Trung Quốc sắp mở thêm căn cứ hải quân ở châu Phi?

Các tướng quân đội Mỹ cho hay, Trung Quốc đang tìm kiếm địa điểm ở châu Phi để xây dựng thêm một căn cứ hải quân.

Đại tướng Stephen Townsend, Chỉ huy Bộ Tư lệnh Mỹ ở châu Phi đưa ra lời cảnh báo mối đe dọa ngày càng gia tăng từ phía Trung Quốc không chỉ hiện diện trên các vùng biển ở Thái Bình Dương mà còn ở cả Đại Tây Dương.

Theo Tướng Townsend, Bắc Kinh đang tìm cách xây dựng một khu cảng hải quân quy mô lớn có khả năng phục vụ hoạt động của các tàu ngầm hoặc tàu sân bay ở bờ biển phía tây châu Phi. Cũng theo ông Townsend, Trung Quốc đã tiếp cận các nước từ Mauritania tới phía nam Namibia để hiện thực hóa tham vọng xây dựng căn cứ hải quân.

Trung Quốc có tham vọng mở thêm căn cứ ở nước ngoài để tăng cường sức mạnh hải quân. (Ảnh: Reuters)

Tướng Mỹ nhấn mạnh căn cứ như trên sẽ giúp Trung Quốc có nơi neo đậu dàn chiến hạm để mở rộng lực lượng hải quân ở Đại Tây Dương và Thái Bình Dương.

“Họ đang tìm kiếm một nơi để có thể tái trang bị vũ khí và sửa chữa các tàu chiến. Mục đích là để phục vụ quân đội trong hoàn cảnh bùng nổ xung đột. Trung Quốc đã có kế hoạch từ lâu để phát triển căn cứ ở Djibouti. Giờ họ cũng đang tìm kiếm nơi đặt căn cứ ở bờ biển Đại Tây Dương", Tướng Townsend cho hay.

Lời cảnh báo được ông Townsend đưa ra trong bối cảnh Lầu Năm Góc chuyển trọng tâm từ cuộc chiến chống khủng bố trong vòng 20 năm qua sang hoạt động ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương và đối phó với các mối đe dọa từ những đối thủ nặng ký như Trung Quốc và Nga. Chính quyền của Tổng thống Joe Biden nhận định, tầm ảnh hưởng kinh tế ngày càng mở rộng nhanh chóng của Bắc Kinh cùng sức mạnh của quân đội Trung Quốc chính là thách thức an ninh lâu dài hàng đầu của Mỹ.

Chưa hết, các tướng quân đội Mỹ trên toàn cầu cũng cảnh báo sự hung hăng mở rộng của Trung Quốc không chỉ còn bó hẹp ở châu Á. Theo các tướng Mỹ, Bắc Kinh gia tăng tầm ảnh hưởng kinh tế với các nước ở châu Phi, Nam Mỹ và Trung Đông, cũng như theo đuổi kế hoạch xây dựng các căn cứ ở đây.

“Trung Quốc đang áp đảo Mỹ ở châu Phi. Các dự án xây dựng cầu cảng, kinh tế, cơ sở hạ tầng cùng các thỏa thuận sẽ giúp Trung Quốc mở rộng tầm ảnh hưởng lớn trong tương lai. Trung Quốc đang đặt cược lớn vào châu Phi”, Tướng Townsend nói thêm.

Căn cứ hải quân đầu tiên của Trung Quốc ở nước ngoài được xây dựng tại quốc gia sừng châu Phi Djibouti cách đây vài năm và cơ sở này ngày càng được tăng cường năng lực hoạt động. Theo Tướng Townsend, có khoảng 2.000 binh sĩ Trung Quốc đang có mặt ở căn cứ Djibouti bao gồm hàng trăm lính thủy đánh bộ.

“Chắc chắn họ được trang bị vũ khí và đạn dược. Họ còn có cả xe chiến đấu bọc thép. Chúng tôi cho rằng, Trung Quốc sẽ sớm triển khai các trực thăng ở đây mà khả năng bao gồm cả các trực thăng tấn công”, ông Townsend nhận định.

Một số nguồn tin cũng cho biết, Trung Quốc đang đàm phán để thành lập căn cứ hải quân ở Tanzania, quốc gia nằm ở bờ biển phía đông châu Phi. Bởi lâu nay, Tanzania là quốc gia có mối quan hệ quân sự lâu đời và khăng khít với Trung Quốc. Song theo Tướng Townsend, chưa có quyết định nào được đưa ra liên quan tới việc Trung Quốc đặt căn cứ hải quân ở Tanzania.

Cũng the ông Townsend, có lẽ Trung Quốc sẽ nỗ lực để xây căn cứ ở Tanzania, nhưng đây không phải là vị trí mà vị Tướng Mỹ lo ngại nhất.

“Tôi muốn căn cứ đó ở Tanzania, thay vì ở bờ biển Đại Tây Dương. Bờ biển Đại Tây Dương là nơi khiến tôi quan ngại lớn”, ông Townsend cho hay.

Nói cách khác, một căn cứ ở châu Phi thuộc phía bắc bờ biển Đại Tây Dương có thể nằm gần với nước Mỹ hơn so với khoảng cách từ các căn cứ quân sự trong lãnh thổ Trung Quốc với bờ biển phía tây nước Mỹ.

Nhưng cũng có một số quan chức Mỹ cho rằng, Trung Quốc đang đi tìm vị trí xây một cảng ở vịnh Guinea.

Bản báo cáo năm 2020 của Bộ Quốc phòng Mỹ về sức mạnh quân đội Trung Quốc từng viết, Trung Quốc có thể đang cân nhắc xây thêm các căn cứ quân sự để hỗ trợ lực lượng hải quân, không quân và lục quân tại Angola cùng với một số địa điểm khác. Số lượng lớn dầu mỏ và khí tự nhiên từ châu Phi và Trung Đông đã biến những khu vực này trở thành trọng tâm ưu tiên của Trung Quốc trong vòng 15 năm tới.

Ông Henry Tugendhat, nhà phân tích chính trị cấp cao tại Viện Hòa bình Mỹ, cho hay Trung Quốc có nhiều lợi ích kinh tế ở bờ biển phía tây châu Phi như đánh bắt cá, dầu mỏ. Ngoài ra, Trung Quốc cũng đã hỗ trợ tài chính và xây dựng một cảng thương mại cỡ lớn ở Cameroon.

Theo ông Tugendhat, bất cứ nỗ lực nào của Bắc Kinh trong việc xây dựng một quân cảng ở bờ biển Đại Tây Dương có thể là nhằm mở rộng sự hiện diện quân sự.

Trước hoạt động mở rộng tầm ảnh hưởng chính trị và quân sự của Trung Quốc, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đang tiến hành đánh giá lại năng lực của quân đội Mỹ trên khắp thế giới. Theo đó, ông Austin sẽ đưa ra đánh giá liệu sức mạnh quân đội Mỹ cần được triển khai tới những đâu, con số phù hợp là bao nhiêu để có thể duy trì vị thế đứng số 1 toàn cầu. Quá trình tái xem xét được cho sẽ hoàn thành vào cuối mùa hè năm nay.