Ứng dụng ESD trong chữa trị ung thư trực tràng giai đoạn đầu

Ung thư đường tiêu hóa là một trong những bệnh ung thư thường gặp, chiếm tỷ lệ lớn nhất trong số các loại bệnh ung thư.

Theo nghiên cứu mới nhất, tỷ lệ ung thư dạ dày ở Việt Nam đứng thứ 18 trong số 20 nước có tỷ lệ ung thư dạ dày cao nhất thế giới. Con số đáng báo động trên cho thấy, hầu hết các bệnh nhân đều phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn. Trong khi nếu phát hiện sớm thì với phương pháp cắt hớt niêm mạc đường tiêu hóa là hoàn toàn có thể điều trị khỏi bệnh ung thư đường tiêu hóa cho bệnh nhân.

Hiện nay, với sự tiến bộ của nội soi can thiệp cắt hớt dưới niêm mạc điều trị ung thư sớm ống tiêu hóa, thì việc chẩn đoán sớm ung thư ống tiêu hóa có một vai trò hết sức quan trọng. Trong giai đoạn niêm mạc đường tiêu hóa loạn sản nặng, tiền ung thư, hoặc ung thư còn khu trú ở lớp niêm mạc ống tiêu hóa, nếu được cắt hớt dưới niêm mạc thì bệnh có thể khỏi hoàn toàn; thời gian sống của bệnh nhân có thể kéo dài như những người bình thường khác.

Một ca phẫu thuật cắt u trực tràng.

ESD (Endoscopic Submucosal Dissection) hay cắt tách dưới niêm mạc là thủ thuật can thiệp tối thiểu trong điều trị ung thư sớm hay tiền ung thư đường tiêu hóa như ung thư dạ dày, ung thư đại tràng, ung thư trực tràng… khi tổn thương ung thư mới chỉ nằm ở lớp niêm mạc hoặc xuống lớp dưới niêm mạc và chưa vượt quá 500mm.

Phương pháp cắt tách dưới niêm mạc ESD giải quyết được những hạn chế của phương pháp cắt bỏ niêm mạc thông thường với các ưu điểm: sang chấn tối thiểu, bảo tổn đường tiêu hóa, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Theo thống kê của Hiệp hội nội soi Nhật Bản, ung thư đường tiêu hóa nếu phát hiện ở giai đoạn muộn thì tỉ lệ sống sau 5 năm chỉ còn dưới 10% trong khi đó, tỉ lệ sống khỏe mạnh sau 5 năm mà không phải điều trị hóa chất hoặc các phương pháp gì khác sau cắt tách dưới niêm mạc qua nội soi nếu phát hiện ở giai đoạn sớm là 97,1%-100%.

Ung thư nếu phát hiện ở giai đoạn muộn thì phương pháp chủ yếu là phẫu thuật cắt bỏ và sau đó phải điều trị hóa chất toàn thân, làm chất lượng cuộc sống người bệnh bị giảm đáng kể.

Phương pháp ESD được thực hiện lần đầu tiên tại Nhật Bản vào những năm 1990 và hiện phổ biến ở nhiều cường quốc y tế như Mỹ, Nhật Bản, Singapore, Đức… nhưng tại Việt Nam thì mới chỉ được biết đến trong một vài năm trở lại đây.

Hiện nay một số bệnh viện tuyến đầu của Việt Nam đã ứng dụng thành công phương pháp này trong mổ nội soi cắt khối u đường tiêu hóa kết hợp phác đồ điều trị hoàn chỉnh giúp nâng cao hiệu quả kiểm soát ung thư.

Một số bệnh viện tư nhân cũng đã công bố ứng dụng thành công phương pháp này. Mới đây nhất, Bệnh viện Hồng Ngọc đã phẫu thuật nội soi cắt u trực tràng bằng ESD, thành công ngăn chặn sớm tổn thương do ung thư trực tràng xâm lấn cho một bệnh nhân 61 tuổi.

Cụ thể, ngày 31/12/2019, bệnh nhân N.T.K (61 tuổi, Hà Nội) nhập viện trong tình trạng đau bụng vùng trên rốn, đại tiện ra nhiều máu tươi. Bệnh nhân cho biết, thỉnh thoảng bị đau bụng âm ỉ và có dấu hiệu ra máu nhẹ khi đại tiện nhưng chủ quan đến khi đau quá không chịu được nữa mới quyết định đi khám. Ngay lập tức, các bác sỹ đã cấp cứu, giảm đau, tiến hành nội soi dạ dày, nội soi đại tràng và trực tràng.

Sau khi có kết quả nội soi và các xét nghiệm cần thiết, bác sỹ xác định bệnh nhân bị viêm loét dạ dày nhiều ổ, kích thước ổ loét trung bình 0.6cm; đại tràng lên có Polyp kích thước 0.4cm; trực tràng có khối U kích thước trên 3cm nghi ngờ ác tính và 1 Polyp kích thước 0.6cm ở vị trí kế bên. Ngoài ra, bệnh nhân được xác định bị trĩ nội độ I.

Các bác sỹ lấy mẫu sinh thiết làm GPB và chỉ định phẫu thuật nội soi ESD cắt u trực tràng.

Được sự đồng thuận của gia đình bệnh nhân, ngày 8/1/2020, ê kíp bác sỹ do TS. BS Đặng Thị Kim Oanh làm trưởng, phối hợp với các bác sỹ BV Bạch Mai do TS.BS Nguyễn Công Long – Phó Khoa Tiêu hóa dẫn đầu – phẫu thuật cắt Polyp và U trực tràng bằng kỹ thuật ESD an toàn thuận lợi sau gần 1 giờ tiến hành.

Vùng tổn thương sau khi cắt sẽ được giải phẫu bệnh để đánh giá tình trạng tổn thương tới đâu, có tế bào ung thư hay không và ở giai đoạn nào. Sau ca phẫu thuật, bệnh nhân trong trạng thái tỉnh táo, sức khỏe phục hồi tốt, sẵn sàng xuất viện.

Bác sỹ Kim Oanh cho biết: “Chúng tôi lựa chọn phương pháp phẫu thuật nội soi ESD loại bỏ khối U và Polyp trực tràng không những để giảm thiểu đau đớn, khó chịu cho bệnh nhân mà còn giúp điều trị tổn thương tiền ung thư trong trường hợp nghi ngờ bệnh nhân ung thư giai đoạn sớm, qua đó nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân”.