“Mỹ không trung lập trong các tranh chấp ở Biển Đông”

Trước đây, Mỹ liên tục khẳng định sẽ không đứng về bất kì phía nào đang có tranh chấp ở Biển Đông và yêu cầu các bên không sử dụng vũ lực, tuân thủ luật pháp quốc tế.

Tuyên bố trên của Mỹ khiến nhiều người cho rằng Mỹ có lập trường trung lập đối với các tranh chấp ở Biển Đông.

Tàu sân bay USS George Washington thuộc lớp Nimitz của Mỹ ở Biển Đông.

Tuy nhiên, trả lời câu hỏi về lập trường trung lập của Mỹ ở Biển Đông từ một đại diện Trung Quốc tại hội thảo do Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tổ chức tại Washington ngày 21/7, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel khẳng định, lập trường trung lập mà Mỹ đề cập chỉ xét đến thái độ của các bên có tuyên bố chủ quyền chứ không phải về cách thức giải quyết các tranh chấp.

Ông nói: “Chúng tôi không trung lập khi nói đến việc tuân thủ luật pháp quốc tế. Chúng tôi sẽ hành động mạnh mẽ để buộc các bên phải tuân thủ các nguyên tắc”.

Ông khẳng định, việc làm cần thiết nhất hiện nay là tạo bầu không khí thoải mái, hạ nhiệt những căng thẳng để giải quyết các tranh chấp bằng các giải pháp hòa bình như đàm phán và thông qua cơ chế trọng tài quốc tế.

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ thúc giục Trung Quốc dừng các hoạt động cải tạo trái phép trên Biển Đông.

Theo ông Russel, Ngoại trưởng John Kerry sẽ thúc đẩy quá trình giải quyết hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông tại Diễn đàn khu vực ASEAN dự kiến diễn ra tại Malaysia vào tháng tới.

Đề cập đến giải pháp đầu tiên là đàm phán, ông Russel thừa nhận sẽ rất khó để theo đuổi giải pháp này với bối cảnh căng thẳng như hiện nay. Dù không đề cập trực tiếp đến Trung Quốc nhưng ông nhận định, những tuyên bố khăng khăng về chủ quyền của một số nước đang khiến cho tiến trình này trở nên khó khăn hơn.

Đối với giải pháp cơ chế trọng tài, ông Russel lưu ý ngay đến vụ Philippines kiện Trung Quốc lên Tòa trọng tài Quốc tế ở La Haye. Ông nhấn mạnh, bất luận kết quả thế nào, cả Bắc Kinh và Manila đều phải tuân thủ phán quyết của tòa, vì cả hai đều đã tham gia ký kết Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS).

Ông nói: “Cả Trung Quốc và Philippines đều phải có nghĩa vụ tuân thủ quyết định của tòa án cho dù họ có muốn hay không”.

Ông khẳng định Mỹ sẽ bảo vệ các lợi ích riêng theo nhiều cách khác nhau bao gồm việc thực hiện cam kết an ninh với các đồng minh, hỗ trợ các tổ chức trong khu vực, tiến hành các hoạt động đảm bảo tự do hàng hải ở Biển Đông.

Ông nói: “Mỹ có nghĩa vụ bảo vệ các lợi ích của mình”. Ông tuyên bố, vấn đề không phải là các bãi đá mà là bảo vệ các nguyên tắc trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin The Diplomat, một tạp chí có trụ sở ở Tokyo, chuyên về chính trị, văn hóa và xã hội tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.