Kỳ thi THPT: Điểm Ngoại ngữ siêu thấp là do... đề thi?

Phổ điểm môn Ngoại ngữ thấp tới mức “thảm hại” đang khiến nhiều người băn khoăn, tại sao phổ điểm của môn này lại thấp rất nhiều so với những môn khác? Do đề thi quá khó hay do thực chất trình độ học sinh của chúng ta quá thấp?

Liên quan đến vấn đề này, phóng viên báo Infonet đã có cuộc trò chuyện cùng GS.TS Phạm Minh Hạc – nguyên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT.

GS.TS Phạm Minh Hạc – nguyên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT.

Thưa GS.TS, vừa qua Bộ GD&ĐT công bố phổ điểm các môn thi THPT quốc gia, theo đó phổ điểm môn ngoại ngữ chỉ đạt 3.3. GS.TS có suy nghĩ gì về con số này?

GS.TS Phạm Minh Hạc: Đây là kết quả quá thấp so với những gì mà chúng ta cố gắng và nỗ lực về việc dạy và học ngoại ngữ trong thời gian qua. Tuy nhiên, chúng ta phải thừa nhận một thực trạng là đội ngũ giáo viên dạy ngoại ngữ của chúng ta trình độ chưa cao, muốn có trò giỏi thì thầy phải giỏi. 

Hơn nữa, có nhiều giáo viên không học chuyên ngành sư phạm ngoại ngữ, chỉ biết ngoại ngữ sau đó học thêm chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm là có thể vào dạy tại các trường. Điều này không hợp lý.

Thứ hai, ở những vùng sâu, vùng xa, kinh tế kém phát triển thì việc học ngoại ngữ còn hạn chế. Việc đưa môn ngoại ngữ vào các trường học đã có từ rất lâu nhưng phát triển việc học ngoại ngữ đồng đều ở tất cả các vùng miền thì còn hạn chế. Hiện nay, nhiều nơi còn rơi vào tình trạng thiếu giáo viên ngoại ngữ.

Một nguyên nhân nữa là sách giáo khoa dạy ngoại ngữ cũng chưa hợp lý, các phương tiện phục vụ cho việc dạy và học ngoại ngữ như video, đài, các loại băng thu còn ít. Thậm chí ở nhiều trường có nhưng giáo viên cũng không đủ trình độ hướng dẫn cho học sinh.

Ngoài ra, chúng ta cũng cần tính toán đến nhu cầu học ngoại ngữ của các vùng miền. Như vùng núi phía Bắc, người dân thấy tiếng Hoa quan trọng nên họ học tiếng Hoa chứ không phải tiếng Anh.

Với môn thi tiếng Anh có phần tự luận 2 điểm, tuy nhiên rất nhiều thí sinh bị điểm 0 phần tự luận, GS.TS có thể cho biết tại sao thí sinh “né” phần tự luận?

Việc học sinh “né” phần tự luận môn tiếng Anh có rất nhiều lí do. Một trong những lí do có thể kể đến: Với phần thi trắc nghiệm dưới hình thức đưa ra một câu hỏi và thí sinh chọn 1 trong 4 đáp án, vì thế nếu câu nào thí sinh không biết có thể “chọn bừa” nhưng xác suất đúng cũng là 25%. 

Còn tự luận còn phụ thuộc vào vốn từ, trình độ hiểu biết cũng như sự am hiểu về cấu trúc ngữ pháp của mỗi học sinh. Tuy nhiên, nếu học sinh “không biết gì” không thể làm được phần tự luận.

Nhiều thí sinh bị điểm 0 phần tự luận cho thấy: Ngay cả về chương trình cũng còn nhiều điều phải bàn lại: Chương trình họ tiếng Anh từ lớp 3 đến lớp 12, cần bao nhiêu tiết dành cho luyện kĩ năng nói, đọc và viết đều phải tính toán kỹ. Hiện nay, việc học tiếng Anh của chúng ta còn nặng “lý thuyết” vì thế nhiều người hiểu nhưng không viết được. Việc học tiếng Anh phải đi theo từng bước: Nghe được, nói được và viết được.

Ngay cả việc ra đề thi chúng ta cũng cần nhìn nhận lại, cần có nhiều phương án hơn nữa. Trình độ của học sinh, điều kiện học ở các vùng miền khác nhau mà chỉ có 1 đề thi thì không phù hợp.

Hiện nay, việc học tiếng Anh bắt đầu từ lớp 3. Có nhiều người cho rằng: “Muốn trẻ có thể học tốt ngoại ngữ và dùng nó phổ biến trong cuộc sống hàng ngày như ngôn ngữ thứ hai thì nên cho trẻ học từ mầm non”. GS.TS đánh giá thế nào về vấn đề này?

Trước hết, tiếng Anh có phải là ngôn ngữ thứ hai không đó là vấn đề của quốc gia và Bộ GD&ĐT cần nghiên cứu. Bởi lẽ, trong quá trình hội nhập với nền kinh tế thế giới có rất nhiều thứ tiếng cần dùng chứ không phải chỉ có tiếng Anh. Việc đưa ra nhiệm vụ đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai là quyết định vội vàng, không hiểu thực tiễn Việt Nam. Quá trình hợp tác quốc tế chúng ta còn làm việc bằng rất nhiều thứ tiếng khác.

Ngay cả tiêu chuẩn để xét chức danh giáo sư hay tiến sĩ cũng tùy từng trướng hợp chứ chúng ta cũng không nên “cứng nhắc” yêu cầu phải có trình độ tiếng Anh, ngoài tiếng Anh có rất nhiều thứ tiếng khác.

Xin cảm ơn GS.TS về cuộc trò chuyện!