Cảnh báo: Thuốc lá điện tử ảnh hưởng tới não bộ trẻ em và vị thành niên

Ths. BS Trần Tuấn Lâm: Thuốc lá điện tử ảnh hưởng tới não bộ trẻ em và  trẻ vị thành niên

Đây là cảnh báo của ThS. Bác sỹ Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên viên Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam đối với tác hại của thuốc lá điện tử.

Ông Lâm cho biết WHO bác hoàn toàn luận điểm cho rằng “thuốc lá điện tử/thuốc lá nung nóng giúp cai nghiện thuốc lá truyền thống”.

Cụ thể, tại báo cáo về đại dịch thuốc lá toàn cầu năm 2019, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) kết luận: “Không giống như các dược phẩm chứa và không chứa nicotine đã được thử nghiệm có tác dụng giúp bỏ thuốc lá, WHO không xác nhận thuốc lá điện tử giúp hỗ trợ cai nghiện”.

Ngoài ra, Ths. BS Nguyễn Tuấn Lâm cũng nhấn mạnh, các nghiên cứu cho thấy hút thuốc lá mới đã làm giảm hoặc cản trở việc cai thuốc lá ở cấp độ quần thể thông qua việc sử dụng kép (xen kẽ giữa thuốc lá truyền thống và thuốc lá điện tử/thuốc lá nung nóng) hoặc cả 3 loại này.

Đáng ngại, trong thuốc lá điện tử có chứa nicotine. Đây là chất gây ảnh hưởng không nhỏ đối với phát triển não của trẻ em và vị thành niên.

“Não tiếp tục phát triển đến 25 tuổi, nicotine gây hại cho phát triển ở não thai nhi và trẻ nhỏ; nicotine có thể đi qua nhau thai dẫn đến hậu quả bất lợi, bao gồm hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh, giảm thính lực và béo phì. Sử dụng nicotine ở tuổi thiếu niên gây hại cho các thành phần của não kiểm soát sự chú ý, học tập, tâm trạng; sử dụng nicotine ở tuổi vị thành niên cũng có thể làm tăng nguy cơ nghiện các chất gây nghiện khác trong tương lai”, Ths. BS Tuấn Lâm nhấn mạnh.

Ông đưa ra dẫn chứng, nghiên cứu Meta-Analysis cho thấy, người trẻ tuổi thử sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá truyền thống cao hơn 3,5 lần so với nhóm không dùng thuốc lá điện tử.

Đồng tình với quan điểm này, Ths Nguyễn Hạnh Nguyên, cán bộ Chương trình phòng chống tác hại thuốc lá và bệnh không lây, Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam nhấn mạnh, việc sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng không an toàn cho trẻ em và thanh thiếu niên và thanh niên.

“Trong khi đó, trên thực tế các sản phẩm thuốc lá mới đang nhắm vào giới trẻ để tạo ra một thế hệ nghiện thuốc mới”, bà Nguyên cảnh báo.

Để thu hút người sử dụng, các hãng thuốc lá quảng cáo thuốc lá điện tử có tác dụng cai nghiện thuốc lá truyền thống, không gây hại; kèm theo đó là nhiều chiêu thức bán hàng trên mạng xã hội nhằm vào giới trẻ: giá rẻ, tạo xu hướng thời thượng cho sản phẩm; thiết kế sản phẩm hiện đại, bắt mắt, đa dạng kiểu dáng và kích thước; đóng gói như kẹo; nhiều hương vị... tạo ấn tượng của thanh thiếu niên về sản phẩm-động lực thúc đẩy sử dụng. Mục đích của ngành công nghiệp thuốc lá là tìm kiếm người hút thuốc (khách hàng) thay thế (50% số người hút thuốc lá trưởng thành sẽ tử vong sớm).

Theo điều tra của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy năm 2015 có 0,2% người tại Việt Nam hút thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Nhưng sau 4 năm, tại  kết quả điều tra sức khỏe học đường  do tổ chức này thực hiện năm 2019 cho thấy, có đến 2,6% học sinh  Việt Nam trong độ tuổi từ 13-17 hút thuốc lá điện tử.

Thực trạng hút thuốc lá điện tử ở thanh thiếu niên Việt Nam đang tăng cao, nếu không ngăn chặn kịp thời sẽ tạo ra dịch bệnh kép khi gia tăng lượng người hút thuốc mới trong khi người hút thuốc lá truyền thống vẫn không giảm (mỗi năm chỉ giảm được từ 1- 2%). Trong khi đó, xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng lại đang ngày càng gia tăng.

Bộ Y tế đã đề xuất cấm sử dụng dưới mọi hình thức mua bán, sản xuất, nhập khẩu đối với các sản phẩm mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng song vẫn chưa thể làm giảm tỷ lệ người hút thuốc lá điện tử.

Vấn đề được đặt ra mà các nhà chuyên môn trong lĩnh vực chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ người dân cho rằng Chính phủ cần đặt ra khung pháp lý nhằm kiểm soát các sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Cơ quan chức năng cần nỗ lực kiểm tra, ngăn chặn các hoạt động thí điểm sản xuất, nhập khẩu, quảng cáo, buôn bán thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng khi các sản phẩm này chưa được phép lưu hành trên thị trường.

N. Huyền