Vụ kiện Philippines- Trung Quốc: Cá lớn có nuốt cá bé?
Quanh vụ kiện này học giả Mark Valencia lo lắng về hiện tượng "cá lớn nuốt cá bé" trong vấn đề Biển Đông. Vậy điều này có xảy ra hay không?
Bắn cháy Cabin tàu cá Việt Nam- Một trong những hành động ỷ mạnh hiếp yếu của Trung Quốc |
Trong bài trước TS Trần Công Trục sẽ chia sẻ cái nhìn riêng của mình về cách hành xử "chây ỳ" mà Trung Quốc đã dùng bấy lâu nay trên Biển Đông. Bài này, ông sẽ giải đáp những lo ngại liệu có chuyện "cá lớn nuốt cá bé" trong vụ Philippines kiện Trung Quốc hay không?
Thưa ông, còn những lo ngại quy luật “cá lớn nuốt cá bé” trong vấn đề Biển Đông?
Trong lịch sử nhân loại, đây là một hiện tượng có thật, nhưng hiện tượng này có còn tồn tại trong thời đại hiện nay hay không? Đó là điều vẫn còn có nhiều ý kiến khác nhau, vẫn còn nhiều ý kiến lo ngại về sự tồn tai của hiên tượng này trong quan hệ quốc tế. Nhìn nhận một cách khách quan thì hiện tượng này còn tồn tại dưới những hình thức khác nhau, không thể không tính đến. Tuy nhiên, hiện tượng này có còn tồn tại như một quy luật tất yếu hay không lại là một vấn đề khác cần được xem xét, đánh giá.
Tuy nhiên, xem xét những diễn biến trong đời sống chính trị quốc tế, có thể nói rằng hiện tượng “cá lớn nuốt cá bé” không còn là quy luật phổ biến trong thời đại hiện nay. Không còn chuyện một nước lớn lúc nào cũng có quyền sử dụng sức mạnh, dùng chính trị cường quyền để áp đặt, đe dọa, thống trị các nước nhỏ, yếu. Những phong trào quần chúng của các nước trên thế giới, như các nước đang phát triển, các nước đấu tranh giành độc lập dân tộc, đã cho ta những câu trả lời xác đang nhất.
Ngoài ra, trong quan hệ quốc tế ngày nay, vai trò của các tổ chức quốc tế đang là những nhân tố rất có ý nghĩa, thâm chí rất quyết định, chứ không phải chỉ là cái “bung xung” của các nước lớn. Rõ ràng, ngày nay, các nước lớn không còn có thể “làm mưa làm gió” theo quy luật “cá lớn nuốt cá bé” như trước đây được nữa . Tuy nhiên, chúng ta không thể không thừa nhận một thực tế rằng vẫn còn đó những thế lực cực đoan, chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi… đang tìm cách khôi phục lại “quy luật” man rợ đó để thực hiện bằng được tham vọng của mình bất chấp luân lý và đạo lý!
Tuy nhiên, xem xét những diễn biến trong đời sống chính trị quốc tế, có thể nói rằng hiện tượng “cá lớn nuốt cá bé” không còn là quy luật phổ biến trong thời đại hiện nay. Không còn chuyện một nước lớn lúc nào cũng có quyền sử dụng sức mạnh, dùng chính trị cường quyền để áp đặt, đe dọa, thống trị các nước nhỏ, yếu. Những phong trào quần chúng của các nước trên thế giới, như các nước đang phát triển, các nước đấu tranh giành độc lập dân tộc, đã cho ta những câu trả lời xác đang nhất.
Ngoài ra, trong quan hệ quốc tế ngày nay, vai trò của các tổ chức quốc tế đang là những nhân tố rất có ý nghĩa, thâm chí rất quyết định, chứ không phải chỉ là cái “bung xung” của các nước lớn. Rõ ràng, ngày nay, các nước lớn không còn có thể “làm mưa làm gió” theo quy luật “cá lớn nuốt cá bé” như trước đây được nữa . Tuy nhiên, chúng ta không thể không thừa nhận một thực tế rằng vẫn còn đó những thế lực cực đoan, chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi… đang tìm cách khôi phục lại “quy luật” man rợ đó để thực hiện bằng được tham vọng của mình bất chấp luân lý và đạo lý!
