Tại sao thế giới không muốn ‘lắng nghe’ EU?

Theo WSJ, việc không thể đưa ra các quyết định thống nhất dẫn đến thực tế là không chỉ những “ông lớn” như Mỹ, Trung Quốc và Nga, mà cả các nước nhỏ hơn như Thổ Nhĩ Kỳ và Iran, không còn muốn lắng nghe tiếng nói của EU.

Tại sao thế giới không muốn ‘lắng nghe’ EU? (Ảnh: Reuters)

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Đức Ursula von der Leyen, thành viên nhóm đảng Nhân dân châu Âu (EPP) hiện là Chủ tịch của Uỷ ban châu Âu (EC) nhiệm kỳ 2019 – 2024 đã nhiều lần nói rằng châu Âu cần phải suy nghĩ và hành động về mặt địa chính trị. “Bà Leyen đã đúng, nhưng đánh giá theo những sự kiện mới nhất, hiệu quả địa chính trị của EU không được mong đợi trong tương lai gần”, WSJ viết.

Mọi thứ đều tồi tệ ngay cả trước khi người Armenia và Azerbaijan một lần nữa đụng độ ở Nagorno-Karabakh. EU đang phải đối mặt với các cuộc khủng hoảng ở phía bắc (Belarus), phía đông (chiến tranh ở Syria và ở biển Đông Địa Trung Hải), phía nam (Libya) và phía tây (“Brexit”). Tất nhiên, không có thử thách nào trong số này là “dễ dàng” và không có thử thách nào có các giải quyết rõ ràng. Tuy nhiên, vấn đề chính là EU chưa sẵn sàng cho vai trò của một “người chơi lớn trong đấu trường địa chính trị”.

Liên minh châu Âu không thể đưa ra quyết định nhanh chóng. Xét rằng trong quá trình thảo luận về các vấn đề chính sách đối ngoại quan trọng, mỗi quốc gia trong số 27 quốc gia có thể sử dụng quyền phủ quyết, để đạt được sự đồng thuận chung, cần có sự thỏa hiệp dẫn đến thực tế là giải pháp cuối cùng không thể dẫn đến thành công thực sự. “EU phải mất quá nhiều thời gian để đưa ra bất kỳ một quyết định chính trị nào”, WSJ cho biết.

WSJ lấy ví dụ như tình hình ở Belarus. Sau nhiều tuần tranh cãi, đại diện Cấp cao của EU về Chính sách Đối ngoại và An ninh, ông Josep Borrell đã tập hợp 27 bộ trưởng ngoại giao của liên minh cho một cuộc thảo luận cứng rắn. Tại đó, các thành viên EU đã lên kế hoạch ủng hộ các cuộc biểu tình ở Belarus và kiềm chế Nga bằng cách áp đặt các biện pháp trừng phạt chống lại những người ủng hộ chính của chế độ của Tổng thống Lukashenko.

Tuy nhiên, cuộc họp này đã thất bại. Chính phủ Síp, được bầu bởi chưa đến một triệu người, đã phủ quyết trừng phạt Minsk trừ khi EU (với dân số khoảng 440 triệu người) đồng ý áp đặt các biện pháp trừng phạt đối chung với Thổ Nhĩ Kỳ về một tranh chấp không liên quan đến Belarus. Cuộc họp tiếp theo về vấn đề này sẽ diễn ra vào tháng 10. “Điện Kremlin, có ảnh hưởng đáng kể ở Síp nhờ mối quan hệ sâu sắc về tài chính và ngân hàng, chắc hẳn đã có tác động đến việc này”, WSJ cho biết thêm.

Theo WSJ, quy tắc ra quyết định nhất trí có thể được thay đổi. Tuy nhiên, bản thân một cuộc cải cách như vậy đòi hỏi sự nhất trí hoàn toàn của các thành viên EU điều không được mong đợi, vì cả các thành viên nhỏ và lớn của liên minh sẽ không nghĩ đến việc từ bỏ quyền phủ quyết của họ.

“Tuy nhiên, đây không phải là vấn đề. EU không có quân đội riêng và bộ phận ngoại giao của khối này phải cạnh tranh với Bộ Ngoại giao của các thành viên của chính họ. Đức, Pháp và Ý thích nói về sự cần thiết của một chính sách đối ngoại chung trong EU, nhưng khi đề cập đến nó, họ đang đề cao lợi ích của riêng mình”, WSJ nhấn mạnh.

Về chính sách đối ngoại, EU thường không giống một tổ chức duy nhất theo đuổi các mục tiêu chiến lược như một nhóm các cường quốc vừa và nhỏ đang cố gắng gây khó chịu lẫn nhau. Ngay cả khi EU thể hiện sự nhất trí, thường không ai lắng nghe. Hơn nữa, Brussels không chỉ được chú ý bởi các cường quốc như Mỹ, Trung Quốc và Nga, mà còn bởi những nước nhỏ Thổ Nhĩ Kỳ, Israel và Iran.

Chừng nào EU còn mải mê với những tranh chấp nội bộ, tình hình xung quanh sẽ tiếp tục xấu đi. Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đã buộc phải chuyển sang “nhờ cậy” sự bảo vệ từ nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin, điều này tạo cơ hội cho Nga áp đặt các mối quan hệ gần gũi và bất bình đẳng hơn nhiều đối với Minsk. Tình hình với Thổ Nhĩ Kỳ cũng không khá hơn. Cuộc chiến ở Syria đang diễn ra như thể EU hoàn toàn không tồn tại, và ít ai ngờ rằng Brussels sẽ giải quyết được cuộc xung đột Armenia-Azerbaijan.

“Các quan điểm chính sách đối ngoại độc đáo, hỗn loạn và đôi khi mâu thuẫn của chính quyền Donald Trump đang phá hoại liên minh phương Tây. Những lời chỉ trích đối với tổng thống Mỹ có phần đúng, nhưng việc EU không có khả năng hành động hiệu quả trên trường quốc tế là một vấn đề nghiêm trọng và việc sửa chữa nó còn khó hơn nhiều. Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Đức Ursula von der Leyen hoàn toàn đúng khi cho rằng thế giới cần một châu Âu về địa chính trị, nhưng nếu họ có một kế hoạch dài hạn về cách nó có thể được tạo ra, thì hiện tại chưa ai biết về điều đó”, WSJ kết luận.

Giao tranh Armenia - Azerbaijan không ngừng 'nóng', Thổ Nhĩ Kỳ vào cuộc

Hôm 29/9, thư ký báo chí Bộ Quốc phòng Armenia Shushan Stepanyan thông báo trên Facebook cho biết, tiêm kích F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ đã bắn hạ Su-25 của Armenia.

Thanh Bình (lược dịch)