Phản đối sáp nhập trường: Cấm con em đi học là vi phạm luật!

Infonet đã có cuộc trao đổi trực tiếp với ông Trần Trung Dũng, Giám đốc Sở giáo dục và Đào tạo tỉnh Hà Tĩnh, xung quanh sự việc này. Theo ông Dũng, trước những bất cập, hạn chế của giáo dục, tỉnh, ngành cần phải đối mới để nâng cao chất lượng giáo dục, trong đó buộc phải sáp nhập trường.

Ông Trần Trung Dũng, Giám đốc Sở giáo dục & Đào tạo tỉnh Hà Tĩnh trả lời mọi khúc mắc xung quanh việc người dân xã Hương Bình, huyện Hương Khê phản đối chủ trương sáp nhập trường (Ảnh: Trương Hoa)

Thưa ông, lo lắng, bức xúc hiện nay của người dân, học sinh Trường THCS Hương Bình về chủ trương sáp nhập trường, là con em họ phải đi quá xa, đi vào vùng lũ, nguy hiểm cho tính mạng học sinh... Vậy, về phía Sở GD&ĐT, ông giải đáp những lo lắng của phụ huynh như thế nào?

Quy trình sáp nhập trường đã có và đã thực hiện ở các địa phương. Tuy nhiên, trong tâm tư, nguyện vọng của người dân có những băn khoăn, đó là một điều bình thường. Ta hiểu, tâm tư nguyện vọng của dân, không muốn rời xa ngôi trường đã gắn bó lâu nay. Việc con họ đi học hơi xa hơn, họ lo lắng cũng là điều dễ hiểu, tâm lí đó cũng giống như ta lo lắng cho con mình thôi.

Về phía Sở, chúng tôi cho rằng: Thứ 1, quy hoạch trường, lớp không phải bây giờ mình mới làm. Trong NQ/ 05 của Tỉnh ủy xác định tồn tại, hạn chế trường lớp manh mún, nhỏ lẻ. Về kinh tế, dẫn đến đầu tư dàn trải, không hiệu quả. 

Về mặt chuyên môn: Việc tổ chức các vấn đề về chuyên môn mang lại hiệu quả không cao, như ít lớp, ít giáo viên sẽ dạy chéo môn… Mô hình trường lớp liên xã, phường không phải bây giờ mới làm mà đã có trước đó. Sáp nhập trường THCS Hương Bình vào Hòa Hải, Phúc Đồng là thời điểm cuối của lộ trình, vì việc sáp lập trường là đã có từ cách đây 2 năm (2012 đến 2013).

Thứ 2, trong quy định sáp nhập trường không bắt buộc con em xã, phường nào thì phải học trên địa bàn đó, mà có sự lựa chọn nếu gia đình có nhu cầu. Còn việc Hương Bình về Hòa Hải và Phúc Đồng là định hướng, còn học sinh có nguyện vọng đăng ký học ở bất cứ trường nào. Có thể lựa chọn những địa chỉ phù hợp, chứ không bắt buộc.

Thứ 3, đối với xã Hương Bình, trong quá trình xây dựng KT-XH địa phương, phải luôn chăm lo, quan tâm đến hệ thống đường xã và đã nằm trong kế hoạch. Điều này có lẽ dân hiểu. Nên khó khăn về quãng đường xa là có thể chấp nhận được.

Thứ 4, phụ huynh, học sinh cũng phải nhận thức được mục tiêu chúng ta làm, nhằm vươn tới chất lượng giáo dục tốt hơn. Nếu đi xa mà có chất lượng giáo dục tốt hơn thì chúng ta vẫn không ngần ngại. Có nhiều gia đình vì sự học của con mà gửi con từ huyện về TP học, dù phải thuê phòng trọ, tốn kém nhiều thứ.

Vậy, Sở đã có giải pháp nào cho những trường hợp học sinh đi học xa (gần 12km), gia đình hoàn cảnh khó khăn chưa?

