Thuỷ Tiên livestream sao kê, CĐM có quyền nổi giận nhưng không nên xúc phạm như đẩy lên 'giàn thiêu'

Lúc tôn vinh nghệ sĩ làm từ thiện lên tận mây xanh, lúc lại đòi sao kê như 'truy sát'. Đó có phải sự 'hai mặt' của cộng đồng mạng?

Thuỷ Tiên nhận sao kê tại ngân hàng

Chiều 17/9, như đã hứa, vợ chồng Thuỷ Tiên, Công Vinh thực hiện buổi livestream "Mang sao kê ra trước công chúng" trực tiếp tại chi nhành ngân hàng Vietcombank sau nhiều ý kiến cho rằng vợ chồng nữ ca sĩ “ăn chặn” tiền từ thiện.

Đây là nghệ sĩ thứ hai sau Trấn Thành buộc phải tung bảng sao kê trước làn sóng chỉ trích dữ dội của cộng đồng mạng về việc nghệ sĩ làm từ thiện dẫu trước đó cũng vẫn là cộng đồng mạng tôn vinh họ.

Trao đổi với phóng viên Infonet về vấn đề này, TS Khuất Thu Hồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội (ISDS) cho rằng "đó không phải sự hai mặt của cộng đồng mạng”.

“Thực ra là đến bây giờ họ mới hiểu rõ niềm tin của họ cần được khẳng định như thế nào. Khi họ ủng hộ các nghệ sĩ làm công việc từ thiện, hỗ trợ cho những người thiệt thòi thì họ đặt niềm tin vào những người nghệ sĩ đó rất nhiều. Nhưng đến một lúc người ta cần phải làm rõ những đồng tiền của mình có thực sự được sử dụng đúng mục đích hay không?

Nếu nghệ sĩ không đáp ứng được, không chứng minh được là mình không phụ lòng tin của công chúng thì đương nhiên cộng đồng mạng có quyền nổi giận, quay ngoắt lại để phản ứng. Ở đây chúng ta có thể hiểu được phản ứng đó”, TS Khuất Thu Hồng phân tích.

Tuy nhiên, vị chuyên gia xã hội học này nhấn mạnh việc phản ứng như thế nào lại là câu chuyện khác. Trước đây cộng đồng mạng tung hô người ta lên là "Tiên", là "Thánh" mà bây giờ chửi bới, nói những lời lăng mạ khủng khiếp trong khi người ta vẫn đang đi tìm cung cấp bằng chứng là không nên.

“Trên thực tế họ vẫn đang chứng minh, trừ khi nghệ sĩ không chứng minh được thì anh có quyền nổi giận. Nhưng nổi giận cũng không có nghĩa là xúc phạm giống như là đưa họ lên giá treo cổ, giàn thiêu như thế”, TS Khuất Thu Hồng nêu ý kiến.

Theo TS Khuất Thu Hồng, rất khó để bảo người ta hãy bình tĩnh lại mà chỉ có cách ứng xử làm sao cho văn minh hơn.

“Cộng đồng mạng có quyền thất vọng, có quyền trách móc, có quyền đòi hỏi chứ! Chuyện đấy là chuyện rất bình thường nhưng thể hiện sự bức xúc của mình như thế nào lại là câu chuyện khác.

Tôi không theo dõi vụ này, cũng không có đủ thông tin để kết luận nguyên nhân sự nổi giận của cộng đồng mạng là do Thuỷ Tiên chậm chễ sao kê hay là nguyên nhân nào khác.

Nhưng với một khoản tiền rất lớn như thế với sự đóng góp của rất nhiều người như thế thì việc quản lý sổ sách theo dõi không đơn giản, nhất là đối với những nghệ sĩ vì họ đâu phải là những nhà quản lý tài chính chuyên nghiệp. Cho nên họ chậm chễ hay quên cái này, sai lạc cái kia là hoàn toàn bình thường.

Đó cũng là bài học cho những người làm từ thiện kể cả nghệ sĩ hay không phải nghệ sĩ. Khi có một khoản tiền lớn thì cần có sự chuyên nghiệp (có bộ phận chuyên môn quản lý) để tránh những chuyện phiền hà về sau.

Cho dù nhà nước không đòi hỏi nhưng mình cũng cần phải minh bạch với những người đã đóng góp ủng hộ cho mình”, TS Khuất Thu Hồng bày tỏ.

Đồng tình với quan điểm này, PGS. TS Phạm Thành Nam, ĐH Quốc gia Hà Nội, cũng nhấn mạnh, hoạt động từ thiện quyên góp cần phải có một cơ chế đảm bảo rằng việc chi tiêu các khoản tiền quyên góp đang được cân nhắc một cách hợp lý.

Những nghệ sỹ làm từ thiện cần sẵn sàng ngay từ đầu việc minh bạch các hoạt động tài chính cũng như chủ động đo lường tác động công việc của họ. Việc tình nguyện hỗ trợ khẩn cấp thì phải ưu tiên số lượng chứ không phải ưu tiên những câu chuyện “hấp dẫn về mặt cảm xúc” để tạo tác động truyền thông.

“Sẽ tốt hơn nếu bản thân những người nổi tiếng khi đi làm từ thiện tuyên bố rõ ràng rằng họ làm việc miễn phí, không sử dụng tiền quyên góp chi cho phí hành chính, ăn ở hoặc mua sắm cá nhân.

Đồng thời để hướng đến việc đánh giá tính hiệu quả của những hoạt động thiện nguyện cần có có sự đánh giá của các tổ chức độc lập, tổ chức này là khách quan, chính danh và không nhận tiền từ quỹ từ thiện. Nếu chứng minh được tính hiệu quả cao, tôi tin chắc số tiền đóng góp vào quỹ do những nghệ sỹ, người nổi tiếng đứng đầu sẽ ngày càng nhiều hơn”, ông Phạm Thành Nam nhấn mạnh.