Sửng sốt với chiến thuật hiện đại của Thổ Nhĩ Kỳ khi tiêu diệt Su-24 của Syria

Hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ dẫn nguồn tin từ Bộ Quốc phòng của nước này tiết lộ, để tiêu diệt được máy bay tiêm kích ném bom Su-24 hôm 1/3, Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã kết hợp nhiều loại máy bay, thiết lập chiến thuật tấn công hiện đại. Theo đó, Không quân Thổ Nhĩ Kỳ đã điều động máy bay cảnh giới E-737 phối hợp tác chiến với F-16. Dưới sự chỉ đạo của E-737, F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ đã sử dụng tên lửa không đối không AIM-120C tiêu diệt Su-24.

Máy bay F-16 với tên lửa AIM-120C đã hạ gục Su-26. Nguồn: Sina.

Trong trận không chiến lần này, Không quân Thổ Nhĩ Kỳ lần đầu tiên thử nghiệm khái niệm “hiệp đồng giao chiến”. Khái niệm này có nghĩa là máy bay chiến đấu không mở radar của mình mà sử dụng số liệu của hệ thống thông tin khác để cung cấp dữ liệu dẫn đường cho tên lửa. Điều này có lợi thế là làm đối phương không thể đưa ra cảnh báo sớm hiệu quả, và do đó không thể can thiệp và lẩn tránh, từ đó gia tăng khả năng tấn công thành công và cũng mở rộng phạm vi tấn công của tên lửa.

Theo khái niệm này, máy bay chiến đấu F-16 của Không quân Thổ Nhĩ Kỳ có thể không bật radar kiểm soát hỏa lực APG-68 trên không trong khi chiến đấu. Máy bay ném bom chiến đấu Su-24 của Không quân Syria bị máy bay cảnh báo sớm E-737 phát hiện và theo dõi, sau đó những dữ liệu này được chuyển đến máy bay chiến đấu F-16 thông qua hệ thống thông tin liên lạc cấp chiến thuật Link-16. Sau khi nhận được dữ liệu sẽ truyền tới máy tính kiểm soát nhiệm vụ trên không MMC để đưa ra giải pháp điều khiển hỏa lực.

Mô hình hệ thống Link-16. Nguồn: Sina.

Sau khi các điều kiện tấn công “chín muồi” hệ thống máy tính này sẽ tự động kích hoạt tên lửa không đối không AIM-120C tấn công vào máy bay Su-24. Do trong toàn bộ quá trình này, máy bay Su-24 chỉ có thể phát hiện máy bay cảnh báo sớm E-737 nên đã không thể đề phòng tên lửa AIM-120C của máy bay F-16 và đã bị tiêu diệt một cách bất ngờ.

Link-16 là hệ thống thông tin hình ảnh, âm thanh và tín hiệu số theo thời gian thực, dùng trong quân sự cho khối NATO. Đây là mạng truyền thông kết nối tất cả các quân, binh chủng tới từng thiết bị quân sự. Nó cho phép xử lý dữ liệu tình báo, nhận dạng tình huống, xác định tọa độ mục tiêu để tấn công, tổ chức tác chiến và truyền lệnh trực tiếp tới từng thiết bị phòng thủ hay tấn công, phá hủy hay kích nổ từng đầu đạn.

Với Link-16, tọa độ mục tiêu có thể được gửi trực tiếp đến các hệ thống vũ khí từ lực lượng mặt đất hoặc từ các căn cứ tác chiến tiền phương. Hệ thống Link-16 có thể hỗ trợ trao đổi các tin nhắn dạng văn bản, dữ liệu ảnh và cung cấp hai kênh thoại kỹ thuật số.

Máy bay cảnh báo sớm E-737 của Thổ Nhĩ Kỳ. Nguồn: Sina.

Hiệp đồng giao chiến là khái niệm theo đuổi năng lực phối hợp tác chiến trên không giữa các khu vực khác nhau và các nước khác nhau, năm 2013 không quân Mỹ đã sử dụng máy bay chiến đấu F-35 để thử nghiệm khái niệm này. Trong trận không chiến vừa qua, Thổ Nhĩ Kỳ lần đầu tiên áp dụng và đã tiêu diệt thành công 2 máy bay Su-24 của Nga, một số nguồn tin cho rằng 3 máy bay Su-24 bị hạ.

Hiệp đồng giao chiến được coi là một năng lực tác chiến thế hệ mới, yêu cầu phải phối hợp chặt chẽ giữa radar mảng pha, chuỗi liên kết số liệu tốc độ cao, hệ thống xử lý thông tin tổng hợp… Máy bay cảnh báo sớm E-737 được trang bị radar mảng pha chủ động, có thể tập trung sóng ở một khu vực nhất định và tăng cường cự ly thăm dò, nâng cao tốc độ “làm mới” mục tiêu (có nghĩa là liên tục phát hiện các động tĩnh của mục tiêu).

Máy bay cảnh báo sớm A-50U của Nga. Nguồn: Sina.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng, tốc độ “làm mới” mục tiêu của hệ thống thông tin liên lạc cấp chiến thuật Link-16 vẫn khó có thể hỗ trợ thực hiện khái niệm hiệp đồng giao chiến. Hiện, Quân đội Mỹ đã áp dụng một hệ thống thông tin liên lạc cấp chiến thuật tốc độ cao mới. Trong cuộc không chiến vừa qua, máy bay Su-24 có khả năng cơ động kém nên không đặt ra yêu cầu quá nhiều về tốc độ làm mới mục tiêu, vì vậy Thổ Nhĩ Kỳ mới có thể thực hiện thành công chiến thuật mới này.

Không quân Thổ Nhĩ Kỳ trong cuộc tấn công lần này đã huy động toàn bộ lực lượng, thiết lập một hệ thống mạng lưới liên hợp hoàn chỉnh ở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Syria. Nga cũng đang muốn thiết lập một mạng lưới như vậy ở Syria nhưng chưa thành công do không đủ về số lượng và chất lượng máy bay cảnh báo sớm. Máy bay cảnh báo sớm A-50U mới nhất vẫn là phiên bản cải tiến của máy bay cảnh báo sớm A-50, được trang bị radar quét cơ học và khả năng phát hiện của nó rất khó so sánh với E-737, cùng với đó số lượng máy bay này cũng không lớn.

Chiến thuật mới của Thổ Nhĩ Kỳ đã vô hiệu hóa hoàn toàn máy bay Su-35 của Nga, làm cho máy bay này không biết phải tham gia chiến đấu ở đâu. Xét về tổng thể, Su-35 của Nga hoàn toàn có thể chiến thắng F-16, nhưng do thiếu đi sự hỗ trợ từ máy bay cảnh báo, Su-35 khi chiến đấu với F-16 có thể nói là “lực bất tòng tâm”.