Mỹ liên tiếp phản đối Trung Quốc xâm phạm chủ quyền Việt Nam

Hôm 15/5, tại Mỹ, ông Biden đã có buổi gặp gỡ trao đổi với Tướng Phòng Phong Huy - Tổng tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc. Phát biểu tại Nhà Trắng, Phó Tổng thống Biden nhấn mạnh với Tướng Phòng rằng Mỹ đặc biệt quan ngại trước những hành động khiêu chiến đơn phương của Trung Quốc. 

Tuy vậy, ông Biden khẳng định Mỹ không đứng về phía nào trong các xung đột về chủ quyền giữa Trung Quốc và Việt Nam trên Biển Đông. 

Người dân Việt Nam phản đối hành động Trung Quốc xâm phạm chủ quyền lãnh thổ quốc gia trên Biển Đông

Hành động hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 của Trung Quốc tại vùng biển thuộc Vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ giới lãnh đạo của nhiều quốc gia trong khu vực đồng thời làm dấy lên làn sóng biểu tình tại Việt Nam. 

Phó Tổng thống Mỹ nhấn mạnh các bên cần coi trọng sự ổn định và hòa bình để tránh những hành động khiêu khích dẫn tới bùng nổ giao tranh. 

Trước đó, trong một tuyên bố được phát đi từ Washington hôm 12/5, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry khẳng định Mỹ và nhiều quốc gia khác trên thế giới “rất lo ngại” trước sự hung hăng của Trung Quốc khi kéo giàn khoan Hải Dương-981và hạ đặt trái phép trong vùng biển thuộc Vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam từ hôm 1/5.

"Chúng tôi mong muốn có được một Bộ quy tắc ứng xử dành cho các bên ở Biển Đông. Chúng tôi cũng mong muốn vấn đề này được giải quyết một cách hòa bình theo Luật Biển, thông qua các tòa án hay trọng tài quốc tế hay bất kỳ một hình thức nào khác ngoại trừ việc đối đầu trực tiếp và những hành động hung hăng”, Ngoại trưởng John Kerry phát biểu trước khi có cuộc gặp với Ngoại trưởng Singapore K. Shanmugam tại trụ sở Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.

Đến nay, Việt Nam kiên quyết yêu cầu Trung Quốc phải rút giàn khoan Hải Dương-981 ra khỏi vùng biển thuộc Vùng đặc quyền kinh tế của mình trong khi Trung Quốc vẫn từ chối và nói rằng đó là “lãnh thổ hợp pháp” của họ.

Thậm chí, hôm 9/5, 6 thượng nghị sĩ thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ đã ra một tuyên bố chung rằng: "Những hành động này (tàu Trung Quốc cố tình đâm và gây hư hỏng cho các tàu của Việt Nam đang làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền quốc gia) đã đe dọa dòng chảy tự do thương mại toàn cầu trong một khu vực sống còn. Chúng tôi hối thúc chính quyền (Mỹ) làm rõ với Trung Quốc ở cấp cao nhất rằng các yêu sách và tranh chấp lãnh thổ cần phải được giải quyết một cách hòa bình, thông qua ngoại giao và phù hợp với luật pháp quốc tế. Các hành động đơn phương nhằm thay đổi nguyên trạng hoặc sử dụng vũ lực, cưỡng bức và hăm dọa đều không thể chấp nhận và sẽ dẫn tới bất ổn".

Thượng nghị sỹ Mỹ John McCain trên trang thông tin của mình cũng đã lên tiếng khẳng định, hành động đưa giàn khoan vào Biển Đông của Trung Quốc là cố tình đơn phương thay đổi hiện trạng khu vực.

Bình luận về việc Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương-981 vào sâu trong vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam, hôm 7/5, ông McCain từng viết: "Quyết định của Trung Quốc khi đặt giàn khoan dầu ngoài khơi bờ biển Việt Nam và triển khai hàng chục tàu hải quân hỗ trợ là hành động khiêu khích, có liên quan sâu sắc và làm leo thang căng thẳng ở Biển Đông".

Trong các ngày từ 2-3/5, Trung Quốc đã đưa khoảng 40 tàu các loại vào vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam, cách đảo Lý Sơn 180 hải lý nhằm bảo vệ cho giàn khoan Hải Dương-981. Có thời điểm, Trung Quốc còn huy động đến 80 tàu, trong đó có 7 tàu quân sự. 

Tàu Trung Quốc hung hăng bắn vòi rồng vào tàu Việt Nam

Bình luận về hành động ngang ngược này của Trung Quốc, ông McCain viết: "Tàu Trung Quốc đã bao vây và đâm vào tàu kiểm ngư Việt Nam, thể hiện sự quấy rối và hung hăng trên biển. Không nghi ngờ gì nữa, Trung Quốc phải chịu mọi trách nhiệm cho nỗ lực đơn phương thay đổi hiện trạng khu vực này".

“Trong thực tế, giàn khoan của Trung Quốc đang gây ra thẳng trong khu đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Điều đã được xác định rõ ràng theo luật quốc tế. Bổn phận của tất cả các quốc gia có liên quan là nên thúc giục lãnh đạo Trung Quốc hãy nhanh chóng làm giảm căng thẳng và đưa hiện trạng khu vực trở lại bình thường", ông McCain nhấn mạnh.

Theo nhà phân tích người Mỹ Keith Johnson - chuyên gia về địa chính trị, nhà phân tích cấp cao trên Foreign Policy, với một loạt hành động hung hăng trên vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam, Trung Quốc sẽ phải trả giá cho tham vọng về chủ quyền của nước này.

Cũng theo tác giả Johnson, việc Trung Quốc đưa giàn khoan vào vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam và tàu nước này chủ động đâm tàu Việt Nam cho thấy Bắc Kinh lựa chọn chiến lược "đạp lên tất cả" để đạt các mục tiêu của mình.