Còn nhiều hạn chế trong việc phòng, chống buôn bán người

Các tỉnh có số vụ mua bán người xảy ra nhiều nhất là: Lào Cai 12 vụ, Hà Giang 11 vụ, Sơn La 9 vụ, Nghệ An, Lạng Sơn, Lai Châu, và Điện Biên mỗi địa phương xảy ra 6 vụ…

So với cùng kỳ năm 2015, số vụ đã giảm 13%, tuy nhiên tội phạm mua bán người là tội phạm ẩn, một số vụ việc mua bán người gặp khó khăn trong công tác điều tra xử lý do nạn nhân không hợp tác khai báo, đối tượng phạm tội lẩn trốn ở nước ngoài.

6 tháng đầu năm 2016, nổi lên một số tình hình đáng chú ý như: Xảy ra 148 vụ mua bán phụ nữ ra nước ngoài, 75% trong số đó là sang Trung Quốc, có sự cấu kết chặt chẽ giữa các đối tượng trong nước với các đối tượng người nước ngoài lợi dụng khó khăn về kinh tế và sự nhẹ dạ, cả tin, mất cảnh giác của người dân hình thành những đường dây đưa người ra nước ngoài để lừa bán làm vợ dưới hình thức tổ chức xem mặt chọn vợ, kết hôn giả hoặc bán cho nhà hàng ép hoạt động mại dâm, cá biệt có nạn nhân là giáo viên trường tiểu học như trường hợp xảy ra ở Điện Biên.

Theo Báo cáo, hoạt động xuất cảnh trái phép ra nước ngoài lao động bất hợp pháp, đặc biệt sang Trung Quốc lao động thời vụ tăng mạnh sau Tết Nguyên đán 2016 là nguồn phát sinh tội phạm mua bán người. Thống kê của Lực lượng quản lý xuất nhập cảnh, tại các cửa khẩu biên giới đường bộ 6 tháng đầu năm có khoảng trên 150.000 lượt người sang Trung Quốc, Lào, Campuchia lao động thời vụ.

Lực lượng chức năng đã triệt phá 11 đường dây lừa đảo xuất khẩu lao động, các đối tượng cò mồi, môi giới đã thu tiền của hàng trăm người lao động và tổ chức xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc, Lào, Campuchia. Khi đến nước sở tại, chúng thu giữ giấy tờ tùy thân và bán cho các chủ sử dụng lao động để ép lao động cưỡng bức, quỵt tiền lương hay báo cơ quan chức năng nước sở tại kiểm tra, bắt giữ và đẩy đuổi, trục xuất về nước. Riêng trong quý 1/2016, công an Trung Quốc đã trục xuất 930 lao động Việt Nam cư trú trái phép về nước.

Một vụ mua bán người bị công an triệt phá. Ảnh: TTXVN

Một số đối tượng đưa người lao động xuất cảnh hợp pháp như du lịch, thăm thân, chữa bệnh… sau đó tổ chức trốn ở lại cư trú và lao động bất hợp pháp tại Nga, Hàn Quốc, và Malaysia… Thống kê của cơ quan chức năng có khoảng 15.000 lao động Việt Nam đang cư trú bất hợp pháp và làm việc tại Hàn Quốc. Cảnh sát Liên bang Nga đã bắt giữ hơn 200 người Việt Nam lao động và cư trú trái phép tại ngoại ô thành phố Maxcova. Công an thành phố Cần Thơ khởi tố 2 vụ án với 4 đối tượng đưa 8 phụ nữ bán sang Malaysia. Công an tỉnh Phúc Kiến (Trung Quốc) đã bắt một nhóm người đưa 108 lao động Việt Nam xuất cảnh trái phép bán cho các nhà máy ở tỉnh Quảng Đông và Phúc Kiến.

Tình trạng thuê lao động là trẻ em tại các nhà hàng, quán karaoke, massage trá hình trong nội địa, sau đó cưỡng bức lao động, ép hoạt động mại dâm, điển hình như: Công an TP.HCM đã giải cứu 5 trẻ em (từ 15-17 tuổi) bị giam giữ trái phép và bắt lao động cưỡng bức ở quán phở tại TP.HCM; Công an tỉnh Bình Dương đã điều tra, giải cứu một phụ nữ bị bán cho nhà hàng, ép hoạt động mại dâm tại thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương.

Báo cáo của Ban Chỉ đạo 138/CP cũng cho biết hoạt động mua bán nội tạng có diễn biến phức tạp, các đối tượng tìm gặp những nạn nhân khó khăn về kinh tế có nhu cầu bán thận, thương lượng mua với giá rẻ, làm giấy tờ hiến nội tạng sau đó bán cho những người cần ghép tạng với giá cao.

Công tác tuyên truyền phòng, chống mua bán người đã được triển khai mạnh mẽ, các ngành: Thông tin và Truyền thông, Phụ nữ, Công an, Biên phòng, Văn hóa Thể thao và Du lịch, Viện Kiểm sát, TAND, MTTQ đã tích cực phản ánh về chính sách pháp luật, các phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm mua bán người.

Tuy nhiên, Báo cáo của Ban Chỉ đạo 138/CP chỉ rõ tình hình mua bán người vẫn diễn ra phức tạp, nhất là tình trạng mua bán trẻ em xảy ra ở nhiều ở các tỉnh phía Bắc, trong khi vẫn còn một số ngành chưa thực sự vào cuộc như ngành Giáo dục và Đoàn Thanh niên. Công tác nắm tình hình còn yếu kém, chưa kịp thời phát hiện để đề xuất các biện pháp đề phòng, nhất là:

Tình trạng phụ nữ bị lừa bán ra nước ngoài làm vợ, ép hoạt động mại dâm xảy ra ở nhiều tỉnh, thành phố phía Nam; tình trạng xuất cảnh trái phép ra nước ngoài làm lao động thời vụ nguy cơ bị mua bán người tăng ở các tỉnh phía Bắc và Bắc miền Trung. Công tác tiếp nhận nạn nhân, nhất là các trường hợp phụ nữ bị bán ra nước ngoài được giải cứu về nước mang theo con lai chưa được giải quyết dứt điểm về các thủ tục pháp lý gây bức xúc trong dư luận.