Biến chứng đáng sợ nhất khi sinh con

Bệnh viện Sản Nhi Phú Thọ vừa cấp cứu một sản phụ bị tắc mạch ối. Sản phụ V. T. T. T (35 tuổi, trú tại Việt Trì, Phú Thọ) mang thai 39 tuần 3 ngày được gia đình đưa đến viện khám khi đã có dấu hiệu chuyển dạ và được chỉ định nhập viện theo dõi chờ sinh. Được biết, đây là lần mang thai thứ 3 của chị T, 2 lần sinh con trước đó của chị đều rất thuận lợi.

Tại khoa Sản 2, sau khi thăm khám xác định tình trạng sản phụ và thai nhi ổn định (tim thai 140l/phút), bác sĩ chỉ định bấm ối thăm dò. 

Tuy nhiên, ngay sau khi bấm ối, sản phụ xuất hiện tình trạng suy thai, suy hô hấp cấp mức độ nặng, nếu không xử trí kịp thời và chính xác có thể gây tử vong cho cả mẹ và thai nhi.

BSCKII. Nguyễn Tiến Công – Phó Giám đốc Bệnh viện cho biết, trước tình huống bất ngờ này, các bác sĩ nhanh chóng hội chẩn, nghĩ nhiều đến tình trạng tắc mạch ối trong quá trình chuyển dạ và chỉ định phẫu thuật lấy thai cấp cứu cho sản phụ, đồng thời kích hoạt báo động đỏ cấp cứu toàn viện mức độ nguy kịch.

Lãnh đạo bệnh viện chỉ đạo các bác sĩ chuyên ngành Sản khoa, Gây mê hồi sức, Hồi sức tích cực chống độc và Sơ sinh ngay lập tức phối hợp cùng xử trí bệnh nhân. Đặc biệt, ca phẫu thuật còn có sự tham gia hội chẩn và chỉ đạo trực tiếp của PGS.TS Trần Danh Cường – Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương.

Ca phẫu thuật được tiến hành gấp rút. Vài phút sau, bé gái sơ sinh chào đời với cân nặng 3,1kg nhưng có dấu hiệu bị ngạt nên được các bác sĩ Sơ sinh hồi sức tích cực ngay tại phòng mổ, đặt ống nội khí quản. Một giờ sau, tình trạng sức khỏe của bé chuyển biến tích cực nên được rút ống nội khí quản.

Do sản phụ có tình trạng rối loạn đông máu nặng: chảy máu không đông từ buồng tử cung, vết mổ tử cung, vết mổ thành bụng, chảy máu lòng bàng quang nên các bác sĩ thực hiện cắt tử cung bán phần an toàn.

Theo TS BS Nguyễn Hữu Trung – Trưởng phòng khám Sản, Bệnh viện đại học Y Dược TP.HCM cho biết tắc mạch ối là biến chứng nguy hiểm nhất trong sản khoa. Biến chứng này ngay cả các bác sĩ cũng sợ vì nó xảy ra đột ngột và không hề có dấu hiệu nào nhận biết trước đoán.

Chỉ đến khi bệnh nhân có phản ứng giống với dị ứng mới được nghi ngờ tắc mạch ối. Tắc mạch ối có thể xảy ra trong lúc chuyển dạ, cũng có thể xảy ra khi mổ lấy thai có thể xảy ra lúc sau sinh.  

TS Trung cho biết ông chứng kiến có sản phụ vừa mổ sinh xong, bác sĩ cho mẹ nhìn con, người mẹ cười cảm ơn ekip rồi vội rơi vào hôn mê do tắc mạch ối. 

Nguyên nhân là do nước ối chảy vào tĩnh mạch, vào tim, phổi, lên não, gây suy hô hấp cấp… khiến bệnh nhân bị đột ngột tím tái, trụy tim mạch, rối loạn đông máu... và gặp nguy hiểm cao hơn nếu sản phụ mắc đái tháo đường.

Tắc mạch ối có nguy cơ tử vong lên đến 90% ở mẹ và khoảng 20- 60% ở trẻ. Những trường hợp nếu được chẩn đoán và xử trí kịp thời vẫn có thể cứu sống cả mẹ và thai nhi, do đó việc cập nhật chẩn đoán và đưa ra hướng xử trí đúng đắn, nhanh chóng là điều cần thiết cho các trường hợp tai biến sản khoa.

Trong y khoa coi thuyên tắc ối là một thảm họa sản khoa, xảy ra đột ngột không có triệu chứng báo trước vào thời điểm chuyển dạ, hoặc ngay lập tức sau sinh.

Nếu xảy ra thuyên tắc ối có tới 50% sản phụ sẽ chết trong giờ đầu khi khởi phát triệu chứng và trong số sống sót sau 1 giờ thì phần lớn để lại di chứng thần kinh nặng nề.

Biểu hiện của sản phụ:

Giai đoạn 1: Sản phụ khó thở cấp kèm cao huyết áp. Quá trình này xảy ra nhanh chóng và tiến triển đến ngưng tim phổi. Sau đó sản phụ rơi vào hôn mê

Giai đoạn 2: Mặc dù nhiều sản phụ khó sống sót qua giai đoạn 1, nhưng khoảng 40% người sống sót ở giai đoạn 1 sẽ bước vào giai đoạn 2. Đây là giai đoạn chảy máu và có thể kèm theo rét run nặng, ho, nôn ói và cảm giác khó chịu trong miệng. Do chảy máu quá mức sẽ đưa đến rối loạn đông máu, suy thai cấp

Theo TS.BS Lê Thị Thu Hà (Bệnh viện Từ Dũ) cho biết đến nay không có biện pháp dự phòng hữu hiệu đối với thuyên tắc ối. Bệnh lý này không thể ngăn chặn được, và ngay cả các bác sĩ cũng rất khó khăn trong việc dự đoán khi nào nó sẽ xảy ra trong suốt quá trình sản phụ chuyển dạ.

Với phụ nữ, BS Hà khuyến cáo không nạo phá thai, không sinh dày. Phụ nữ nếu đã lớn tuổi (trên 40) thì nên cân nhắc việc mang thai.

Giảm thiểu tối đa những va chạm mạnh vào vùng bụng lúc thai đã lớn. Hãy nói chuyện với bác sĩ khoa sản về tiền sử bệnh khi muốn có thai.

K.Chi