"Tự chủ đại học không phải làm vo, thủng đâu vá đấy"

Toàn cảnh hội nghị.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho hay: “Trên cơ sở kết quả phân tích kỹ phổ điểm của từng môn, từng tỉnh, cuối tuần này, Bộ GD&ĐT sẽ tổ chức hội nghị giám đốc sở GD&ĐT để bàn kỹ về phổ điểm này, lí giải nguyên nhân vì sao môn này, môn kia thấp, mổ xẻ, rút kinh nghiệm.

Như vậy, kỳ thi THPT quốc gia không chỉ để xét tốt nghiệp, làm cơ sở tuyển sinh mà quan trọng hơn là giúp ngành Giáo dục phân tích, điều chỉnh chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học, có giải pháp nâng cao chất lượng ở bậc phổ thông, nhất là những môn học có kết quả thấp trong kỳ thi THPT quốc gia như Lịch sử, tiếng Anh.

Như chúng ta đã biết, không phải năm nay 2 môn này mới có kết quả thấp, những năm trước cũng vậy, năm nay khi phân tích phổ điểm nhìn chung Lịch sử và Tiếng Anh đã có sự tiến bộ nhưng kết quả như vậy vẫn chưa chấp nhận được nên cần phải phân tích kỹ, rút kinh nghiệm cho kỳ thi sang năm. 

Kế hoạch tuyển sinh đã có hướng dẫn đầy đủ, các trường cũng đã xây dựng đề án tuyển sinh, phương thích xét tuyển, điều kiện kèm  theo. Tôi đề nghị, qua hội nghị này rà soát lại, thực hiện nghiêm túc cam kết trong đề án. 

Năm nay chúng ta cải thiện chất lượng ngay từ khâu đầu là xét tuyển. Mặc dù chất lượng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, trong đó chủ yếu là quá trình đào tạo. Bây giờ chúng ta tiếp cận đảm bảo chất lượng từ chuẩn đầu ra.

Đánh giá theo khung trình độ quốc gia, học sinh học nhiều hình thức khác nhau thậm chí tích lũy nhiều tín chỉ nhưng đáp ứng chuẩn đầu ra theo khung trình độ quốc gia. Phương thức đào tạo cần linh hoạt hơn, chuẩn chất lượng không phải chủ trọng đầu vào, nhiều trường hiện nay vẫn mất nhiều tâm sức cho xét tuyển, trong khi quá trình đào tạo và đầu ra rất quan trọng.

Vấn đề không chỉ chọn được những học sinh tốt để đủ đầu vào mà trường đại học còn phải trách nhiệm với người học, cam kết với họ để khi ra trường có kết quả tốt. Trong quá trình học tạo điều kiện cho họ đánh giá đầu ra.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng cho biết thêm, về công tác tuyển sinh đại học, cao đẳng,  tôi thấy một số trường ĐH gọi tất cả thí sinh nhập học dẫn đến tình trạng thí sinh ảo là không nên.

Không có lý do gì mà học sinh của chúng ta thông minh, thầy cô tốt, nền kinh tế ngày càng phát triển lại trong môi trường nhiều điều kiện như vậy mà giáo dục ĐH của chúng ta không phát triển.

Vấn đề tự chủ đại học thì chúng ta phải xác định tự chủ đại học là trục xuyên suốt, tuyển sinh chỉ là 1 khâu, 1 đại học phát triển triển bền vững là phải nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, gắn kết với người sử dụng lao động, cộng đồng. Nhưng hiện nay các trường mới tập trung vào đào tạo, đào tạo, đào tạo, thời lượng bàn với nhau về nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo, khời nghiệp, gắp kết đào tạo với sử dụng còn ít. 

Chúng ta phải quan niệm lấy người sử dụng lao động làm trung tâm để tạo ra sản phẩm, đưa ra sản phẩm người sử dụng không ưng, người ta phải bỏ tiền thêm ra đào tạo lại là không thành công. Sản phẩm đào tạo dù điểm giỏi, dù thủ khoa mà xã hội không dùng chính người học cũng sẽ chán nản. Đã đến lúc các trường cần thể hiện trách nhiệm xã hội, chứ không thuần túy đào tạo được bao nhiều cử nhân, thạc sĩ. Phải lấy sự phát triển bền vững, trách nhiệm cộng đồng xã hội làm mục tiêu phát triển.

Tư duy quản trị đại học là quán trị theo mục tiêu, lấy khách hàng làm mục tiêu hướng tới. Mỗi trường đại học phải trở thành trung tâm động lực phát triển cho địa phương, cho vùng. 

Từ quản lí sang quản trị, Hội đồng trường ở các trường tự chủ phải hoạt động thiết thực, thực quyền. 23 trường thí điểm tự chủ trong thời gian qua bước đầu làm tốt, các trường tới đây cần có tính toán bước đi, lộ trình, từng bước một, tránh làm vo, thủng đâu vá đấy, thuận đâu khai thác đấy. 

Vai trò của ban giám hiệu rất lớn, trách nhiệm cao, nhu cầu và trách nhiệm tự thân của các trường.

Tới đây Bộ sẽ tăng cường kiểm tra giám sát, bảo vệ những trường làm tốt về tự chủ ĐH, các trường phải công khai, minh bạch, có trách nhiệm giải trình với xã hội. Sắp tới, mọi thông tin phải công khai ở các trường tự chủ ĐH, chúng ta có quyền tự chủ và tự chủ tốt nhưng phải có trách nhiệm giải trình chứ không phải bao biện, hổng đâu vá đấy.

Thành lập và kiện toàn hội đồng trường là việc phải làm trong con đường tự chủ, các cơ quan chủ quản cũng sẽ tham gia. Bộ GD&ĐT là cơ quan tham gia quản lý nhà nước, hỗ trợ các trường.

2-3 năm qua là thời gian quá độ để các trường tiến đến tự chủ tuyển sinh chứ không dựa hoàn toàn vào kết quả kỳ thi THPT quốc gia, tới đây các trường phải làm mạnh hơn, thành lập các trung tâm khảo thí độc lập để tổng hợp, tích hợp thông tin và tuyển sinh, chất lượng nâng lên , tính khoa học, minh bạch cao hơn nhằm tăng cường tính tự chủ trong tuyển sinh.