Tuyên bố chưa có ca mắc Covid-19 của quốc gia 6 triệu dân bị nghi ngờ

Tuyên bố dịch Covid-19 vẫn hoàn toàn vắng bóng của quốc gia 6 triệu dân Turkmenistan khiến nhiều người nghi ngờ.

Trong gần 2 năm dịch Covid-19 bùng phát khắp thế giới, Turkmenistan vẫn khẳng định quốc gia này chưa ghi nhận bất cứ trường hợp nào mắc Covid-19.

Turkmenistan, quốc gia có dân số khoảng 6 triệu người, là 1 trong 5 quốc gia tới nay vẫn tuyên bố chưa ghi nhận bất cứ ca mắc Covid-19, theo số liệu được Đại học Johns Hopkins và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thu thập. Trong số 4 nước còn lại tuyên bố không có ca mắc Covid-19 gồm 3 quốc đảo nằm cô lập ở Thái Bình Dương và Triều Tiên.

Phụ nữ Turkmenistan đeo khẩu trang ra đường dù quốc gia này tuyên bố chưa có ca mắc Covid-19. (Ảnh: Reuters)

Trong bài phát biểu trước Liên Hợp Quốc vào đầu tuần trước, Tổng thống Turkmenistan Gurbanguly Berdymukhamedov (64 tuổi) đã lên tiếng khẳng định những báo cáo về việc dịch Covid-19 xuất hiện ở Turkmenistan chỉ là “tin giả”.

Tuy nhiên, các tổ chức độc lập và nhiều nhà hoạt động lại nhấn mạnh họ có bằng chứng cho thấy Turkmenistan đang phải chiến đấu với làn sóng thứ 3 Covid-19. Hệ thống y tế của Turkmenistan được cho đang rơi vào cảnh khủng hoảng với tình cảnh bệnh viện bị quá tải và hàng chục người đã tử vong vì Covid-19. Thậm chí, nhiều người cảnh báo Tổng thống Berdymukhamedov cố tình che giấu thông tin về dịch bệnh là nhằm giữ hình ảnh cá nhân trước công chúng.

Ông Ruslan Myatiev, biên tập viên tổ chức tin tức Turkmen News tại Hà Lan, cho hay ông đã thu thập được những thông tin của hơn 60 người được cho đã tử vong vì mắc Covid-19 ở Turkmenistan. Các nạn nhân này có cả giáo viên, họa sĩ và bác sĩ.

Ông Myatiev cũng đã xác minh những thông tin liên quan tới cái chết của họ bao gồm hồ sơ y tế, ảnh chụp X quang. Tất cả cho thấy phổi của các bệnh nhân đã bị tổn thương nghiêm trọng và phác đồ điều trị tương tự như những người mắc Covid-19.

“Thay vì chấp nhận sự thật và hợp tác với cộng đồng quốc tế, Turkmenistan lại quyết định vùi đầu vào trong cát”, CNN dẫn lời ông Myatiev.

Dịch Covid-19 bùng phát trên khắp thế giới từ đầu năm 2020, các quốc gia láng giềng có đường biên giới chung với Turkmenistan cũng phải chứng kiến số ca mắc Covid-19 tăng chóng mặt.

Điển hình, Iran, quốc gia chung đường biên giới dài trên đất liền với Turkmenistan, hiện là nước có tổng số ca mắc Covid-19 thuộc hàng cao nhất trên thế giới với gần 5,5 triệu ca, theo WHO.

“Bạn nhìn những gì đang xảy ra ở các nước khác trong cùng khu vực, liệu Turkmenistan có thể khác được hay không?”, ông Rachel Denber, phó giám đốc phụ trách khu vực châu Âu và Trung Á tại tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) nhận định.

Theo trang web của Bộ Ngoại giao Anh và Australia, tất cả chuyến bay nội địa của Turkmenistan gần đây cũng phải tạm dừng và chỉ công dân nước này mới được phép nhập cảnh.

Còn vào tháng 6/2020, đại sứ quán Mỹ tại thủ đô Ashgabat của Turkmenistan đã ban bố cảnh báo y tế sau khi có “những báo cáo về việc người dân địa phương có triệu chứng như mắc Covid-19 và đang được làm xét nghiệm”, cũng như tiến hành cách ly 14 ngày.

