Lào Cai: Làm mới chương trình phát thanh tiếng dân tộc

Lào Cai có trên 60% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số. Hiện nay, Đài Phát thanh – Truyền hình tỉnh Lào Cai đang phát sóng 3 thứ tiếng dân tộc là Mông, Dao, Giáy, có kênh riêng (tần số 91 Mhz) phát sóng 18 giờ/ngày.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

Phát thanh cho đồng bào dân tộc thiểu số tuy phải cạnh tranh với nhiều loại hình báo chí, nhưng với lợi thế nói bằng tiếng của đồng bào, lại có đặc trưng thể loại là gần gũi, âm thanh, tiếng động sinh động nên vẫn là kênh thông tin được đồng bào tin cậy, đón nghe.

Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của các đài phát thanh – truyền hình là tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng đến với nhân dân. Đối với các địa phương có đông đồng bào dân tộc sinh sống thì ngoài tiếng Kinh, việc tuyên truyền bằng tiếng các dân tộc thiểu số sẽ là cách làm hiệu quả nhất.

Nhận thức rõ điều này, Đài Phát thanh – Truyền hình tỉnh Lào Cai đã triển khai nhiều hoạt động cải tiến tổ chức sản xuất, nâng cao chất lượng chương trình tiếng các dân tộc thiểu số. Đặc biệt là nâng cao chất lượng dịch và đọc.

“Việc chuyển ngữ từ tiếng Việt sang tiếng dân tộc thiểu số rất dễ làm mất đi chất lượng bài vở nếu người dịch không thực sự am hiểu ngôn ngữ của đồng bào, không biết tìm từ phù hợp, không am hiểu phong tục, tập quán. Một bài viết gốc bằng tiếng Việt dịch sang tiếng dân tộc đã có thể giảm đi 30% giá trị của bài. Phát thanh viên không làm tốt lại làm mất đi 20% giá trị nữa, cộng thêm tín hiệu sóng âm thanh, đường truyền kém lại mất 20% giá trị, rồi người nghe vừa làm việc vừa nói chuyện… Cuối cùng, thính giả chỉ tiếp nhận được 20 – 25% giá trị thông tin của một bài viết”, nhà báo Cứ Thị Dung, Phòng Phát thanh – Truyền hình tiếng dân tộc, Đài Phát thanh – Truyền hình tỉnh Lào Cai lưu ý.

Để khắc phục bất cập này, một trong những giải pháp là tăng cường tiếng nói của đồng bào, thông qua các chương trình thực tế, các chương trình có tính tương tác cao để bà con tự nói câu chuyện của mình bằng ngôn ngữ của mình. Khi đó, nội dung tuyên truyền sẽ tốt hơn rất nhiều.

Một minh chứng chứng minh nhận định nêu trên là chương trình Chia sẻ bí quyết làm giàu của Đài Phát thanh – Truyền hình tỉnh Lào Cai. Đây là chương trình phát thanh thực tế, tất cả các khâu đều thực hiện bằng tiếng dân tộc tại hiện trường. Với thời lượng 30 phút, đài có đủ thời gian trao đổi kinh nghiệm, nghị lực, nỗ lực vươn lên làm giàu của người nông dân. Cuối mỗi chương trình lại có một bài hát phù hợp hoặc chính nhân vật trong chương trình hát tặng thính giả một bài. Việc làm chương trình này khá vất vả ở cả khâu tổ chức sản xuất, lên kịch bản cũng như bố trí ghi âm tại hiện trường, nhưng lại rất hấp dẫn cả với người nghe và người trực tiếp tham gia tại hiện trường. Chương trình đã thu hút được sự chú ý của người dân. Nhiều khán giả đã viết thư gửi về đài nói rằng chương trình đã giúp họ rất nhiều, nghe xong là hiểu và vận dụng được ngay vào cuộc sống, ví dụ như cách chăn nuôi lợn, gà, trồng rừng, trồng thảo quả…

Tuy nhiên, đội ngũ biên dịch viên, phát thanh viên là người dân tộc thiểu số của đài còn thiếu kinh nghiệm sản xuất chương trình thực tế tại hiện trường, thiếu kỹ năng phỏng vấn, khai thác, thu thập và truyền tải thông tin. Do vậy, cần phải sử dụng đội ngũ cộng tác viên cơ sở để đáp ứng thông tin nhanh nhạy hơn, đa dạng hơn.

Đặc biệt, cần có sự tương tác của những người làm chương trình tại phòng thu với cộng tác viên cơ sở. Ưu điểm của những cộng tác viên này là gần cơ sở, đều là lớp thanh niên trẻ có học hành, khá thành thạo việc sử dụng công nghệ thông tin, thuận tiện cho việc trao đổi thông tin qua mạng.