5 bài học kinh nghiệm trong xây dựng nông thôn mới

Ảnh minh họa

Còn nhiều nợ đọng 

Tại Thái Bình trong những năm qua, xây dựng nông thôn mới có nhiều thuận lợi nhưng cũng gặp không ít khó khăn, thách thức song dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, sát sao của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, sự cố gắng, nỗ lực của các cấp, ngành và nhân dân trong tỉnh, phong trào xây dựng nông thôn mới của tỉnh đã đạt kết quả cao. Đặc biệt, sau khi đề án xây dựng nông thôn mới được phê duyệt và triển khai đã trở thành mô hình điển hình trong cả nước được nhiều địa phương tham quan, nghiên cứu và học tập kinh nghiệm. Các cơ chế, chính sách liên tục được điều chỉnh, bổ sung, ngày càng hoàn thiện, rõ ràng, minh bạch trong đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn mới; đã huy động được thực chất nội lực của người dân, tạo thành phong trào rộng khắp ở tất cả các địa phương trong tỉnh.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, trong đó tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản ở nhiều địa phương có thể làm cho chương trình không thực sự bền vững. Nguyên nhân nợ chủ yếu do xuất phát điểm xây dựng nông thôn mới ở hầu hết các xã thấp, các tiêu chí cần thực hiện có nhu cầu vốn lớn trong khi đó ngân sách hỗ trợ còn hạn chế, vốn từ cộng đồng dân cư còn nhiều khó khăn. Nguồn huy động để xây dựng nông thôn mới chủ yếu từ đấu giá quyền sử dụng đất nhưng do thị trường trầm lắng, nhiều địa phương không có lợi thế về vị trí địa lý nên hạn chế nguồn thu. Năng lực quản lý đầu tư xây dựng cơ bản ở nhiều địa phương còn kém, nóng vội đẩy mạnh đầu tư để sớm đạt chuẩn…

Chất lượng quy hoạch ở một số địa phương chưa cao, thiếu tính đồng bộ. Một số nơi vẫn nặng về thực hiện các tiêu chí hạ tầng chưa quan tâm thực hiện các tiêu chí cần kinh phí ít đặc biệt là sản xuất nâng cao đời sống nhân dân.

Một số nơi chưa phát huy được vai trò chủ thể của người dân, chưa thực hiện tốt quy chế dân chủ và huy động nguồn lực, quản lý kinh phí chưa tốt

Theo quy định, điều kiện, trình tự, thủ tục, hồ sơ xét, công nhận đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020, các địa phương hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới để được công nhận đạt chuẩn phải bảo đảm điều kiện không có nợ đọng xây dựng cơ bản.

Để xây dựng nông thôn mới bền vững, không có nợ đọng xây dựng cơ bản, các địa phương đăng ký đạt chuẩn năm 2017 và những năm tiếp theo cần rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, đề án xây dựng nông thôn mới  sát với điều kiện cụ thể của địa phương; xây dựng lộ trình phù hợp, không nóng vội, chạy theo thành tích. 

Bài học kinh nghiệm

Một là, xây dựng nông thôn mới phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, sâu sát của cấp ủy, chính quyền và sự vào cuộc đồng bộ, tích cực của cả hệ thống chính trị.

Hai là, thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân về tầm quan trọng đối với phong trào xây dựng nông thôn mới.

Ba là, phải bám sát định hướng xây dựng nông thôn mới của Nhà nước, vận động linh hoạt chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Phát huyen tính chủ động, tích cực, sáng tạo của các địa phương, cơ sở, triển khai thực hiện đồng bộ các tiêu chí, có lộ trình phù hợp với đặc điểm, điều kiện của từng xã, từng thôn, khắc phục tư tưởng nóng vội, cách làm thiếu dân chủ hoặc trông chờ, ỷ nại, chú trọng phát triển sản xuất, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.

Bốn là, kịp thời ban hành, sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách cho phù hợp với nguồn lực, điều kiện thực tế của địa phương và nguyện vọng của người dân. Thực hiện phân cấp cho cơ sở trong thực hiên, nhất là cộng đồng dân cứ và quy định rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành. Ưu tiên đầu tư các công trình phục vụ sản xuất như giao thông, thủy lợi nội đồng, tập trung cho các công trình do thôn và cộng đồng dân cư quản lý, tổ chức thực hiện, tận dụng, nâng cấp các công trình hiện có phù hợp tiêu chí nông thôn mới, tranh thủ nguồn lực và sự ủng hộ, giúp đỡ của trung ương, các tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh.

Năm là, xác định người dân là chủ thể, người trực tiếp làm., giám sát toàn bộ quá trình thực hiện và được hưởng lợi kết quả, phải lấy ý kiến người dân một cách nghiêm túc, từ khâu xây dựng đề án, góp ý quy hoạch đến việc xác định công trình, hạng mực đầu tư, tạo sự đồng thuận, tham gia đóng góp trí tuệ, kinh nghiệp, công sức vật chất của người dân. Việc huy động sự đóng góp phải do chính nhân dân địa phương đó bàn bạc, dân chủ, tự nguyện đóng góp và tổ chức thực hiện, tránh sự bàn bạc thiếu dân chủ dẫn đến việc huy động vượt quá sức đóng góp của nhân dân.