Việc Trung Quốc áp đặt đường yêu sách vô lý đó, tiến hành đưa quyết định, quy chế, sử dụng lực lượng tuần tiễu, cắt cáp thăm do dầu khí, tiến hành đánh bắt cá, đổ bộ luyện tập quân sự là biểu hiện của việc dùng sức mạnh. Nhưng liệu họ có thể làm được điều đó không? Tạo nên sự thống trị chung bắt nước khác khuất phụ hay không. Tôi nghĩ không phải dễ.
Việc Philippines đứng lên để kiện, mặc dù chịu nhiều sức ép, đó là minh chứng cho việc không thể chấp nhận sự vô lý, lấn áp của nước lớn. Philippines đã áp dụng tất cả thiết chế, dư luận công lý chung để tiến hành kiện Trung Quốc.
Tôi nghĩ chắc chắn các quốc gia khác sẽ kiện Trung Quốc. Đây là việc làm hết sức chính đáng.
Đối với học giả Mark Valencia, ông là công dân của một cường quốc mà trong lịch sử đã có thời dùng sức mạnh để thực hiện giấc mộng làm bá chủ hoàn cầu, đã từng dùng chính trị cường quyền để điều khiển thế giới với vai trò là tên “sen đầm quốc tế” thì chúng ta có thể hiểu và chia sẻ được những suy nghĩ, băn khoăn của ông.
Nhưng chúng ta nên nhớ rằng bối cảnh quốc tế trước đây rất khác với bối cảnh quốc tế bây giờ. Hơn ai hết, chúng ta là người Việt Nam, chúng ta hiểu được sức mạnh chính nghĩa. Chúng ta đã từng ở tình thế rất khó khăn, nhưng chúng ta đã chiến thắng và giữ gìn được nền độc lập, tự chủ của mình. Lịch sử đã chứng kiến dân tộc Việt Nam đã từng đánh thắng quân Nguyên Mông, đã từng đã đánh bại Chủ nghĩa đế quốc, Chủ nghĩa thực dân trên chính mảnh đất hình chữ S nhỏ bé của chúng ta. Chúng ta phải có niềm tin, nếu có động cơ trong sáng, sòng phẳng, đàng hoàng, tự tin trong một thế giới văn minh, chắc chắn không ai có thể đễ dàng khôi phục được quy luật "cá lớn nuốt cá bé” đã lỗi thời và hết sức dã man này…
Nếu Trung Quốc vẫn tiếp tục dùng quy luật “cá lớn nuốt cá bé” để khiến cục diện vụ kiện có lợi cho Trung Quốc, ông đánh giá thế nào về vai trò của Mỹ và Liên hợp quốc?
Philippines đã nhận được sự ủng hộ của hầu hết các nước trong khu vực và quốc tế. Kể cả Hoa Kỳ, các nước EU, các nước trong khu vực Châu Á- Thái Bình Dương... Nếu Hội đồng trọng tài ra phán quyết có lợi cho Trung Quốc, khả năng này theo tôi là ít, nhưng giả thiết là có thật thì những nước như Hoa Kỳ, EU... sẽ không thể đứng ngoài ngồi nhìn một sự thật phũ phàng trái chân lý, trái đạo lý, cho dù Mỹ không phải là thành viên của Công ước Luật biển 1982.
Tôi được biết, Chính phủ Hoa Kỳ, Quốc hội Hoa Kỳ cũng đang xem xét phê chuẩn Công ước này. Như mọi nười đã thấy Hoa Kỳ đã bắt đầu “ xoay” trục châu Á-Thái Bình Dương. Tôi nghĩ với động thái đó thì Trung Quốc cho dù có ngang ngược mà không chấp hành sẽ bị búa rìu dư luận quốc tế lên án. Trong một số tổ chức quốc tế, họ sẽ đứng ở vị thế khác. Với tình trạng đó, Trung Quốc không thể làm ngơ được, không thể nào nhắm mắt chà đạp lên dư luận quốc tế, chân lý và tiếng nói chung của nhân loại.
