GS Nguyễn Trần Hiển: Vắc xin ngừa sởi rẻ, an toàn

GS Nguyễn Trần Hiển: Tiêm vắc xin sởi là biện pháp phòng bệnh sởi hiệu qủa nhất. Để phòng bệnh có hiệu qủa trẻ cần được tiêm 2 mũi. Mũi thứ nhất khi trẻ 9 tháng tuổi, mũi thứ hai khi trẻ 18 tháng tuổi. 

Vắc xin sởi là vắc xin lâu đời, đã được sử dụng trên 50 năm trên thế giới, là một vắc xin đã được chứng minh là an toàn, hiệu qủa và rẻ tiền. Nhờ có vắc xin sởi, tỷ lệ tử vong do bệnh sởi ở trẻ em trên thế giới giảm 78% năm 2012 so với năm 2000. 

Ở Việt Nam, nhờ đạt và duy trì tỷ lệ tiêm chủng 2 mũi vắc xin sởi trên phạm vi toàn quốc đạt tỷ lệ cao trên 90%, và thực hiện nhiều chiến dịch tiêm bổ sung vắc xin sởi cho các đối tượng nguy cơ cao vào các năm 2002, 2003, 2007-2008 và 2010, tỷ lệ mắc sởi của Việt Nam liên tục giảm. 

Từ năm 1984 đến nay, người mắc sởi giảm từ 150,5/100.000 dân xuống còn 0,65/100.000 năm 2012,  có nghĩa là tỷ lệ mắc sởi giảm 231 lần so với năm 1984. 

Tổ chức y tế thế giới khu vực Tây Thái Bình dương đã xây dựng kế hoạch triển khai tiêm vắc xin sởi cho trẻ em nhằm đạt mục tiêu loại trừ sởi ở khu vức vào năm 2017 (nghĩa là giảm tỷ lệ mắc sởi xuống dưới 1/ triệu dân)

GS Nguyễn Trần Hiển cho biết việc ngừa bệnh bằng vắc xin là cần thiết

GS Nguyễn Trần Hiển: Hiện chương trình tiêm chủng mở rộng đang sử dụng vắc xin sởi của Trung tâm nghiên cứu, sản xuất vắc xin và sinh phẩm y tế của Việt Nam sản xuất. 

Đây là vắc xin sởi sống giảm độc lực, được sản xuất trên tế bào phôi gà tiên phát. Vắc xin chống chỉ định cho người có mẫn cảm với thành phần của vắc xin, phụ nữ có thai, người bị nhiễm trùng cấp tính, bệnh lao tiến triển, suy giảm miễn dịch. 

Vắc xin là an toàn và hiệu qủa. Phản ứng phụ là đau, sưng đỏ tại chỗ tiêm, một số trẻ có thể có sốt, nổi ban, sổ mũi, và tự khỏi sau 1-2 ngày. Rất hiếm gặp co giật, viêm não, giảm tiểu cầu (tỷ lệ <1/ triệu).

Trong thời gian qua dịch xảy với qui mô nhỏ, tản phát, rải rác ở một số tỉnh. Bệnh xảy ra ở những trẻ hoặc chưa được tiêm, hoặc đã được tiêm chỉ một mũi lúc 9 tháng tuổi, hoặc đã được tiêm mà vì một lý do nào đó trẻ không có đáp ứng miễn dịch tốt, hoặc trẻ nhỏ dưới 9 tháng tuổi sinh ra từ những bà mẹ mà trước đó chưa được tiêm vắc xin sởi hay chưa từng mắc sởi. Khi mà có tích lũy đủ lớn số trẻ chưa có miễn dịch thì sẽ xảy ra dịch. Bệnh thường có tính chu kỳ từ 3-5 năm.

Trẻ tiêm sởi không đủ 2 mũi vẫn có thể mắc bệnh

Dịch sởi xảy ra không phải là do chất lượng tiêm chủng mà do tiêm chủng đầy đủ 2 mũi vắc xin theo lịch tiêm chủng chưa cao và chưa bao phủ tất cả các đối tượng trẻ em. 

Bệnh xảy ra chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc vì ở khu vực này, đặc biệt vùng núi cao, vùng sâu, vùng xa, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ 2 mũi vắc xin không cao như các khu vực đồng bằng và thành phố khác do có nhiều khó khăn về địa dư và văn hóa. 

Bên cạnh đó trong thời gian qua do quá lo sợ về phản ứng sau tiêm nên nhiều cha mẹ ngại không đưa con đi tiêm chủng các vắc xin phòng bệnh, bao gồm cả vắc xin sởi. Tỷ lệ tiêm sởi mũi 2 lúc trẻ 18 tháng tuổi đạt thấp ở nhiều tỉnh. Hoặc bố mẹ trẻ chủ quan cho rằng bệnh sởi đã được loại trừ nên không cần tiêm vắc xin nữa.

Thứ hai, tăng cường công tác truyền thông giáo dục làm cho mỗi địa phương, mỗi gia đình, mỗi người dân coi đây là một phần công việc bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của con em mình.  Cần tuyên truyền rõ cho người dân về tầm quan trong của tiêm vắc xin sởi cho trẻ em theo đúng lich tiêm chủng với tỷ lệ tiêm chủng cao và đầy đủ. 

Bên cạnh tiêm chủng theo lịch phải tổ chức các chiến dịch tiêm vắc xin sởi bổ sung nhằm bao phủ tất cả các đối tượng chưa được tiêm chủng trước đó bao gồm cả trẻ lớn hơn. Khi trẻ mắc bệnh phải thông báo cho cán bộ y tế để dược tư vấn chăm sóc và điều trị kịp thời. 

Ngành y tế cần tăng cường giám sát ca bệnh, thu dung điều trị bệnh nhân và xử lý dịch kịp thời. Việc tiêm vắc xin chống dịch cần dựa trên tình hình thực tế ổ dịch/dịch để xác định phạm vi và đối tượng tiêm vắc xin theo sự hướng dẫn của Viện Vệ sinh dịch tễ và Dự án Tiêm chủng mở rộng Quốc gia.