"Làng Nhô" ngày mới

Chuyện “làng Nhô”

Về thôn Lác Nhuế hôm nay, các tuyến đường làng, ngõ xóm đều được bê-tông hóa, những ngôi nhà cao tầng mọc lên san sát. Chứng kiến đời sống người dân ngày càng được cải thiện, người ta không thể hình dung nổi chỉ mới 15 năm trước, nơi đây từng rơi vào vòng tăm tối.

Ông Trịnh Văn Thắng, Phó chủ tịch UBND xã Đồng Hóa, là người thôn Lác Nhuế, đưa chúng tôi từ thực tại trở về quá khứ, để lắng nghe những thăng trầm của làng này. Xưa Lác Nhuế nổi tiếng là nơi nghèo nhất nhì tỉnh Hà Nam, nhưng cũng được mệnh danh là làng kiên cường nhất trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Những năm 1948-1954, cả tỉnh Hà Nam bị giặc Pháp chiếm đóng, nhưng chưa một lần chúng vào được Lác Nhuế bởi thành lũy nơi đây là “bất khả xâm phạm”.

Sự kiện “làng Nhô” xảy ra vào đầu những năm 1990 đã để lại một vết xám trong lịch sử vùng đất này đã được dựng thành phim “Chuyện làng Nhô”.

Lúc ấy, thực hiện chế độ khoán mới trong nông nghiệp, huyện Kim Bảng cắt 75 mẫu ruộng của thôn Lác Nhuế cho các thôn và xã khác. Lợi dụng việc thôn bị cắt đất,  một thanh niên trong làng tên Khải lập kế hoạch xuyên tạc chính sách của Đảng và Nhà nước.Cụ thể,  Khải tập hợp và lợi dụng một số cán bộ, đảng viên thoái hóa biến chất, mắc sai phạm trong quản lý kinh tế ở làng để tuyên truyền, kích động chính quyền, bằng cách đâm đơn kiện lên các cấp chính quyền như UBND huyện Kim Bảng, UBND tỉnh Hà Nam Ninh (cũ) và Tổng cục Quản lý ruộng đất. Song y chỉ nhận được thư trả lời rằng việc đòi ruộng đất là không có căn cứ, trái quy định của Luật Đất đai hiện hành.
Cho rằng câu trả lời không thỏa đáng, Khải tập hợp một số quần chúng quá khích kéo nhau lên Trung ương tiếp tục khiếu kiện

Lác Nhuế yên bình trở lại, nhưng cái tên “làng Nhô” đã để lại một tiếng xấu cho làng. Sau khi bộ phim “Chuyện làng Nhô” chiếu trên Đài Truyền hình Việt Nam, người Lác Nhuế bị dân các xã xung quanh cô lập, tẩy chay. Người ta bảo nhau “dân làng Nhô ác lắm” và ngại buôn bán, kết thông gia với người Lác Nhuế.

Làng triệu phú

 Bây giờ Lác Nhuế đã trở thành thôn giàu nhất huyện Kim Bảng. Năm 2012, thu nhập bình quân của tỉnh Hà Nam đạt 14 triệu đồng/người nhưng xã Đồng Hóa đã đạt 21 triệu đồng/người, riêng thôn Lác Nhuế đạt hơn 23 triệu đồng/người”.

Thực tế thấy, người dân Lác Nhuế khá tháo vát, cần cù, ngược xuôi buôn bán đủ nghề. Hễ thấy ở đâu có nghề gì kiếm ra tiền là họ đem về làng, nào là thêu may quần áo, túi, ví thổ cẩm, làm hàng lưu niệm, buôn bán sắt vụn, đồng nát, rồi sản xuất đồ mộc mỹ nghệ... Hiện Lác Nhuế có khoảng 600 hộ mở cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp, tạo việc làm cho 20 - 40 lao động/cơ sở với thu nhập bình quân 2-5 triệu đồng/người/tháng. Thôn hiện có hơn 400 tỷ phú, tỷ lệ hộ - giàu chiếm tới 55%, hộ nghèo chỉ còn khoảng 6%.

Chị Trịnh Thị Thương, con gái ông Trịnh Khải đang hướng dẫn công nhân thêu ren.

