Cắt viện trợ ARV, nữ mại dâm "có H" lo ngay ngáy

Bệnh nhân có H điều trị tại BV 09 Hà Nội

Nỗi lo khi không còn thuốc miễn phí

Chị H cũng chưa từng mua BHYT hay bất cứ một tấm thẻ bảo hiểm nào cho bệnh của hai mẹ con mình. Chị H. là “gái bán hoa” từ năm 19 tuổi và mắc HIV hơn chục năm nay. Một lần qua đêm với khách chị "lỡ quên" nên dính bầu và hiện đang sống cùng con trai 11 tuổi, hiện cháu cũng bị HIV và đang được điều trị ARV rất tích cực.

Hơn 4 năm qua, mẹ con chị H thuê trọ ở gần Bệnh viện 09 để có thể ra viện lấy thuốc điều trị miễn phí nhưng từ khi cắt thuốc, chị vẫn lo lắng. Chị ngại đi mua thẻ BHYT vì lao động tự do, không có hộ khẩu Hà Nội và chị sợ mọi người biết chị là người "có H". Hàng ngày, chị vẫn phải đi làm và cơ sở chị làm việc là những quán đèn mờ phục vụ kích dục cho khách.

Chị Thảo cho biết, từ khi là thiếu nữ chị đã làm nghề “bán trôn nuôi miệng” nên giờ cũng chưa biết làm lại nghề nào.

Để đảm bảo quyền lợi khám chữa bệnh BHYT cho người bệnh HIV/AIDS trong đó kể cả gái mại dâm và cung cấp thuốc ARV điều trị HIV/AIDS qua BHYT từ ngày 01/1/2018, Bộ Y tế đề nghị Phó Chủ tịch UBND, Trưởng Ban Chỉ đạo phòng chống AIDS và phòng chống tệ nạn ma túy, mại dâm các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương chỉ đạo Sở Y tế, Bảo hiểm xã hội tỉnh, thành phố và các đơn vị liên quan triển khai phương án trong việc tổ chức hệ thống y tế thực hiện nhiệm vụ điều trị HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh/thành phố đáp ứng được các điều kiện khám bệnh, chữa bệnh HIV/AIDS qua BHYT.

Theo Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế, giai đoạn từ năm 2015 trở về trước, nguồn thuốc ARV cấp cho bệnh nhân HIV/AIDS hầu hết là nguồn thuốc viện trợ từ các tổ chức quốc tế, bao gồm các nguồn của Chương trình viện trợ khẩn cấp của Tổng thống Hoa Kỳ (PEPFAR), Quỹ Toàn cầu phòng, chống AIDS, Lao và Sốt rét và một phần từ Quỹ Bill Clinton.

Do các nhà tài trợ này hỗ trợ thuốc ARV cho nhiều quốc gia trên thế giới với số lượng lớn, do đó để giảm giá thành của thuốc và bảo đảm chất lượng thuốc giống nhau cho các quốc gia, các dự án này thường mua sắm tập trung cho toàn cầu sau đó chuyển thuốc đến cho quốc gia thụ hưởng dự án, tức là viện trợ bằng thuốc ARV cho các nước được nhận viện trợ.

Mua thuốc giá rẻ

Quỹ Toàn cầu mỗi năm mua số thuốc ARV điều trị cho khoảng gần chục triệu bệnh nhân AIDS cấp cho các nước thụ hưởng dự án; Chương trình PEPFAR cũng đấu thầu tập trung thuốc cấp cho khoảng hơn 2,5 triệu bệnh nhân AIDS mỗi năm; Quỹ Bill Clinton cũng đấu thầu tập trung và cấp thuốc, sinh phẩm cho các nước.

Với quy luật chung, việc mua sắm thuốc tập trung cho các nước sẽ làm giảm giá thành, do đó sẽ có thuốc rẻ hơn và sẽ có nhiều bệnh nhân được tiếp cận với thuốc ARV viện trợ hơn.

Tuy nhiên, kể từ năm 2015 khi nguồn thuốc viện trợ bị cắt giảm dần, để bảo đảm nguồn thuốc ARV tiếp tục cấp cho bệnh nhân AIDS, Chính phủ đã giao Bộ Y tế mua sắm một phần thuốc ARV từ nguồn ngân sách trong nước để bù đắp khoản thuốc bị cắt giảm. Cục Phòng, chống HIV/AIDS được sự giúp đỡ của các tổ chức quốc tế cũng như việc thương thảo tốt đã tiến hành đấu thầu mua sắm thuốc trên nguyên tắc lựa chọn mua các thuốc ARV đạt tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có chất lượng tương đương thuốc viện trợ.

Năm 2016, lần đầu đấu thầu thuốc ARV, Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã mua 6.410.940 viên thuốc 3 trong 1 (3 loại thuốc trong 1 viên) là Lamivudine + Tenofovỉ + Efaviren với giá trúng thầu là 7.299 đồng/viên (đã bao gồm VAT 5%) (tương đương 0,3095 USD/viên- tính theo tỷ giá tại thời điểm đấu thầu là 22.457 đồng/USD). So sánh giá đấu thầu cùng loại thuốc trên với giá mua tập trung của Quỹ Toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS, Lao và Sốt rét thì giá thuốc Việt Nam mua rẻ hơn 16,6% (giá của Quỹ Toàn cầu mua là 0,3681 USD/viên thuốc). Nếu so sánh với giá thuốc do PEPFAR mua cấp về thì giá thuốc Việt Nam mua rẻ hơn 17,8% (giá của PEPFAR mua là 0,3728 USD/viên thuốc).

Đợt mua sắm thứ hai là năm 2017, Việt Nam tiếp tục đấu thầu mua sắm 3.079.080 viên thuốc 3 trong 1 là: Lamivudine +Tenofovỉ + Efaviren với giá trúng thầu là tương đương 0,268 USD/viên tính theo tỷ giá tại thời điểm đấu thầu là 22.760 đồng/USD). So sánh giá trên với giá thuốc cùng loại của PEPFAR thuốc Việt Nam mua rẻ hơn 3,63 % và rẻ hơn thuốc Quỹ Toàn cầu mua 1,33%. Như vậy có thể thấy, giá thuốc ARV ngày càng rẻ hơn, năm 2017 giá thuốc tiếp tục hạ hơn 15% so với giá mua năm 2016.