Đối với khối THCS, huyện đã báo cáo có những chính sách hỗ trợ. Lãnh đạo tỉnh đã có chỉ đạo, huyện tiếp tục xem xét. Phía Sở, với một số em có hoàn cảnh khó khăn, đi học quá xa thì đề nghị phòng giáo dục nắm con số cụ thể, cho các em vào học Trường dân tộc nội trú thị trấn Hương Khê. Trường này sẽ có chỗ ăn, ở, học miễn phí, ngoài ra sẽ có chính sách hỗ trợ thêm.

Khúc mắc của dân là do dân không thấu hiểu chủ trương đúng đắn của Sở hay do Sở quá cứng nhắc trước nguyện vọng của dân?

Người dân xã Hương Bình vẫn hàng ngày đến cổng trường cũ để phản đối việc giải thể trường (Ảnh: Trương Hoa)

Nói thêm, trong quá trình tham mưu Sở cũng đã báo cáo rất rõ những yếu tố tác động. Thứ nhất, từ thực tiễn, thực hiện mô hình trường liên xã, phường. Chất lượng của trường tại xã đó, trường có quy mô lớn thì đã được khẳng định rồi. Thứ 2, đã có đề tài quy hoạch sáp nhập, có sự tham gia của cấp ủy địa phương, các ban ngành. 

Sau sáp nhập sẽ có một số bộ phận học sinh đi xa hơn so với lâu nay, chứ không phải tất cả. Bộ phận phụ huynh băn khoăn là có con em đi xa hơn. Cái đó cũng đã được lường trước. Sau khi xây dựng, thực hiện đề tài đã thông qua nhiều cuộc nghiên cứu, khảo sát. Qua các cuộc hội nghị, hội thảo đều có sự tham gia của các cấp, ngành từ tỉnh đến địa phương.

Quyết định này không phải thuần túy chỉ từ tỉnh, huyện ban hành, mà quy trình đã có sự tham gia các địa phương xã đó, thông qua hội nghị, hội thảo, trưng cầu dân ý mới rồi mới đi đến quyết định. Tất nhiên, phải tính đến công tác tuyên truyền, phổ biến để dân hiểu, có nơi làm tốt, nơi làm chưa đến nơi.

Theo như ông nói, lộ trình làm tốt, vậy tại sao vẫn xẩy ra hậu quả “xấu”? Nguyên nhân ở cách thực hiện hay người làm không đến nơi?

Xuất phát ban đầu là từ tâm từ người dân về việc con cái họ đi học xa. Đó là tâm lý bình thường của dân. Trong quá trình làm không tránh nói những chỗ nào chưa tốt. Khi triển khai ở cơ sở cái đầu tiên là huyện, xã phải làm cho tốt, cho dân hiểu được. Không loại trừ, cơ sở làm chưa tốt, chỉ thuần túy việc áp đặt từ trên xuống.

Cách tổ chức, thực hiện từ cơ sở, phải lợi ích, hiệu quả như thế phải làm rõ cho dân. Tin rằng, nhận thức của dân ta là rất tốt, vì… Chưa cho con đến trường, chẳng qua dân muốn bày tỏ nguyện vọng của họ. Tôi tin dân cũng đang rất lo lắng khi con chưa thể đến trường.

Một bộ phận dân lý giải, họ cương quyết đấu tranh việc sáp nhập trường vì con họ học xong mầm non, lên cấp I, rồi cũng sẽ vào cấp II. Khi lên cấp II cũng sẽ đi ra với quãng đường xa như thế, kết quả đều nguy hiểm?

Nếu mỗi bên chịu hy sinh một chút để hòa chung vào sự khó khăn chung của ngành giáo dục, để các em được đến trường (Ảnh Trương Hoa)

Đó là từ việc nhận thức của người dân. Vì thế, tỉnh cũng đã chỉ đạo địa phương, các tổ chức đoàn thể tiếp tục làm công tác tư tưởng, tuyên truyền cho dân hiểu rõ. Học sinh xã này sang xã khác để học không chỉ ở đó là duy nhất, tính đến thời điểm này chúng ta chỉ có 144 trường THCS/262 xã, phường. Như vậy, sẽ có hơn 100 xã không có trường THCS, không riêng gì ở Hương Bình.  

