Rửa tiền mỗi năm tương đương 3,6% GDP toàn cầu

Ảnh minh họa

Trên thế giới, bên cạnh kênh chuyển tiền hợp pháp được cung cấp bởi các ngân hàng thương mại và các tổ chức tài chính, hiện vẫn song song tồn tại những kênh chuyển tiền không chính thức hay còn gọi là hệ thống chuyển tiền ngầm.

Rửa tiền là một hành vi phạm tội hình sự nhằm che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của tài sản hoặc các phần của tài sản đó đã được mua lại trái phép hoặc che mắt cơ quan thuế, thông qua việc sử dụng các phương pháp làm mờ danh tính của người thụ hưởng cuối cùng và nguồn gốc của việc thu lợi bất chính.

Hiệu ứng của việc rửa tiền thường là có hại cho hoạt động của một chính thể, nguy hại cho kinh tế xã hội cả trong nước và toàn cầu.

Theo ông Rui Tavares, Ủy ban đặc biệt về  tội phạm, tham nhũng và rửa tiền của Nghị viện châu Âu (CRIM), rửa tiền là một chủ đề rất rộng lớn và phức tạp, đòi hỏi một phản ứng chính trị linh hoạt và triệt để với nó, cách tiếp cận hẹp trong phòng, chống rửa tiền sẽ không đem lại cách giải quyết triệt để.

Quá trình rửa tiền có thể diễn ra với nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như với việc thành lập một “công ty vỏ”, lạm dụng kẽ hở trong pháp luật để, kết hợp với các tổ chức tài chính để trục lợi.

Bất kể nguồn gốc số tiền này, cho dù nó đã được mua lại bởi các phương thức hoạt động phạm tội hoặc một hành vi phạm tội bị trừng phạt, các cách rửa tiền có hiệu quả cũng như nhau. Bởi vì các quy tắc công bố thông tin không đầy đủ, quá dễ dàng để làm cho việc sử dụng một công ty hoặc thỏa thuận pháp lý như quỹ tín thác, để che giấu danh tính của một người cho các mục đích rửa tiền và trốn thuế.

Những nhóm tội phạm chuyên nghiệp sẽ lựa chọn sự an toàn bằng một mạng lưới phức tạp, mặc dù người ta vẫn có thể thoát khỏi sự giám sát của pháp luật một cách dễ dàng với một tài sản bất động sản.

Theo ước tính của Văn phòng Liên hiệp quốc về phòng chống tội phạm và ma túy (UNODOC), khoảng 2.100 tỷ USD được tẩy rửa mỗi năm, tương đương 3,6% GDP toàn cầu.

Theo Ủy ban châu Âu, các nước thành viên bị mất từ 2% - 2,5% trong tổng GDP hàng năm vì nạn trốn thuế và rửa tiền. Ngoài ra mạng Tư pháp thuế ước tính, các tỷ phú trên thế giới hiện đang nắm giữ từ 21.000 – 32.000 tỷ USD tiền đầu tư tại nước ngoài mà không bị đánh thuế.

Trong bối cảnh khủng hoảng nợ ở châu Âu nổ ra, nơi một số quốc gia nhận cứu trợ tài chính quốc tế, nơi các kênh tín dụng đã bị gián đoạn, nơi dòng vốn bị bóp méo, nơi sự mất cân bằng diễn ra tại khu vực đồng tiền chung châu Âu nói chung, khi Ngân hàng Trung ương châu Âu đã thực hiện các biện pháp đặc biệt để ngăn chặn sự tan rã của đồng tiền chung, nơi cuộc khủng hoảng nợ tiếp tục làm sâu sắc hơn và hoạt động kinh tế trì trệ hoặc suy giảm, chính sách thắt lưng buộc bụng tiếp tục làm giảm an sinh xã hội, tất cả những điều đó càng trở nên cấp bách hơn bao giờ hết để đảm bảo rằng hoạt động tội phạm không làm trầm trọng thêm các vấn đề tồn tại.

Trốn thuế làm suy yếu những nỗ lực của Chính phủ để thúc đẩy phúc lợi và sự gắn kết xã hội. Trốn thuế như nuôi dưỡng hoặc mở rộng sự bất bình đẳng xã hội trong khi nó tạo ra một bộ phận của công dân hưởng các đặc quyền. Trốn thuế cung cấp ưu đãi cho các tổ chức tài chính được thành lập cũng như chính quyền hoặc chính trị gia tham gia vào các hoạt động tham nhũng.

Để có hiệu quả trong việc ngăn chặn trốn thuế và rửa tiền, năm 2012 Lực lượng đặc nhiệm tài chính quốc tế (FATF) đã  khuyến cáo các quốc gia phải: Minh bạch đầy đủ từ các tổ chức tài chính để cung cấp tất cả các thông tin liên quan đến các hoạt động của họ trong cơ quan giám sát ở nước ngoài. Trong khía cạnh này tổ chức tài chính nên được khuyến khích hoặc, nếu cần thiết, bị cấm hoạt động trong vùng lãnh thổ trong đó có các tên trong danh sách đen của FATF, OECD  và Ngân hàng Thế giới;

Thiết lập một hệ thống kết nối với nhau và được tích hợp các phòng đăng ký cổ đông pháp lý;

Tăng cường các yêu cầu về chức năng của giám đốc công ty. Giám đốc phải chịu trách nhiệm vì đã không thực hiện các bước hợp lý để ngăn chặn hoạt động rửa tiền, điều này nên được áp dụng bất kể họ là người được đề cử hay không;

Xem xét lại và củng cố các quy tắc liên quan đến việc thẩm định đăng ký doanh nghiệp và các tổ chức tài chính nên thực hiện, luôn luôn trên một phương pháp tiếp cận dựa trên rủi ro chính xác, trong một nỗ lực để xác minh rằng tất cả các thông tin liên quan đến quyền sở hữu lợi là đúng và không có lề cho gian lận hoặc hoạt động tham nhũng được cho phép;

Hình thành một đơn vị tình báo tài chính có vai trò là trách nhiệm theo dõi, đánh giá và phân tích báo cáo giao dịch đáng ngờ và hợp đồng.