40 tuổi đã cụt cẳng chân vì căn bệnh cả triệu người Việt đang mắc

Chị Phạm Thị Q. (40 tuổi, trú tại tỉnh Quảng Ninh) làm nghề đánh bắt cá trên biển vào viện trong tình trạng nhiễm trùng cẳng bàn chân lan rộng do biến chứng thần kinh ngoại vi – đái tháo đường mất cảm giác bàn chân và không được điều trị kịp thời.

Tại thời điểm tiếp nhận, bệnh nhân xuất hiện tình trạng cẳng bàn chân trái loét diện rộng, sưng nề tấy đỏ, dịch thấm băng nhiều kèm mùi hôi thối do hoại tử; sốt trên 38 độ C có những cơn rét run.

Sau khi tiếp nhận, tình trạng bệnh diễn biến nhanh và xấu, vết loét hoại tử lan rộng lên trên đùi và một phần bộ phận sinh dục; nhiễm khuẩn huyết, nhiễm độc, viêm phổi, suy tim, suy kiệt cơ thể, biến chứng thần kinh ngoại vi, rối loạn chuyển hóa lipid.

Các bác sĩ đã hội chẩn theo dõi viêm cân mạc hoại tử chi dưới lan rộng, bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cấp cứu cắt tháo chi trái để bảo toàn tính mạng.

ThS.BS. Nguyễn Ngọc Thiện – Phó khoa Chăm sóc bàn chân, bác sỹ điều trị và phẫu thuật trực tiếp cho bệnh nhân nhận định: Bệnh nhân Q. nằm trong trường hợp viêm hoại tử cân mạc cẳng chân lan rộng. Để cứu tính mạng, cần phải cắt bỏ chi của người bệnh.

Với tình trạng trên, phần lớn phải chỉ định cắt cụt đùi. Tuy nhiên, do bệnh nhân còn trẻ, với mong muốn giữ tối đa chiều dài của chi cắt cụt để sau phẫu thuật có thể sử dụng chân giả cho bệnh nhân sinh hoạt, lao động và hòa nhập cộng đồng, kíp phẫu thuật đã thảo luận chi tiết trước khi tiến hành quyết định cắt cụt 1/3 giữa cẳng chân cho bệnh nhận Q.

Chân bệnh nhân loét nặng vì đái tháo đường.

Với chỉ định cắt cụt cẳng chân, việc chăm sóc mỏm cụt cẳng chân sau phẫu thuật sẽ khó khăn cho việc liền vết thương mỏm cụt. Đồng thời, tình trạng biến chứng nặng nguy cơ rủi ro cao trong và sau quá trình phẫu thuật có thể sẽ xảy ra.

Do vậy, sau phẫu thuật cắt cụt cẳng chân, các bác sỹ vẫn phải tiến hành các thủ thuật như: rạch rộng, cắt lọc phần hoại tử ở đùi, khoeo và hầu hết phần mỏm cụt hàng ngày. Bệnh nhân được điều trị hồi sức tích cực (kháng sinh thích hợp, kiểm soát đường huyết, truyền máu, bổ sung dinh dưỡng,…).

Ngoài ra, bệnh nhân còn được xử trí bơm hút rửa phần hoại tử đùi và mỏm cụt thường xuyên. Khu vực viêm loét ở đùi, khoeo, mỏm cụt được đặt máy hút áp lực âm liên tục nhằm giúp loại bỏ dịch tiết, giảm phù nề, cải thiện cung cấp máu đến mô và thúc đẩy quá trình liền vết thương.

Sau gần 2 tháng theo dõi, điều trị tích cực, bệnh nhân Q. đã phục hồi thể trạng, vết thương tại khu vực phẫu thuật đã liền, ăn uống sinh hoạt bình thường và được xuất viện.

Trong thời gian tới, bệnh nhân sẽ tiếp tục được điều trị để kiểm soát đường huyết và tiến hành tập phục hồi chức năng, lắp chân giả để tái hòa nhập cộng đồng.

Do hoàn cảnh bệnh nhân rất khó khăn, cả gia đình 6 người gồm vợ chồng, con trai và con dâu cùng 2 người cháu đều sinh hoạt trên chiếc thuyền đánh cá nhỏ, không có khả năng chi trả chi phí điều trị. Vì vậy, để hỗ trợ người bệnh, Bệnh viện đã hỗ trợ toàn bộ suất ăn trong thời gian bệnh nhân Q. điều trị tại đây.

Ngoài ra, Bệnh viện cũng đã kêu gọi các tổ chức từ thiện, cá nhân hỗ trợ toàn bộ chi phí trong quá trình điều trị và phục hồi sau phẫu thuật của bệnh nhân Q. Thông qua sự hỗ trợ kịp thời, bệnh nhân Q. đã có thể yên tâm điều trị.

BS Thiện cho biết biến chứng bàn chân do đái tháo đường để lại hậu quả vô cùng nặng nề đối với người bệnh và xã hội. Cắt cụt chi là biện pháp cuối cùng để ngăn vùng hoại tử ở chân mở rộng, nhằm đảm bảo tính mạng cho người bệnh. 

Các vùng hoại tử này thường bắt nguồn từ các vết loét, nhiễm trùng bàn chân hoặc tắc mạch chân nhưng không được điều trị kịp thời. Bệnh nhân Q. được chẩn đoán hoại tử rất nặng ở bàn chân trái do vậy bắt buộc phải can thiệp phẫu thuật để ngăn chặn các hiện tượng loét, nhiễm trùng lan rộng.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, cứ 5 giây lại có một người mắc bệnh đái tháo đường, cứ 10 giây lại có một người chết vì bệnh và cứ 30 giây lại có một chi bị mất vì bệnh đái tháo đường. Bệnh đái tháo đường là nguyên nhân chính gây mù lòa, suy thận, đau tim, đột quỵ và cắt cụt chi dưới.

Vì thế, để có thể phòng ngừa bệnh thì chế độ ăn uống lành mạnh, hoạt động thể chất và tránh sử dụng thuốc lá là cần thiết. Ngoài ra, bệnh đái tháo đường có thể được phòng ngừa, điều trị bằng thuốc và tầm soát thường xuyên.

Tại Việt Nam, vào năm 2015 đã có 3,5 triệu người mắc bệnh theo báo cáo của Hiệp hội đái tháo đường thế giới IDF Diabetes Atlas, và con số này được dự báo sẽ tăng lên 6,1 triệu vào năm 2040.

Theo kết quả điều tra năm 2015 của Bộ Y tế, 68,9% người tăng đường huyết chưa được phát hiện. Chỉ có 28,9% người bệnh ĐTĐ được quản lý tại cơ sở y tế . Đây thực sự là khoảng trống lớn về sự chênh lệch giữa nhu cầu và cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

K.Chi