Vào thời điểm đó, chính phủ Turkmenistan đã ngay lập tức lên tiếng khẳng định tuyên bố trên chỉ là “tin giả”.

Ông Myatiev cho biết thêm, các nguồn tin tại Turkmenistan bắt đầu liên lạc với ông về những ca mắc Covid-19 từ tháng 5/2020, thời điểm Covid-19 lây lan khắp thế giới. Họ thông báo rằng ở Turkmenistan đang lan truyền một "bệnh phổi kỳ lạ, giống bệnh cúm" và gây ảnh hưởng tới nhiều người.

"Sốt từ 40 độ trở lên thì không phải là bệnh cúm thông thường", Myatiev nói.

Một phái đoàn của WHO tới Turkmenistan hồi tháng 7/2020 cũng xác nhận chưa có ca mắc Covid-19 trong lãnh thổ Turkmenistan. Tuy nhiên, phái đoàn này lo ngại “ngày càng có nhiều ca nhiễm trùng đường hô hấp nghiêm trọng và viêm phổi” ở Turkmenistan.

Một quan chức WHO cũng nhấn mạnh, Turkmenistan nên hành động “như thể Covid-19 đang lây lan”.

Trên thực tế, chính phủ Turkmenistan đã khuyến cáo người dân thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe cộng đồng kỳ lạ như ăn một loại súp cay đặc biệt.

Tới tháng Một năm nay, Turkmenistan thông báo đã chấp thuận sử dụng vắc xin Covid-19 Sputnik V do Nga sản xuất để tiêm phòng cho người dân.

Vào tháng Sáu, Ngân hàng Thế giới (WB) thông báo cho chính phủ Turkmenistan vay 20 triệu USD. Đây là một phần trong chương trình “ngăn chặn, phát hiện và đối phó với mối đe dọa từ Covid-19”. Khoản vay mà WB trao cho Turkmenistan chủ yếu được dùng để xây dựng các cơ sở y tế.

"Turkmenistan đang gặp nguy vì Covid-19. Có lúc các bệnh viện không thể tiếp nhận bệnh nhân mà chỉ có thể trả họ về nhà", bà Diana Serebryannik, Giám đốc nhóm Nhân quyền và Tự do vì Công dân Turkmenistan có trụ sở tại châu Âu cho hay.

Những công dân nước ngoài sinh sống ở Turkmenistan cũng đang bị tác động từ việc chính phủ nước sở tại phủ nhận có dịch Covid-19.

Vào tháng 7/2020, nhà ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Kemal Uchkun đã phải nhập viện ở thủ đô Ashgabat sau khi có những triệu chứng giống như mắc Covid-19. Tuy nhiên, ông này lại không được phép về Thổ Nhĩ Kỳ để chữa bệnh.

Theo BBC, hình chụp Xquang của ông Uchkun được vợ ông này công bố cho thấy nhà ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ đã nhiễm virus corona. Tới ngày 7/7, ông Uchkun qua đời. Tuy nhiên, nguyên nhân dẫn tới cái chết lại được ghi là trụy tim.

Hay như Turkmen News, gần đây nhất, ông Myatiev cho hay một giáo viên dạy tiếng Nga 61 tuổi cũng đã qua đời sau khi người này nhập viện từ tháng Tám.

Chính phủ nhiều nước đã xác nhận về việc dịch Covid-19 xuất hiện trong lãnh thổ quốc gia và nhận được sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế bao gồm Trung Quốc, nước đầu tiên ghi nhận các ca nhiễm virus corona đầu tiên trên thế giới. Vậy tại sao Turkmenistan lại vẫn khăng khăng khẳng định dịch Covid-19 vẫn vắng bóng ở quốc gia này?

Theo ông Myatiev, Tổng thống Berdymukhamedov, người từng là một nha sĩ và Bộ trưởng Y tế Turkmenistan, muốn biến mình thành vị cứu tinh và là một nhà lãnh đạo gây ấn tượng với thế giới khi có thể ngăn chặn dịch Covid-19 xâm nhập vào lãnh thổ quốc gia. Nói cách khác, nếu thừa nhận có dịch Covid-19, hình ảnh lý tưởng mà ông Berdymukhamedov xây dựng từ năm 2006 sẽ bị ảnh hưởng và khiến ông bị chỉ trích.