Tôi được biết, Chính phủ Hoa Kỳ, Quốc hội Hoa Kỳ cũng đang xem xét phê chuẩn Công ước này. Như mọi nười đã thấy Hoa Kỳ đã bắt đầu “ xoay” trục châu Á-Thái Bình Dương. Tôi nghĩ với động thái đó thì Trung Quốc cho dù có ngang ngược mà không chấp hành sẽ bị búa rìu dư luận quốc tế lên án. Trong một số tổ chức quốc tế, họ sẽ đứng ở vị thế khác. Với tình trạng đó, Trung Quốc không thể làm ngơ được, không thể nào nhắm mắt chà đạp lên dư luận quốc tế, chân lý và tiếng nói chung của nhân loại.
Phần 5: Điểm lo sợ của Trung Quốc
Hồng Chuyên (thực hiện)
Đồn Biên phòng phát huy hiệu quả công tác tuyên truyền chống khai thác IUU
Để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của ngư dân trong việc khai thác thủy sản đúng quy định của pháp luật Việt Nam và công ước quốc tế, lực lượng Biên phòng đã tổ chức nhiều biện pháp tuyên truyền, vận động tới ngư dân.
Nghệ An: Duy trì 4 tổ công tác liên ngành kiểm soát nghề cá
Bốn tổ công tác liên ngành được bố trí tại 4 cảng cá lớn ở Nghệ An, thực hiện nhiệm vụ theo kế hoạch thanh tra, kiểm soát nghề cá.
Hà Tĩnh: Kiên quyết xử lý các đối tượng khai thác hải sản trái phép
Mặc dù đã được tuyên truyền và ký cam kết nhưng một số người vẫn sử dụng kích điện để khai thác hải sản trên biển, vi phạm Luật Thuỷ sản 2017 và cảnh báo "thẻ vàng" của Ủy ban Châu Âu.
Tuyên truyền chống khai thác IUU ở huyện ven biển duy nhất Ninh Bình
Huyện Kim Sơn là địa phương duy nhất của tỉnh Ninh Bình giáp biển nên việc tuyên truyền chống khai thác IUU luôn được chú trọng và ưu tiên hàng đầu.
Hà Tĩnh: Những thách thức và giải pháp trong chống khai thác IUU
Mặc dù còn nhiều thách thức và trở ngại trong quản lý, điều hành chống khai thác IUU, tuy nhiên với tinh thần quyết liệt và đồng bộ, Hà Tĩnh đang từng bước giải quyết một cách hiệu quả.
Lồng ghép tuyên truyền chống khai thác IUU cho ngư dân vùng biển
Chủ tàu cá, ngư dân xã Phú Thuận (huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên – Huế) được tuyên truyền về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) thông qua các cuộc tuyên truyền phổ biến pháp luật.
Nghệ An: Nỗ lực tuyên truyền chống khai thác IUU, đảm bảo an toàn để ngư dân vươn khơi
Trong những năm qua, các ngành chức năng Nghệ An đã chú trọng tuyên truyền cho ngư dân chấp hành nghiêm các quy định về chống khai thác IUU, đồng thời phối hợp ngăn chặn tàu cá địa phương vi phạm vùng biển nước ngoài.
Nghệ An: 100% chủ tàu cá khai thác xa bờ ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài
Tất cả chủ tàu, thuyền trưởng khai thác xa bờ ở Nghệ An đã ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài, thực hiện cập nhật dữ liệu lên phần mềm VNFishbase nhằm đảm bảo hoạt động tàu cá không vi phạm các quy định về chống khai thác IUU.
Nghệ An: Kiên quyết xử phạt các hành vi vi phạm quy định về khai thác thủy sản
Trong năm 2022, ngành chức năng ở Nghệ An đã kiên quyết xử phạt nhiều vụ vi phạm quy định về khai thác thủy sản, từ đó ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân từng bước được nâng cao.
Thanh Hóa: Gắn trách nhiệm người đứng đầu trong chống khai thác IUU
Thời gian tới, Thanh Hóa sẽ tăng cường công tác tuyên truyền cho ngư dân về chống khai thác thủy sản trái phép, kiểm soát việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho tàu cá.