Nhật Bản – ASEAN: “Vùng phòng không Trung Quốc” là mối đe dọa an ninh

"Vùng nhận dạng phòng không" trên biển Hoa Đông do Trung Quốc tuyên bố (màu hồng) chồng lấn trên vùng lãnh thổ mà Nhật Bản tuyên bố (xanh)

Theo nguồn tin được tờ Japan Times tiết lộ, Nhật Bản và Hiệp hội các nước Đông Nam Á  (ASEAN) sẽ thể hiện thái độ của mình trong một tuyên bố chung khẳng định rằng: Bất cứ sự lạm dụng sức mạnh nào trong ngành hàng không dân dụng quốc tế có thể gây ra một “mối đe dọa an ninh”. Điều này ám chỉ đến “vùng nhận dạng phòng không” mới mà Trung Quốc tuyên bố trong thời gian vừa qua.

Khi căng thẳng về việc Trung Quốc lập “vùng phòng không” trên biển Hoa Đông vẫn đang dâng cao, một dự thảo tuyên bố chung cho thấy Nhật Bản và ASEAN đang cân nhắc nhấn mạnh tầm quan trọng của “tự do hàng không” trên các vùng biển ngoài khơi.

Theo thông tin được đưa ra, bản dự thảo được thiết lập nhằm tái khẳng định vị trí quan trọng của Nhật Bản và các nước ASEAN trong những thách thức khu vực và toàn cầu, bao gồm cả an ninh hàng hải. Bản dự thảo này sẽ được công bố tại một hội nghị thượng đỉnh Nhật Bản – ASEAN đặc biệt diễn ra tại Tokyo vào tuần tới.

Mặc dù dự thảo không nêu rõ tên Trung Quốc, tuy nhiên, cách diễn đạt cho thấy Bắc Kinh chính là trung tâm của vấn đề.

Nhật Bản, quốc gia bị ảnh hưởng lớn nhất, cùng với Hàn Quốc vào hồi tuần trước đã đề nghị ASEAN đưa khái niệm “tự do hàng không” vào văn bản dự thảo chung giữa các bên, nhằm đối phó với “vùng phòng không” của Trung Quốc.

Trung Quốc thành lập “vùng nhận dạng phòng không” vào ngày 23/11 trên một khu vực biển quốc tế rộng lớn, bao gồm cả quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông đang trong tranh chấp với Nhật Bản. Quy định của “vùng phòng không” này yêu cầu tất cả các máy bay đi qua phải xác nhận quốc tịch và cung cấp lịch trình bay cho chính quyền Trung Quốc, nếu không sẽ có nguy cơ bị áp dụng “biện pháp tự vệ khẩn cấp” không xác định.

Theo các nhà phân tích chính trị cho biết, Tokyo muốn nhận được sự ủng hộ từ các nhà lãnh đạo 10 nước ASEAN cùng đồng minh Mỹ trong bối cảnh sự quyết đoán của Bắc Kinh ngày càng tăng ở cả trên biển lẫn hàng không.

Trung Quốc cũng tỏ rõ một tham vọng muốn thiết lập “vùng nhận dạng phòng không” trên Biển Đông, khu vực đang diễn ra nhiều căng thẳng do chồng lấn lãnh thổ với các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam và Philippines.

Ngoài vấn đề an ninh hàng không, dự thảo về tuyên bố chung cũng cho biết Nhật Bản và ASEAN sẽ thúc đẩy hợp tác song phương và trên toàn cầu thông qua Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế, nguồn tin của Japan Times cho biết.

Dự thảo cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải thúc đẩy "tự do hàng hải" và giải quyết tranh chấp "bằng biện pháp hòa bình" phù hợp với luật pháp quốc tế.

Nhật Bản cũng rất quan tâm đến sự hiện diện hàng hải ngày càng gia tăng của Trung Quốc.

Căng thẳng giữa Trung Quốc và Nhật Bản đã tăng cao kể từ khi Tokyo tuyên bố quốc hữu hóa các hòn đảo nhỏ không có người ở trên quần đảo mà họ gọi là Senkaku còn Bắc Kinh gọi là Điếu Ngư. Kể từ sau tuyên bố của Nhật Bản, Trung Quốc đã tỏ ra phẫn nộ, tiến hành các phong trào bài Nhật trong đời sống người dân cũng như thường xuyên cử tàu chiến và máy bay đi vào vùng biển tranh chấp.

Ngoài các tuyên bố chung, Nhật Bản và các nước ASEAN cũng sẽ công bố một tài liệu riêng biệt mà sẽ vạch ra tầm nhìn trung và dài hạn cho mối quan hệ của họ tại hội nghị thượng đỉnh đặc biệt diễn ra từ ngày 13 – 15/12 để đánh dấu 40 năm quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa các bên.