Hỏi về cuộc sống những người thân của ông Trịnh Văn Khải, ông Thắng cho biết: “Chị Trịnh Thị Thương, con gái ông Khải, tháo vát lắm, cũng là một trong những tỷ phú của làng, hiện đang có cơ sở thêu ren tạo việc làm cho hàng chục lao động”.

Theo lời ông Thắng, chúng tôi đến thăm cơ sở sản xuất của chị Thương. Trong ngôi nhà lớn xây khá đẹp đang có khoảng 15 công nhân mải mê làm việc. Chị Thương cho biết: “Sản phẩm của cơ sở chủ yếu là hàng quà tặng, lưu niệm, bán cho các đại lý ở Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Quảng Nam, Thừa Thiên - Huế. Ngoài 15 công nhân làm việc tại xưởng với thu nhập từ 3 – 5 triệu đồng/người/tháng, còn có khoảng 20 gia đình nhận nguyên liệu về may gia công, thu nhập bình quân khoảng 2,5 triệu/tháng”.

Hiện, mỗi năm cơ sở của chị sản xuất và tiêu thụ gần 100.000 chiếc ví, 70.000 chiếc túi thổ cẩm, doanh thu đạt 3 tỷ đồng, lợi nhuận khoảng 200-250 triệu đồng.

Xã điểm XDNTM

Anh Phạm Hồng Huy, cán bộ văn phòng UBND xã Đồng Hóa cho biết, Đồng Hóa là địa phương đầu tiên của tỉnh hoàn thành việc dồn điền đổi thửa, giờ đây thửa ruộng nhỏ nhất của xã cũng một mẫu, nhiều thửa rộng hơn 1ha. Nếu tính bình quân thì mỗi khẩu chỉ có 1 sào ruộng, nhưng nhờ có tới 2/3 số hộ chuyển sang làm tiểu thủ công nghiệp nên đã chuyển ruộng cho anh em họ hàng hoặc những người khác gieo cấy. Lác Nhuế có 5.500 khẩu thì hơn 3.000 khẩu không cần bám vào đất ruộng mà vẫn giàu.

Được chọn là một trong những xã điểm XDNTM của tỉnh Hà Nam, vừa qua, tỉnh đã tổ chức sơ kết 2 năm thực hiện công tác XDNTM ngay tại xã để các địa phương đến học tập. Ông Trịnh Văn Thụ, Chủ tịch UBND xã Đồng Hóa cho biết: Xã hiện không còn nhà nào dột nát, 100% nhà dân đều xây kiên cố, vững chãi. Tổng nguồn lực huy động XDNTM trong 2 năm qua đạt hơn 55 tỷ đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ 16,5 tỷ đồng; ngân sách xã hơn 32,6 tỷ đồng; nhân dân đóng góp hơn 5 tỷ đồng. Đến nay, 100% hệ thống đường trục, đường ngõ xóm, hệ thống thủy lợi đều đã được kiên cố hóa. Về giáo dục, xã có 2 trường tiểu học, một trường trung học cơ sở đạt chuẩn quốc gia và hiện đang xây dựng trường mầm non 2 tầng với tổng vốn đầu tư 10 tỷ đồng, sẽ hoàn thành vào đầu năm 2013 này. Chúng tôi cũng đang triển khai xây chợ với vốn đầu tư 2,7 tỷ đồng.

Tỷ trọng nông - lâm - thủy sản đã giảm mạnh trong cơ cấu kinh tế của xã, chỉ còn 40,5%, trong khi công nghiệp - xây dựng chiếm 41,29%; dịch vụ 18,12%. Toàn xã có 14 đội vệ sinh chuyên thu gom rác, vận chuyển về bãi rác thải của các thôn, vì vậy mà làng xóm luôn sạch sẽ. Hiện, cả 5 thôn của xã đều được công nhận là làng văn hoá; các làng đều xây dựng quy ước và thực hiện một cách nghiêm túc…

Thành công nhất ở Đồng Hóa phải kể đến mô hình “Dòng họ tự quản về an ninh trật tự” gắn với “xây dựng gia đình văn hóa mới”. Mô hình này được duy trì 10 năm qua, nhờ đó mà ở đây, nếp sống kỷ cương, tôn trọng pháp luật được phát huy.

Năm 2011, Đồng Hóa được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất và hiện đang chuẩn bị đón nhận danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc do UBND tỉnh tặng.