Bạo lực học đường: Khi con trẻ bị stress quá nhiều
Đánh nhau chỉ vì cái liếc mắt
Thầy Bùi Như Hải, hiệu trưởng trường THPT Hợp Thanh (Mỹ Đức, Hà Nội) cho biết, có không ít trường hợp dọa dẫm, đánh nhau và chủ yếu rơi vào khối học sinh lớp 10 của trường.
![]() |
Bạo lực học đường không còn là "đặc sản" của học nam sinh |
“Khác với học cấp 2 cùng xã, lên cấp 3 các em từ nhiều xã học cùng một trường. Vì thế có sự lạ lẫm, có sự khẳng định “vị trí” của mình với những bạn bè mới quen” – thầy Hải nói.
Những trẻ này thường rơi vào các em học kém, không thích học nên sinh ra nghịch ngợm; Bố mẹ đi làm ăn xa, không có người quản lý, trẻ đua đòi dễ bị bạn xấu rủ rê bỏ học, bỏ tiết. Những trẻ này rất dễ xung đột với bạn bè xung quanh.
Câu chuyện bạo lực học đường không còn là đặc sản của riêng trường nào, mà dường như nó đã xảy ra thường xuyên hơn với phạm vi diễn ra ở khắp các tỉnh thành trên cả nước.
TS tâm lý Phạm Mạnh Hà (Giảng viên Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam) cho rằng, nguyên nhân chính là do giá trị đạo đức, chuẩn mực xã hội bị đảo lộn. Những giá trị vật chất, hình thức lên ngôi. Thói ích kỷ, thờ ơ của cộng đồng, thói quen xã hội trong việc giành giật lợi ích đã ảnh hưởng không nhỏ đến trẻ nhỏ.Trong khi đó, trẻ lại bị ảnh hưởng bởi phim ảnh bạo lực quá nhiều, từ những “ thần tượng” khác người trong khi bố mẹ thì dường như thiếu quan tâm.
Ngoài ra, một số trẻ trở nên “hung bạo” hơn là do gặp thất bại trong học tập, bị thầy cô xa lánh, hắt hủi; Hoặc từng bị bố mẹ, người thân đánh đập. Những đứa trẻ “dở ông, dở thằng” này rất nhanh giao du với đối tượng phạm pháp, nảy sinh hành vi bạo lực.
Điều đáng ngại là, bạo lực học đường không chỉ là “đặc sản” của học sinh nam, mà xu hướng “nữ hóa” ngày càng lớn. Đôi khi chỉ đơn giản là liếc mắt với “bạn trai” người khác, thế là châm ngòi cho một cuộc chiến không thương tiếc.
Giải thích nguyên nhân tình trạng này, TS Đỗ Thị Vân Anh, trưởng khoa Xã hội học, ĐH công đoàn cho rằng đó là do yếu tố tâm sinh lý của nhóm vị thành niên. Một nhóm tuổi mà sự khẳng định cái “tôi” của các em quá lớn, tuy nhiên cách hành xử thì lại khá khác nhau. Nó có thể là sự thể hiện một cách hoang sơ nhất, thiếu kiểm soát nhất như “đánh nhau” cho đến những hành động văn minh nhất là các “cuộc thi trí tuệ, sân chơi văn hóa”.
Đẩy mạnh kỹ năng sống
Dường như, tần suất những vụ bạo lực học đường ngày càng dày đặc với tính chất ngày càng nguy hiểm hơn. Đã có những vụ học sinh tử vong vì bị bạn đâm, đã có những học trò phải chuyển trường vì bị đánh hội đồng, thậm chí mới đây một lớp trưởng cũng bị nhóm bạn trùm áo đánh.
Mặc dù, theo TS Phạm Mạnh Hà thì hiện ở nước ta chưa có thống kê đầy đủ về tỷ lệ bạo lực học đường tuy nhiên tỷ lệ học sinh VN mắc stress học đường cao hơn trung bình của thế giới. Stress học đường cũng là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến thiếu kiểm soát hành vi, dẫn đến hung hãn khi phải đối mặt với người khác.
Câu chuyện được đặt ra ở đây là làm cách nào để ngăn ngừa vấn nạn này? Theo TS Khuất Thu Hồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển xã hội thì việc cốt lõi vẫn là người lớn cần “làm gương” cho con trẻ noi theo. Ngày nay, ngay cả người lớn cũng không thể giải quyết mâu thuẫn trong hòa bình nên không thể đòi hỏi trẻ em có cách giải quyết mâu thuẫn của mình tốt hơn.
Giải quyết vấn đề này tận gốc, theo các chuyên gia thì việc đầu tiên cần làm là hình thành được những chuẩn mực tốt từ người lớn, thầy cô. Nếu không có sự thay đổi phù hợp, tình trạng bạo lực học đường chắc chắn sẽ gia tăng.
“Bộ GD&ĐT cần cân nhắc đẩy mạnh giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường. Ở đó, trang bị lại giá trị sống cốt lõi cho học sinh thông qua những bài học trải nghiệm. Không nên đào tạo ra những bộ não rô bốt thông minh, giỏi giang nhưng không biết ứng xử.
Chúng ta cần ghi nhớ, cần đào tạo ra một con người có đầy đủ cảm xúc, giác quan và những ý thức cơ bản. Không chỉ nhà trường mà ngay cả gia đình tạo cho trẻ một môi trường lành mạnh để phát triển, đồng thời cần đẩy mạnh phát triển mạng lưới tư vấn học đường để trợ giúp tâm lý kịp thời” – TS Vân Anh nhấn mạnh.