Nhận diện quy trình để chống rửa tiền hiệu quả

Ảnh minh họa

Tội phạm rửa tiền và tài trợ khủng bố đang là vấn đề quan tâm mang tính toàn cầu. Việc đưa ra những con số ước tính là khá khó khăn bởi hoạt động rửa tiền và tài trợ khủng bố được tiến hành một cách bí mật và trên phạm vi toàn cầu. Lực lượng đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền (FATF), một tổ chức được công nhận là tổ chức đạt tiêu chuẩn quốc tế cho những nỗ lực về chống rửa tiền, đã đưa ra định nghĩa súc tích cho thuật ngữ “rửa tiền” là việc xử lý… tiền do phạm tội mà có nhằm che đậy nguồn gốc bất hợp pháp của chúng” nhằm “hợp pháp hóa” những món lợi từ được một cách bất chính từ hành vi phạm tội. Về cơ bản, rửa tiền liên quan đến những đồng tiền bắt nguồn từ tài sản có liên quan đến tội phạm chứ không liên quan đến chính tài sản đó.

Tài trợ cho khủng bố là sự hỗ trợ tài chính dưới bất kỳ hình thức nào cho khủng bố hoặc cho những kẻ khuyến khích, lập kế hoạch hoặc tham gia thực hiện hành vi khủng bố.

Rửa tiền và tài trợ cho khủng bố thường thể hiện những đặc tính giao dịch giống nhau: Phần lớn phải được thực hiện bằng thủ đoạn che đậy. Những kẻ rửa tiền gửi tiền bất hợp pháp qua các kênh hợp pháp để che giấu nguồn gốc phạm tội của chúng.

Những kẻ tài trợ cho khủng bố thì chuyển tiền với nguồn gốc có thể là hợp pháp hoặc bất hợp pháp theo các cách để che đậy nguồn gốc và mục đích cuối cùng là hỗ trợ cho khủng bố. Những nguồn hợp pháp có thể gồm tiền quyên tặng hoặc quà tặng dưới dạng tiền hoặc những tài sản khác cho những tổ chức như các quỹ tài trợ hoặc các tổ chức từ thiện nhưng lại được dùng để hỗ trợ cho các hoạt động khủng bố hoặc các tổ chức khủng bố.

Vì sự khác biệt trên, theo các chuyên gia là phải có các luật riêng để xử lý việc tài trợ cho kẻ khủng bố. Tuy nhiên, đối với các khoản tiền tài trợ cho khủng bố có nguồn gốc bất hợp pháp thì có thể đã được đề cập trong khuôn khổ chống rửa tiền của mỗi nước, tùy thuộc vào phạm vi các tội phạm nguồn của tội rửa tiền.

Để rửa tiền, quy trình biến những đồng tiền phi pháp thành những đồng tiền hoặc hàng hóa có bề ngoài hợp pháp của những kẻ rửa tiền đều qua các khâu bố trí, sắp lớp và hòa nhập. Đầu tiên là quá trình sắp đặt các nguồn tiền bất hợp pháp vào hệ thống tài chính, thông thường qua một tổ chức tài chính. Việc này có thể được thực hiện bằng cách gửi tiền vào một tài khoản ngân hàng, chia nhỏ các khoản tiền, gửi dần vào một hay nhiều định chế tài chính. Việc đổi tiền từ đồng tiền này sang đồng tiền khác có thể xảy ra ở giai đoạn này. Ngoài ra, cá khoản tiền phi pháp có thể được chuyển đổi thành các công cụ tài chính khác để đánh lạc hướng sự chú ý của các cơ quan chức năng. Việc bố trí này có thể được hoàn thành bằng cách dùng tiền mặt mua chứng khoán hoặc hợp đồng bảo hiểm.

Thứ 2 là chia tách nguồn tiền bất hợp pháp khỏi nguồn gốc của nó bằng cách sử dụng một loạt các giao dịch tài chính để làm "trong sạch" đồng tiền một cách hợp pháp. Tại thời điểm này, các khoản tiền, chứng khoán hoặc hợp đồng bảo hiểm được chuyển đổi hoặc chuyển sang các tổ chức khác nhằm tiếp tục tách chúng ra khỏi nguồn gốc phạm tội. Những kẻ rửa tiền cũng có thể ngụy trang việc chuyển tiền dưới hình thức thanh toán tiền cho hàng hóa hoặc dịch vụ hoặc chuyển kinh phí vào một công ty trá hình.

Cuối cùng là giai đoạn hòa nhập các khoản tiền vào trong nền kinh tế chính thông. Những kẻ rửa tiền tập trung thu hồi tiền về từ các tài khoản nhưng không làm cho các cơ quan chức năng nghi ngờ chính là việc sử dụng các giao dịch có vẻ hợp pháp để che đậy nguồn tiền bất hợp pháp. Chúng có thể thực hiện việc này bằng cách mua tài sản như bất động sản, chứng khoán hoặc công cụ tài chính khác hoặc mua hàng xa xỉ.