Tết Hàn thực 2022 vào ngày nào, vì sao lại cúng bánh trôi bánh chay?

Theo lịch vạn niên, Tết Hàn thực 2022 vào ngày mùng 3 tháng 3 Âm lịch năm Nhâm Dần (tức ngày Chủ Nhật 3/4/2012). 

Tết Hàn thực có nguồn gốc từ Trung Quốc, theo nghĩa chữ Hán thì "Hàn" là lạnh, "thực" là ăn, "Tết Hàn thực" được hiểu là tết ăn đồ lạnh.

Bánh trôi, bánh chay là món ăn nguội vào ngày Tết Hàn thực.

Phong tục ăn đồ nguội lạnh vào ngày tết này gắn với một câu chuyện ly kỳ truyền tụng nhiều đời. Chuyện kể rằng vào đời Xuân Thu (770 - 221), vua Tấn Văn Công nước Tấn, gặp loạn nên phải bỏ nước lưu vong sống cảnh nay trú nước Tề, mai ở nước Sở.

Bấy giờ, có một hiền sĩ tên là Giới Tử Thôi, theo phò vua đã giúp đỡ nhiều mưu kế. Một hôm, trên đường lánh nạn, lương thực cạn kiệt, Giới Tử Thôi phải lén cắt một miếng thịt đùi mình nấu lên dâng vua. Vua ăn xong, hỏi ra mới biết đem lòng cảm kích vô cùng.

Giới Tử Thôi theo phò vua Tấn Văn Công trong vòng mười chín năm trời, cùng nhau nếm mật nằm gai, khổ luyện thành tài.

Về sau, Tấn Văn Công giành lại được ngôi vương, trở về làm vua nước Tấn, phong thưởng rất hậu cho những người có công khi tòng vong nhưng lại quên mất Giới Tử Thôi. Giới Tử Thôi cũng không oán giận gì, chỉ nghĩ mình phò vua là chuyện nên làm. Vì thế ông về nhà đưa mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn.

Tấn Văn Công về sau nhớ ra, cho người đi tìm Tử Thôi. Nhưng vì là người không tham danh vọng, Tử Thôi nhất quyết không quay về lĩnh thưởng, Tấn Văn Công ra lệnh đốt rừng nhằm thúc ép Tử Thôi quay về. Không ngờ Tử Thôi quyết chí, hai mẹ con cùng chịu chết cháy trong rừng.

Nhà vua hối hận cho lập miếu thờ. Hàng năm, đến ngày 3 tháng 3 là ngày chết cháy của 2 mẹ con Tử Thôi thì cấm dùng lửa nấu ăn, ngay cả việc làm cỗ cúng cũng phải làm từ hôm trước, đây được coi là ngày Tết Hàn thực.

Tuy có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng Tết Hàn thực của người Việt vẫn mang những sắc thái riêng. Vào ngày mùng 3/3 Âm lịch hằng năm, người dân đều ăn đồ nấu chín để nguội với tấm lòng thành kính nhất nhằm tưởng nhớ đến công ơn dưỡng dục của cha mẹ, tổ tiên, những người đã khuất.

Vào ngày này người Việt không kiêng lửa, vẫn nấu nướng bình thường. Người Việt còn sáng tạo nên món bánh trôi, bánh chay với ý nghĩa tượng trưng đó là những thức ăn nguội - hàn thực.

Cách tạo hình hoa bánh trôi ngũ sắc đẹp mắt cho mâm cỗ ngày Tết Hàn thực

Cùng chào đón hè với những chiếc bánh trôi ngũ sắc xinh xắn, nhiều màu sắc bắt mắt thật hấp dẫn. Các em bé sẽ rất thích thú khi được nặn bánh cùng người lớn đó nhé.

Ngọc Khánh