Tìm giải pháp nâng cao chất lượng lao động đi làm việc nước ngoài

Ông Trần Anh Tuấn - Phó giám đốc Trung tâm dự báo nguồn nhân lực và thị trường TPHCM chia sẻ tại buổi hội thảo

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh thị trường xuất khẩu lao động đang trở nên sôi động, đặc biệt là thị trường các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Đức… với hàng chục ngàn nhu cầu việc làm mỗi năm.

Theo thống kê của Cục Quản lý lao động ngoài nước thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, trong 5 tháng đầu năm 2018 có hơn 48.000 lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, tăng gần 9% so với cùng kỳ năm 2017. Trong đó, Đài Loan và Nhật Bản là hai thị trường trọng điểm, chiếm khoảng 90% tổng số lao động đi làm việc ở nước ngoài.

Riêng thị trường Nhật Bản, 5 tháng đầu năm có khoảng 17.400 lao động Việt Nam được đưa sang làm việc, chiếm hơn 35% tổng số lao động đi làm việc ở nước ngoài. Mức lương của người lao động đi Nhật làm việc khá cao, sau khi trừ chi phí, thu nhập hàng tháng của một người lao động còn khoảng 800- 1.000 đô la Mỹ. Nếu tính từ các khoản làm thêm, thu nhập có thể dao động từ 1.500 đến 2.000 đô la Mỹ.

Với mức thu nhập trên, nhiều lao động sau khi về nước đã có cuộc sống tốt hơn. Bên cạnh đó, người lao động còn có cơ hội làm việc với các công ty nước ngoài với ngành nghề phù hợp và mức lương cao nhờ kinh nghiệm và chứng chỉ có được trong thời gian xuất khẩu lao động…

Mặc khác, với các trường ĐH - CĐ - TC, hiện nhiều trường cũng đã liên kết, hợp tác với các công ty XKLĐ để giải quyết đầu ra bằng cách phái cử thực tập sinh hoặc XKLĐ...

Với hình thức này, sinh viên ngay khi ra trường có thể ra nước ngoài tiếp tục học tập và làm việc ở môi trường chuyên nghiệp, nâng cao tay nghề...  Khi trở về nước, họ là nguồn nhân lực chất lượng cao nhờ hội tụ các yếu tố về ngoại ngữ, tay nghề, có tác phong làm việc chuyên nghiệp, có kinh nghiệm quản lý... mở ra một cơ hội mới cho bản thân cũng như phục vụ cho xã hội.

Do đó, đối tượng xuất khẩu lao động ngày càng được mở rộng. Không chỉ lao động phổ thông, những người dân vùng quê nghèo mà kể những người trí thức, có trình độ ĐH- CĐ, gia cảnh khá giả ở khu vực thành phố cũng tham gia “xuất ngoại”.

Đặc biệt, trong năm 2016, Bộ LĐ-TB&XH có xây dựng đề án “Đưa lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật đi làm việc ở nước ngoài, giai đoạn 2017-2020, định hướng đến 2025” để trình Chính phủ.

Rất động các bạn sinh viên tới hội thảo để đặt câu hỏi và lắng nghe tư vấn của các vị đại biểu

Hiện nay, nhìn chung nguồn lao động Việt Nam vẫn chưa đáp ứng tốt yêu cầu ngày càng khắt khe của các thị trường lao động khó tính, nhất là Nhật Bản và châu Âu. Việc cung cấp nguồn lao động chất lượng cao theo đơn đặt hàng của các nước vẫn còn nhiều hạn chế.

Vốn ngoại ngữ, đặc biệt là ngoại ngữ mới cũng như kỹ năng mềm đang khiến nhiều lao động trong nước lúng túng khi xuất khẩu sang nước ngoài.

Ông Đào Văn Tiến, Vụ trưởng Vụ Đào tạo thường xuyên, Tổng Cục giáo dục nghề nghiệp, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội nhìn nhận, điều này một phần là do sự thiếu gắn kết giữa doanh nghiệp xuất khẩu lao động với hệ thống giáo dục nghề nghiệp trong nước.

“Thực tế, nhiều doanh nghiệp đã hợp tác tốt với các trường trong lĩnh vực này, cùng chủ động cung cấp thông tin, đào tạo và tuyển nguồn lao động cho thị trường nước ngoài. Nhưng chưa nhiều doanh nghiệp làm tốt điều này.

Thứ hai, các doanh nghiệp xuất khẩu lao động hiện nay chủ yếu tập trung tại Hà Nội và TPHCM mà quên đi một thị trường cực kỳ rộng lớn ở các vùng nông thôn và các tỉnh.

Bên cạnh đó, việc cung cấp thông tin, phối hợp với các trường đào tạo kỹ năng mềm và ngôn ngữ cho người lao động một số doanh nghiệp và cơ sở giáo dục nghề nghiệp làm tốt, nhưng mặt bằng chung vẫn chưa làm được”, ông Đào Văn Tiến nói.

Trong khi đó, ông Trần Anh Tuấn, Phó giám đốc Trung tâm dự báo nguồn nhân lực và thị trường TPHCM, cho rằng, xuất khẩu lao động là chiến lược lớn của quốc gia. Hiện nay TPHCM là khu vực sôi động nhất nước, cơ quan đầu tư nước ngoài đang tích cực phối hợp các địa phương của nước ta, hiện có rất nhiều ngành được đào tạo để xuất khẩu.

Ông Tuấn khuyên, trước khi lựa chọn ngành phù hợp, các em phải có xu hướng tự mở mang kiến thức, chọn nghề sao phù hợp, để khỏi thất nghiệp sau này. Nếu điều kiện kinh tế không cho phép đi học nghề thì các đơn vị xuất khẩu lao động có thực hiện các chương trình hỗ trợ vốn cho người lao động đi.

"Thông tin xuất khẩu lao động rất ít, rất thấp phổ biến trong các trường phổ thông, không dự báo các thông tin về xuất khẩu lao động. Do đó, người lao động phải có tính toán khi quyết định đi xuất khẩu", ông Tuấn lưu ý.