Tuyến đường sắt tàu Yên Viên - Hạ Long: Nên giữ hay... xóa sổ?

Trung tuần tháng 8, PV Infonet đã có chuyến trải nghiệm tàu chợ từ ga Yên Viên (Hà Nội) đến ga Hạ Long (Quảng Ninh).

Đúng 4h55 đoàn tàu mác hiệu 51501 xuất phát từ ga Yên Viên đi Hạ Long.

Đúng 4h55 đoàn tàu mác hiệu 51501 xuất phát từ ga Yên Viên. Khi chúng tôi tới ga và lên tàu, trời vẫn còn tối. Theo lãnh đạo ga Yên Viên, số lượng khách xuất bến tại đây thường ít, chủ yếu khách lên từ các điểm dừng của tàu.

Đoàn tàu xuất phát sớm cũng là nguyên nhân khiến tuyến này liên tục vắng khách.

Khi đoàn tàu đến Hải Dương và Bắc Giang, lúc này đoàn tàu mới có nhiều nhóm khách lên thêm. Theo tìm hiểu của chúng tôi, hành khách đi trên tàu chủ yếu là người dân ở các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang. Họ vận chuyển nông sản ra Hạ Long để tiêu thụ.

Do vắng khách nên nhiệm vụ của các công nhân đường sắt ở tuyến này chủ yếu là phát tín hiệu mỗi khi tàu chạy qua.

Lý giải việc đoàn tàu vắng khách, ông Dương Thế Hùng - Phó Giám đốc Chi nhánh Vận tải Đường sắt Đông Anh cho biết: Do hành trình của đoàn tàu dài từ Yên Viên đến Hạ Long hơn 6 tiếng, dài hơn so với đi tô tô. Do đó, so với đường bộ hành khách thường chọn phương án thời gian ngắn nhất. Vì thế, tuyến đường sắt này chủ yếu phục vụ cho công tác dân sinh (chuyên chở hàng hóa, nông sản).

Cũng theo ông Hùng, do không có khách, nên tháng 2 đến tháng 9 năm 2018, tuyến đường sắt Yên Viên - Hạ Long đã từng phải tạm dừng và chỉ chạy vào thứ 6 hàng tuần. Vì thê, những hành khách cuối cùng của tuyến đường sắt này cũng đã bỏ đi tàu chuyển sang đi ô tô. Ngoài ra, đoàn tàu xuất phát sớm cũng là lý do khiến nó vắng khách từ ga Yên Viên đến ga Kép (Bắc Giang).

Đến ga Từ Sơn (Bắc Ninh) đoàn tàu cũng không dừng lại dù là tàu chợ vì... không có khách.

Từ ga Bắc Giang trở đi, đoàn tàu bắt đầu có thêm lác đác vài khách.

Còn theo ông Nguyễn Trung Ngân, trưởng tàu 51501: "Đoàn tàu cũ kỹ chưa được đầu tư, hầu hết các toa xe được đóng từ những năm 1965 đến năm 1972.

Do nhu cầu của hành khách thời gian gần đây yêu cầu chất lượng phục vụ cao hơn và thiết bị hiện đại hơn nên đoàn tàu thường xuyên không thu hút được người dân. Hành khách trên tuyến này chủ yếu là những tiểu thương; hoặc người già và trẻ em do say xe không đi được ô tô mới chọn đi tàu".

Trưởng tàu Ngân cũng cho biết thêm, một vòng quay từ ga Yên Viên ra Hạ Long và ngược lại, trung bình một ngày có khoảng 30 hành khách vãng lai (hành khách không thường xuyên đi tàu); cùng hơn 40 hành khách là tiểu thương đi lại thường xuyên.

Ông Nguyễn Trung Ngân, Trưởng tàu cho biết thêm hành khách chủ yếu của chuyến tàu này lên từ các điểm dừng trên tuyến như ga Kép ( thị trấn Kép, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang).

Bà Phạm Thị Bồi (SN 1952, sống gần ga Kép, thị trấn Kép, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang) - người có "thâm niên" đi tàu tuyến Yên Viên - Hạ Long gần 40 năm qua cho biết: “Chuyến tàu đang chạy bình thường tự dưng cắt tàu đi một thời gian, nên nhiều người đi bán hàng họ tự mua ô tô và không quay lại đi tàu nữa. Chỉ có một vài người chưa đủ điều kiện và nhiệt tình theo tàu như tôi thì mới trung thành với tuyến tàu này”.

Vận tốc trung bình của đoàn tàu chỉ từ 35 đến 40km/h.

Với 70 lượt hành khách/ngày cho cả 2 chiều, tuyến đường sắt Yên Viên - Hạ Long đang đặt ra bài toán có nên duy trì hay xóa sổ. Bởi nếu duy trì thì hàng năm ngành đường sắt sẽ phải bù lỗ không nhỏ.

Còn nếu xóa bỏ thì cả hệ thống tài sản ngành đường sắt đi kèm tuyến đường này với giá trị hàng ngàng tỉ đồng sẽ ra sao trước mưa năng và thời gian khi bị bỏ hoang? 

Giữ hay bỏ là điều không dễ trả lời...

Trong kiến nghị về kế hoạch chạy tàu an sinh xã hội năm 2019 của Sở GTVT tỉnh Bắc Ninh gửi Bộ GTVT, Sở này vẫn đề xuất nên tính toán lại số lượng hành khách để tiết giảm chi phí vận hành tuyến, sử dụng hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ của nhà nước song vẫn đảm bảo nhu cầu đi lại của nhân dân.

Việc duy trì hay không đoàn tàu chạy tuyến Yên Viên - Hà Nội chắc chắn cần đến sự cân nhắc của lãnh đạo Bộ GTVT và nhiều đơn vị chức năng liên quan, song đây là bài toán khó không dễ tìm ra lời giải khi cả ngành đường sắt cũng vô cùng khó khăn trong bài toán kinh tế chung của mình.