bên cạnh đó, hoạt động của dự án thép Hòa Phát - Dung Quất cũng là tin tốt cho nền kinh tế Việt Nam, ít nhất là trong ngắn hạn. Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất có tổng vốn đầu tư 52.000 tỷ đồng, được thiết kế với quy mô công suất 4 triệu tấn một năm, sản phẩm chủ yếu là thép xây dựng, thép cuộn chất lượng cao và sản phẩm dẹt là thép cuộn cán nóng. 

Các dự án lớn do các doanh nghiệp tư nhân đang và sẽ triển khai cho thấy sự hỗ trợ rất lớn đến từ Chính phủ. Tuy nhiên thành công hay thất bại của dự án sẽ có tác động lớn đến sự phát triển kinh tế và ổn định kinh tế vĩ mô.

Theo ông Haoliang Xu, Trợ lý Tổng Thư ký Liên hợp quốc kiêm Giám đốc Cơ quan Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) khu vực Châu Á Thái Bình Dương, trong khi tổng khối lượng đầu tư tư nhân trong nước đã tăng lên gấp đôi kể từ năm 2002, tỷ trọng của nó trong tổng phát triển của tài chính quốc gia mới chỉ khoảng 40%, cũng như mức đầu tư tư nhân theo đầu người của Việt Nam là 490 USD năm 2015 so với mức trung bình của ASEAN là 690 USD. Như vậy, mức đầu tư tư nhân theo đầu người của Việt Nam ở mức thấp nhất trong khu vực ASEAN.

 “Việt Nam cần ưu tiên hàng đầu là tăng cường đầu tư tư nhân trong nước thông qua các chính sách tích hợp nhằm hỗ trợ cho khu vực tư nhân trong nước có thể tăng trưởng cả về quy mô, những kết nối trong chuỗi giá trị, năng suất và tính cạnh tranh, cũng như tăng khả năng tiếp cận tín dụng” ông ông Haoliang Xu nói.

Theo đánh giá của UNDP, trong khu vực, so với Myanmar thì Việt Nam có tính hiệu quả hơn nhiều. Đã có những nghiên cứu chẳng hạn như các doanh nghiệp quy mô nhỏ, Việt Nam có nhiều quy mô nhỏ chưa đủ để vươn ra thị trường ASEAn cũng như toàn cầu. Do vậy chúng ta cần quan tâm đến vấn đề về cơ cấu của doanh nghiệp.