Lo ngại nhà ở xã hội được bán ngay, giá tự quyết sẽ biến thành nhà thương mại

Liên quan đến các chính sách về nhà ở xã hội (NOXH), tại dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đang được Bộ Xây dựng lấy ý kiến cho thấy Bộ này đã đưa ra 2 phương án về vấn đề nguyên tắc bán, cho thuê mua, cho thuê.

Cụ thể, theo phương án 1 thì cơ bản như quy định hiện hành.

Còn phương án 2, Bộ Xây dựng đề xuất, bỏ quy định về thời hạn sau 5 năm mới được bán lại NOXH. Cùng với đó, bên mua, bên thuê mua NOXH được bán lại nhà ở này cho các đối tượng thuộc diện được mua NOXH với giá bán do các bên thỏa thuận. Bên bán không phải nộp tiền sử dụng đất và thuế thu nhập cá nhân.

Theo quy định hiện hành: “Bên mua, bên thuê mua NOXH được bán lại nhà ở này theo cơ chế thị trường cho các đối tượng có nhu cầu sau thời hạn 5 năm, kể từ khi đã thanh toán hết tiền mua, tiền thuê mua nhà ở và đã được cấp Giấy chứng nhận nhưng phải nộp tiền sử dụng đất theo quy định của Chính phủ và nộp thuế thu nhập theo quy định của pháp luật thuế; trường hợp bán cho đối tượng thuộc diện được mua NOXH quy định tại Luật này thì chỉ được bán với giá tối đa bằng giá bán nhà ở xã hội cùng loại tại cùng địa điểm, thời điểm bán và không phải nộp thuế thu nhập cá nhân”.

Chia sẻ với PV Infonet, lãnh đạo một doanh nghiệp đã từng làm NOXH cho rằng, đề xuất bỏ quy định thời hạn được bán lại NOXH là đề xuất rất tốt cho người mua, tích cực cho thị trường. Bởi thực tế, có trường hợp chưa ở đủ 5 năm nhưng do chuyển công tác nên phải bán nhà chuyển đi nơi khác nên đã xuất hiện những giao dịch bằng giấy viết tay, không đúng quy định. Đề xuất mới này sẽ tháo gỡ được điều đó.

Cũng chia sẻ với Infonet, ông Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho hay: Đề xuất bỏ quy định sau 5 năm mới được bán lại NOXH sẽ gỡ khó nhưng vẫn đảm bảo đối tượng; tạo sự thông thoáng về cách thức sử dụng và chuyển giao. 

“Nếu với quy định cũ chỉ được bán lại sau 5 năm nhưng nếu một chủ căn hộ sau khi mua nhà được 1 năm nhưng lại chuyển công tác sang nơi khác mà muốn bán nhà lại chưa đủ thời gian được bán, trong khi có đối tượng khác đến thay ông làm việc cần mua lại cái nhà đó thì vẫn chưa làm thủ tục chuyển tên được.

Nếu tạo sự khó khăn cho việc giao dịch trên thị trường cũng là việc khó khăn cho đầu ra sản phẩm NOXH, không kích thích được thị trường, không kích thích được chủ đầu tư tham gia làm NOXH”, ông Đính nói.

Do đó, ông Đính đánh giá, với đề xuất bỏ thời hạn được bán lại NOXH sẽ giúp nhiều người có cơ hội được sở hữu NOXH hơn. Chẳng hạn, một công nhân vừa chuyển đến làm việc tại một khu vực mới, đang có nhu cầu mua nhà ở nhưng không có dự án mới mà chỉ có dự án cũ chỉ có thể mua lại của chính những người đã mua trước mà không còn nhu cầu ở hoặc chuyển công tác.

Mặc dù đề xuất trên được đánh giá rất tốt cho thị trường, tạo thuận lợi cho cả người mua và người bán, tuy nhiên có lo ngại sau được "cởi trói" sẽ khó kiểm soát giao dịch trên thị trường đối với loại hình nhà ở này không?

Về vấn đề này, ông Đính cho hay, không đáng lo ngại bởi việc mua bán được thoải mái nhưng người mua vẫn phải nằm trong các nhóm đối tượng được mua theo quy định.

Cũng tại phương án 2, Bộ Xây dựng đề xuất tại dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), bên cạnh bỏ quy định thời hạn được bán lại NOXH thì mức giá bán được đề xuất “do các bên thỏa thuận”.

Đề xuất này dấy lên lo ngại, liệu có xảy ra tình trạng dự án NOXH nhưng giá lại là nhà thương mại hay không? Nên chăng cần có quy định rõ ràng, cụ thể hơn cho vấn đề giá bán này?

Trả lời vấn đề trên, ông Đính cho hay, lo lắng đó cũng có thể.

“Nên quy định chặt chẽ hơn về giá bán thay vì chỉ để “các bên tự thỏa thuận”. Bởi theo quy định hiện nay, sau 5 năm người mua NOXH được bán lại theo cơ chế thị trường cho bất kỳ ai có nhu cầu, còn đề xuất ở dự thảo Luật sửa đổi thì được chuyển nhượng bất cứ lúc nào sau khi mua nhưng phải bán cho đúng đối tượng quy định nên cần có quy định khung giá bán, hoặc nếu người mua phải đi vay tiền để mua thì có thể được cộng thêm lãi suất đi vay… cần có khoảng nào, tính toán làm sao để họ thu hồi được vốn, mức giá bán lại vẫn hợp lý nhất.

Ngoài ra, có thể thêm quy định người do bất khả kháng chuyển công tác đi nơi khác buộc phải bán nhà thì vẫn được mua NOXH ở dự án khác tại nơi chuyển công tác đến; nhưng giá bán của căn nhà NOXH đã mua lần đầu phải bán với mức giá hợp lý mà người mua sau vẫn được hưởng lợi chính sách của nhà nước về NOXH.

Các ý kiến khác nhấn mạnh, cần có quy định về giá bán cụ thể hơn bởi khi chủ đầu tư bán căn hộ NOXH cho người mua theo đúng đối tượng lúc đầu phải tuân thủ mức giá bán được cấp thẩm quyền thẩm định; còn người mua sau đó lại được bán giá tự thỏa thuận thì e sẽ mất đi tính chất của NOXH, bởi người mua lại căn NOXH đó vẫn phải thuộc các đối tượng theo quy định.

Minh Thư