Stress làm cân nặng của bạn tăng 'phi mã'

Chị Lê Thanh Hoa, sinh năm 1982, Hà Nội cho biết trước kia chị gầy như que củi, ăn mãi chẳng tăng cân. Sau sinh hai bé chị cũng vẫn không tăng cân được trong khi các bà mẹ khác thì vật vã giảm cân. Hai năm gần đây, chị Hoa bị stress do ảnh hưởng của dịch bệnh, công việc.

Stress khiến chị mất ngủ, ăn nhiều và trong vòng 1 năm chị tăng từ 55 kg lên 68 kg.

Càng stress càng ăn nhiều và càng tăng cân, chị lại tìm cách giảm cân nhưng đều thất bại.

Trường hợp của bạn Nguyễn Anh Tuấn – Tây Mỗ, Nam Từ Liêm, Hà Nội cũng tương tự. Tuấn cho biết hai năm qua cậu tăng từ 65 kg tới 90 kg. Tăng cân khiến Tuấn luôn mệt mỏi. Tuấn đi khám sức khỏe và ở đâu bác sĩ cũng chỉ biết khuyên cậu giảm cân.

Mỗi lần sử dụng thực đơn giảm cân của bác sĩ tư vấn, Tuấn chỉ kéo dài được 2 tuần rồi thất bại. Gần đây, khi đi làm xa nhà, Tuấn tăng thêm 6kg. Cảm giác đói khiến cậu không chịu được và cứ rơi vào vòng luẩn quẩn - đói là ăn, ăn nhiều lại tăng cân.

Bác sĩ Mẫn tư vấn cho bệnh nhân.

ThS BS. Nguyễn Minh Mẫn – Trưởng Đơn vị Tâm lý lâm sàng BV Đại học Y dược TP.HCM, cho biết stress cũng là nguyên nhân gây nên béo phì.

Các yếu tố tâm lý trong đó có tình trạng căng thẳng cũng là một trong những nguyên nhân gây ra béo phì. Tình trạng căng thẳng gây ảnh hưởng xấu đến nhận thức, làm thay đổi hành vi và thói quen trong cuộc sống hàng ngày một cách tiêu cực.

Biểu hiện rõ nét nhất đó là việc ăn uống, sinh hoạt và vận động một cách thiếu lành mạnh. Không những vậy, căng thẳng còn có thể khiến cho các chức năng sinh học của cơ thể bị mất cân bằng, có thể dẫn đến các rối loạn trong quá trình trao đổi chất dẫn đến béo phì.

Khi tình trạng căng thẳng đạt tới một mức độ nghiêm trọng hơn, người bệnh sẽ rơi vào trầm cảm.

Theo chiều tác động ngược lại, béo phì cũng góp phần làm gia tăng sự nghiêm trọng của căng thẳng hoặc trầm cảm. Nhiều người bệnh béo phì còn phải chịu đựng sự kỳ thị của những người xung quanh họ.

Điều này càng khiến cho tình trạng căng thẳng hoặc trầm cảm trở nên nặng nề hơn. Ngoài ra, việc chất lượng cuộc sống bị giảm rõ rệt, các mối quan hệ xã hội bị thu hẹp, mất niềm tin vào bản thân, có ý định tự tử cũng là những trở ngại về mặt tâm lý mà người bệnh béo phì có thể gặp phải.

Nhiều người bệnh béo phì rất nôn nóng tìm được một phương cách nào đó có thể giúp họ nhanh chóng giảm cân tạo thành vòng luẩn quẩn càng nôn nóng càng không giảm được cân.

Đa phần do người béo phì quá nôn nóng, chưa hiểu rõ phương pháp điều trị cùng với việc có quá nhiều nguồn thông tin chưa chính xác về các loại thực phẩm chức năng, các biện pháp hỗ trợ giảm cân có thể khiến người bệnh béo phì có quyết định sai lầm.

Khi những biện pháp này không đem lại hiệu quả như mong muốn, tâm lý của người bệnh lại bị ảnh hưởng nặng nề hơn.

ThS BS. Nguyễn Minh Mẫn cho biết các nghiên cứu đã chứng minh rằng người bệnh có thể giảm 5% –10% trọng lượng cơ thể ban đầu trong khoảng thời gian 6 tháng khi được điều trị bằng chương trình tập luyện thể chất, thay đổi chế độ ăn và đặc biệt là các chiến lược thay đổi hành vi, lối sống.

Các bác sĩ tâm lý sẽ giúp người bệnh can thiệp thay đổi hành vi thành công, nâng cao khả năng tự điều chỉnh, từ đó hướng đến việc xây dựng và duy trì những thói quen lành mạnh, góp phần tích cực vào hiệu quả của quá trình điều trị béo phì.

Với các liệu pháp tâm lý chuyên sâu, các bác sĩ tâm lý sẽ giúp người bệnh học cách tự quản lý stress; chủ động kiểm soát các tác nhân kích hoạt cảm giác thèm ăn, qua đó duy trì được chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh; dần thay thế những niềm tin hạn chế và tiêu cực về bản thân bằng những niềm tin tích cực, lành mạnh; tìm lại sự tự tin vào bản thân.

Việc trị liệu, hỗ trợ tâm lý cần được tiến hành xuyên suốt quá trình điều trị béo phì từ can thiệp thay đổi lối sống, điều trị bằng thuốc, trước và sau phẫu thuật điều trị béo phì (đối với người bệnh có chỉ định) cho tới việc quản lý cân nặng, duy trì hiệu quả giảm cân.

ThS BS. Nguyễn Minh Mẫn chia sẻ, điều trị béo phì là một quá trình lâu dài. Bên cạnh việc cần được phối hợp đa chuyên khoa trong điều trị còn đòi hỏi sự cam kết và quyết tâm của người bệnh.

Chính vì vậy các liệu pháp và kỹ thuật hỗ trợ tâm lý của các chuyên gia luôn là nguồn lực quan trọng giúp người bệnh vững bước trong hành trình điều trị béo phì, tránh rơi vào các trạng thái tâm lý tiêu cực.

Khánh Chi