Cả lớp thành thiếu nữ, trừ con mình, tôi biết phải làm sao?

Dậy thì muộn khiến nhiều bạn trẻ rơi vào tự ti, trầm cảm.

Chị Hoa kể, không còn thuốc gì chị chưa cho con thử, không sữa béo nào chị không mua về ép con uống, nhưng... “Con bé như mắc bệnh chán ăn. Nó chẳng thèm ăn gì, cũng không chịu uống thuốc. Ngay cả sữa mỗi lần bắt uống là tôi phải “bịt mũi”, bóp miệng nhưng không cẩn thận là vừa vào lại phun ra ngay”. Thành thử, dù các bạn trong lớp đã dậy hết mà riêng con chị Hoa vẫn như... thằng đàn ông.

Đưa con đi khám, các bác sĩ cho biết con chị bị dậy thì muộn do quá gầy. Bác sỹ Hoàng Ngọc Anh, Phòng khám dinh dưỡng 70 (Nguyễn Chí Thanh, Hà Nội) cho biết, dậy thì là giai đoạn phát triển bình thường của cơ thể, đánh dấu giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ con thành người lớn.

Các trẻ gái thường bắt đầu dậy thì ở độ tuổi từ 9-14 và ở các trẻ nam dậy thì muộn hơn ở độ tuổi từ 12-15. Nhìn chung, nữ dậy thì sớm hơn nam khoảng 2-3 tuổi. Các bạn trẻ có người sẽ dậy thì sớm hơn và cũng có người dậy thì muộn hơn một vài năm.

Tuy vậy, BS Ngọc Anh lưu ý, khi trẻ đến tuổi mà không xuất hiện dấu hiệu dậy thì, các bậc cha mẹ nên lưu ý để có kế hoạch gặp gỡ các chuyên gia, khám bác sĩ để giúp con phát triển bình thường.

Một số dấu hiệu nhận biết trẻ dậy thì muộn như: ở trẻ gái vú không to lên, cơ quan sinh dục không có lông ở tuổi 14 và tới 16 tuổi, không có kinh nguyệt lần đầu; ở con trai, khi 14 tuổi không có dấu hiệu to ra của tinh hoàn.

“Gặp các trường hợp này phụ huynh nên đưa con đi khám và nghe tư vấn của các bác sĩ”, BS Ngọc Anh khuyến cáo.

Vị bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng cũng chỉ ra nguyên nhân của dậy thì muộn. Theo đó, nếu trẻ dậy thì muộn trung ương là do giảm chức năng tuyến sinh dục thứ phát, không tiết đủ Gonado Tropin tuyến yên. Lúc này, ở các bé gái có dấu hiệu kém phát triển và dậy thì chậm, biểu hiện cụ thể là cổ ngắn, lồng ngực hình mai rùa, núm vú cách xa nhau… Ở bé trai, bệnh nhân điển hình có tầm vóc cao lớn, thân hình giống người bị thiến hoạn, tay ngắn, chi dưới dài, tinh hoàn nhỏ nhưng chắc, thường kèm theo vú to.

Nếu trẻ dậy thì muộn ngoại biên là do giảm chức năng tuyến sinh dục thứ phát. Ngoài ra nếu trẻ có chiều cao cơ thể khiêm tốn, tuổi xương nhỏ hơn so với thực tế… cũng khiến tình trạng dậy thì muộn, sau đó hiện tượng dậy thì tiến triển cơ bản như bình thường.

“Trường hợp này tuy không phải điều trị nhưng vẫn phải đến bệnh viện khám”, BS Ngọc Anh nêu và nhấn mạnh tình trạng dậy thì muộn có thể gặp ở những trẻ suy dinh dưỡng do quá gầy, mắc bệnh đường ruột mãn tính, thiếu máu, suy thận hay trẻ vận động quá nhiều… Những trường hợp này muốn trở lại dậy thì tự nhiên cần phải có chế độ điều chỉnh, giảm vận động cho phù hợp.

Các chuyên gia dinh dưỡng cho rằng, dậy thì sớm hay muộn do nhiều yếu tố ngoại cảnh tác động, có khi do di truyền, do những dị tật bẩm sinh ở cơ quan sinh dục và buồng trứng…. Nhưng mặt khác, dậy thì muộn cũng do sự tác động của chế độ dinh dưỡng. Theo đó, những thực phẩm khiến bé dậy thì muộn gồm cải bắp, đậu nành, đồ ngọt…

BS Ngọc Anh lý giải, cải bắp có chứa lượng nhỏ goitrin có thể gây bướu cổ, ảnh hưởng tới tuyến giáp, điều đó tác động tới quá trình dậy thì. Do đó, trước khi chế biến, nên cắt nhỏ cải bắp ngâm nước khoảng 10 phút để hạn chế tối đa lượng goitrin.

Đối với đậu nành, mặc dù có hàm lượng dinh dưỡng khá cao, gồm các nhóm Vitamin B, F và các khoáng chất.

“Tuy vậy, trong đậu nành có chất Isoflavone có ảnh hưởng tới sự tổng hợp hormone gây hiện tượng dậy thì muộn. Mặt khác, trong đậu nành còn có chứa estrogen thực vật giống estrogen nội tiết tố của buồng trứng tiết ra. Đây là món tối kỵ cho các bé trai. Nếu có sử dụng thì các bé trai không nên uống quá 300ml sữa đậu nành/ngày”, BS Ngọc Anh khuyến cáo.

Theo các chuyên gia, việc ăn quá nhiều đồ ngọt, nước ngọt có gas ảnh hưởng lớn tới việc phát triển chiều cao trong giai đoạn tiền dậy thì. Mặt khác, đồ ăn ngọt là nguy cơ mắc các bệnh tiểu đường, thận… là tác nhân gây ra quá trình dậy thì muộn.

Ngoài ra, rượu bia, thuốc lá cũng đã được các chuyên gia chỉ ra rằng chúng không chỉ gây ra tình trạng dậy thì muộn, mà còn ảnh hưởng tới khả năng “đàn ông” của các bé trai về sau. Chúng sẽ khiến “cậu nhỏ” rối loạn khả năng cương cứng, tinh trùng ít…Ngoài ra, rượu bia là thủ phạm giảm lượng hormone, Testosterone ở trẻ.