Những nước nào "miễn nhiễm" với lệnh trừng phạt Iran của Mỹ?

Được biết, gói trừng phạt nhằm vào các ngành năng lượng, tài chính và đóng tàu của Iran đã có hiệu lực vào ngày 5/11. Động thái này đi ngược lại với những gì mà Mỹ đã làm trước đó, khi họ từng dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận đối với Iran sau khi ký kết Kế hoạch Hành động Chung Toàn diện (JCPOA), tên gọi chính thức của thỏa thuận hạt nhân Iran, vào năm 2015.

Lệnh cấm vận của Mỹ đối với Iran đã chính thức có hiệu lực.

Mặc dù chính quyền Mỹ và bản thân Tổng thống Mỹ đã gọi việc áp đặt trừng phạt trở lại đối với Iran là một thành tựu lớn trong nhiều sự kiện khác nhau, song Washington đã buộc phải nhượng bộ trước nhiều nước trên thế giới khi động thái táo bạo này không nhận được nhiều sự ủng hộ.

Ban đầu Mỹ khẳng định sẽ trừng phạt nghiêm khắc bất kỳ quốc gia hay tổ chức nào tiếp tục nhập khẩu năng lượng từ Iran sau một thời hạn nhất định, song lúc này đã có 8 nước khác nhau được Mỹ xét vào diện ngoại lệ. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói rằng đây là giải pháp tạm thời để giúp các nước đồng minh “có thêm một chút thời gian để giảm khối lượng dầu mỏ nhập từ Iran xuống còn không”.

Được biết, 5 quốc gia gồm Ấn Độ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Thổ Nhĩ Kỳ, những nước nhập khẩu dầu mỏ từ Iran nhiều nhất đều đã được cho phép tiếp tục các hoạt động thương mại với Tehran. Trong khi đó, Liên minh Châu Âu (EU) tuyên bố sẽ bảo vệ các công ty của mình và tạo điều kiện để họ có thể “tiếp tục các hoạt động kinh doanh hợp pháp với Iran”.

Các quan chức EU cho biết, để có thể giảm bớt sức ép của Mỹ họ sẽ buộc phải hợp tác với Nga và Trung Quốc cũng như các quốc gia khác có quan điểm bảo vệ thỏa thuận hạt nhân Iran.

Kể từ khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran vào tháng 5 vừa qua, hai nước là Israel và Ả Rập Xê út đã bày tỏ sự hoan nghênh trong khi các nước khác đã ký vào thỏa thuận đều phản đối dữ dội. Mỹ đã thực hiện biện pháp “gây sức ép tối đa” đối với Iran, song quốc gia này khẳng định quyết tâm của mình và khẳng định chính Mỹ đang dần bị cô lập trên trường quốc tế. Việc Mỹ nhượng bộ trước nhiều nước được Iran coi là sự “rút lui dần dần” của Mỹ.

“Vị Tổng thống mới của Hoa Kỳ đã làm xấu đi uy tín cũng như lý tưởng dân chủ tự do của chính mình. Quyền lực cứng của Hoa Kỳ, tức là sức mạnh về kinh tế và quân sự, cũng đang bị thụt lùi”, Lãnh đạo Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei cho biết.

Trong khi đó, Tổng thống Iran Hassan Rouhani tuyên bố: “Chúng tôi muốn nói với Mỹ rằng họ sẽ không bao giờ đạt được mục đích giảm bớt lợi nhuận xuất khẩu dầu của Iran. Họ sẽ không thể giảm hoặc đưa con số này xuống còn không”.