Sinh viên Việt Nam sẽ được đào tạo bài bản về điện hạt nhân

TS. Nguyễn Mộng Sinh, nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt đã nói như vậy khi ông được quay trở lại nước Nga trong dịp kỷ niệm 70 năm ngành công nghiệp hạt nhân của Liên bang Nga, và ông một trong ba cá nhân được Nhà nước Nga tặng Kỷ niệm chương vì những đóng góp của ông đối với ngành công nghiệp hạt nhân. 

Trong chuyến đi này, TS. Sinh đã gặp gỡ với các sinh viên Việt Nam đang theo học tại Đại học Tổng hợp Nghiên cứu Hạt nhân Quốc gia Nga (MEPhI). Ông cũng đã nghe đại diện trường MEPhI đã trình bày về chương trình đào tạo các sinh viên ngành hạt nhân tại đây. 

"Tôi yên tâm vì sinh viên Việt Nam được đào tạo bài bản, có nhiều cơ hội thực hành và tiếp xúc với công nghệ hiện đại từ rất sớm", TS. Sing chia sẻ.

Được biết, Liên Xô (trước đây) không đào tạo cho người nước ngoài về công nghệ vận hành hay ứng dụng hạt nhân, nhưng đến thời điểm này, đã có gần 300 sinh viên Việt Nam theo học các ngành về hạt nhân. Đây là may mắn, nhưng cũng đồng thời là gánh nặng bởi họ sẽ phải gánh trên vai tương lai của nền hạt nhân nước nhà - một trách nhiệm không hề nhỏ.

TS. Sing cho biết: "Sinh viên Việt Nam đang học tập ở Nga đều trẻ, nhiệt tình, hăng hái và ham học hỏi. Họ đã chia sẻ với tôi những lo lắng hết sức thực tế, chẳng hạn: Sau tốt nghiệp có thể thất nghiệp nếu nước ta vẫn chưa xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Những trở ngại mà các sinh viên Việt Nam gặp phải hiện nay là vấn đề ngôn ngữ, một trong những yếu tố căn bản để lĩnh hội được kiến thức, nhưng nhiều bạn vẫn còn gặp khó khăn khi sử dụng tiếng Nga. Tôi hi vọng những kinh nghiệm cá nhân mà tôi chia sẻ, phần nào giúp các bạn trẻ vượt qua các rào cản, lĩnh hội kiến thức, nắm bắt được công nghệ - kỹ thuật hạt nhân".

Đánh giá về ngành điện hạt nhân của Nga, TS. Sing cho rằng, nhờ có lịch sử phát triển lâu dài và nền tảng khoa học công nghệ vững chắc, nền công nghiệp hạt nhân của Liên bang Nga sẽ còn tiếp tục phát triển ở mức độ cao hơn nữa. Có thể nói ngành công nghiệp hạt nhân Nga đang ngày càng đi sâu vào những lĩnh vực quan trọng, mang lại hiệu quả lớn cho kinh tế, an ninh và quốc phòng của quốc gia này. Chính vì vậy mà việc hợp tác với Nga để phát triển ngành hạt nhân là hoàn toàn có cơ sở.

Trong suốt chuyến đi, TS. Sing đã có cơ hội tiếp xúc với một số đại diện đến từ những quốc gia đã từng hợp tác với Nga trong lĩnh vực này. Một số nước hiện nay đã tạm thời ngưng phát triển năng lượng hạt nhân, một số nước vẫn đang tiếp tục phát triển ngành này, nhưng không ai trong số họ phủ nhận lợi ích cũng như khả năng phát triển của năng lượng hạt nhân trên thế giới. Họ đều đánh giá cao sự cần thiết trong việc hợp tác với Nga và hợp tác với nhau để phát triển nền hạt nhân thế giới nói chung và nền hạt nhân mỗi quốc gia nói riêng vì mục đích hòa bình.

"Việt Nam cũng đang dần tiến tới hoàn thiện các thể chế, chính sách và xây dựng cơ sở hạ tầng hạt nhân để tiến tới xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại Ninh Thuận. Nga là đơn vị thi công nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và cũng đã hỗ trợ chúng ta rất nhiều trong giai đoạn chuẩn bị. Nga sẽ giúp đỡ chúng ta xây dựng Trung tâm Khoa học và Công nghệ Hạt nhân với lò phản ứng nghiên cứu có công suất dự kiến khoảng 15 MW (gấp 30 lần lò phản ứng hiện nay tại Đà Lạt). Cùng với sự hỗ trợ của Nga và của các nước khác trên thế giới, Việt Nam có cơ hội đón đầu những thành tựu khoa học - công nghệ mới nhất trong lĩnh vực này để xây dựng cơ sở cho ngành hạt nhân nước nhà", TS. Sing nói.

Năng lượng hạt nhân là một lĩnh vực khoa học - công nghệ cao và phức tạp, chính vì vậy mà các nhà khoa học, các kỹ sư trong ngành luôn đặt an toàn là yếu tố đầu tiên. Trong sự phát triển của năng lượng hạt nhân, có nhiều yếu tố khiến người ta lo lắng. Các nước đã và đang cố gắng tối đa để công nghệ hạt nhân ngày càng an toàn hơn đặc biệt là sau sự cố Fukushima, tiêu chuẩn an toàn được nâng lên cao hơn nữa, tính đến mọi biến cố về thiên nhiên và cả các sự cố như máy bay rơi… Chính vì vậy, xét về mặt kỹ thuật và công nghệ, vấn đề an toàn về cơ bản đã được giải quyết.

Xét về yếu tố con người, văn hóa an toàn cần được chú trọng. Phát triển an toàn kỹ thuật phải đi cùng với nâng cao nhận thức con người. Yếu tố con người mang tính quyết định. Ở Việt Nam, vấn đề này đang nhận được sự quan tâm lớn. Nước ta chưa hoàn thành công nghiệp hóa, do đó tư duy và tác phong làm việc của người Việt phần nào còn nhiều hạn chế. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, văn hóa an toàn đã được chú trọng xây dựng và được cải thiện hơn. Nước ta lùi lại thời gian xây dựng nhà máy điện hạt nhân cũng để đảm bảo xây dựng nguồn nhân lực tốt cũng như cơ sở hạ tầng đảm bảo cho phát triển điện hạt nhân an toàn.