Vì thế, ngoài chính sách chăm lo đời sống cho nhân dân, xây dựng đường xã, còn có những chính sách hỗ trợ của nhà nước cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

Ở góc độ người làm giáo dục, ông nghĩ sao dân lại đấu tranh, đòi chính quyền xã phải giữ lại ngôi trường làng?

Trong suy nghĩ của tôi, đó chỉ một bộ phận nhỏ, họ có tác động đến đa số. Tại sao tôi nói điều đó, như Đức Lâm, huyện Đức Thọ ngày trước, khi mọi việc xong xuôi, hóa ra chỉ bộ phận nhỏ kích động đại đa số phản ứng. Họ không chống đối trước quyết định sáp nhập trường mà họ phản ứng trước một số việc làm của lãnh đạo địa phương, như đất đai, chủ trương nọ, kia. Việc sáp nhập trường chỉ là cái cớ, nó như “giọt nước làm tràn ly”… lợi dụng sự việc trên để phản ứng một thể. 

Chính quyền xã đã có những việc làm mất niềm tin với dân. Trong suy nghĩ của họ, cho rằng, quyết định giải thể trường Hương Bình là chủ trương của một đại bộ phận lãnh đạo xã để phục vụ cho “nhóm lợi ích riêng”, mà không nghĩ tới đó là chủ trương đúng đắn của tỉnh, ngành giáo dục.

Trước tình hình khó khăn đó, ông có nghĩ đến việc xây dựng điểm trường giống như các tỉnh khu vực phía Bắc thay vì sáp nhập trường?

Ta đã có bài học từ vấn đề này. Trong đề án đã ghi rõ, với tiểu học mỗi xã có một trường, còn THCS nếu để điểm trường chắc chắn có tác động, chất lượng giáo dục có ảnh hưởng. Thuận lợi của ta, có hệ thống giao thông liên xã, phường rất tốt so với cả nước. Dù khó khăn, nhưng cái mục đích ta hướng tới cuối cùng là chất lượng giáo dục.

Nếu phụ huynh cương quyết không cho con em đi học thì Sở sẽ có biện pháp gì?

Nếu nói về quy định của luật pháp thì mọi hành vi cản trở học sinh đến trường đều phạm tội. Một số bộ phận phụ huynh phải lưu ý chỗ này, tại sao họ phản đối sáp nhập trường THCS nhưng trường mầm non, tiểu học cũng không cho con em đến trường? Tất nhiên, tiêu chí hàng đầu của chúng tôi là tiếp tục tuyên truyền, động viên, thậm chí có chính sách hỗ trợ đến từng người dân để cho họ hiểu và sớm đưa con đến trường.

Thời gian qua người dân tại xã Hương Bình vẫn phản đối việc sáp nhập trường, dẫn đến hàng trăm em học sinh vẫn chưa thể tới trường (Ảnh: Trương Hoa)

Nếu sắp tới các em quay lại đi học bình thường, Sở, phòng giáo dục, nhà trường sẽ bố trí dạy học như thế nào đối với những em học chậm chương trình?

Đã giao cho phòng, trường rõ ràng, phải thực hiện theo tuần tự, đảm bảo nội chương, bài học cho các em đến muộn. Dứt khoát em đến sau không thể học cùng chương trình với em đến trước mà phải bổ sung số tiết (dạy ngoài giờ cho các em thiếu số tiết).

Đồng thời, phải tạo một không khí thân thiện nhất cho các em. Sở đã tham mưa đối với xã, phòng giáo dục huyện, trường dứt khoát không được có phân biệt, đối xử với con em xã nào, kể cả trong việc dạy dỗ, phân lớp. Phải tạo được sự thân thiện trong trường, lớp.

Ông có dự định sẽ xuống trực tiếp nói chuyện với người dân hay không?

Chắc chắn tôi sẽ đi. Ít nhất đã 4 lần tôi lên huyện, xuống xã trực tiếp tham mưu chính quyền tại đây. Ông Nguyễn Quốc Anh, Phó giám đốc Sở cũng đã làm việc trên dưới 4 lần. Tất nhiên, những ngày tới tôi sẽ bố trí mọi công việc, có mặt tại xã, nói chuyện trực tiếp với dân để dân hiểu.