Mối hại cho nông sản Việt khi thương lái dùng hóa chất làm chín trái cây

Tình trạng dùng hóa chất làm chín trái đang gây nên các nguy hại cho chất lượng của sản phẩm nông sản Việt Nam

Thu mua bất thường

Đầu tháng 12, Công an tỉnh Tiền Giang đã phát hiện và xử lý 8 đối tượng có quốc tịch Thái Lan nhập cảnh và hành nghề tuyển chọn, thu gom trái cây trái pháp luật trên địa bàn huyện Cai Lậy để xuất đi Trung Quốc và Indonesia. Các đối tượng này thu mua cả trái non và dùng hóa chất mang từ Trung Quốc sang để thúc quả chín nhanh và bảo quản được lâu. Giá sầu riêng cũng được đẩy lên mức trên 50.000 đồng/kg, cao nhất từ trước tới nay. Trước đó, từ tháng 1 - 7/2013, Công an tỉnh Tiền Giang cũng đã phát hiện 3 vụ thương nhân Trung Quốc sang thu mua sầu riêng, dứa, mực tươi trái phép.

Đáng lo ngại là sau khi được xử lý hóa chất, nhiều lô hàng sầu riêng từ nước ta xuất đi bị chính đối tác Trung Quốc trả về với lý do không đạt chất lượng và có chất độc. Theo các chuyên gia, việc thu mua trái sầu riêng non, đem nhúng hóa chất thúc chín và xuất đi nước ngoài sẽ để lại “tiếng xấu” cho trái cây Việt Nam bởi chất lượng không đảm bảo. Khi đó, người được hưởng lợi qua hoạt động mua bán là các thương nhân nước ngoài, song đối tượng chịu trận lại chính là nông sản và người nông dân Việt Nam. Và hậu quả đã hiện hữu nhanh chóng bởi sau khi cơ quan chức năng phát giác vụ việc, hoạt động tiêu thụ sầu riêng gặp nhiều khó khăn, giá bán giảm mạnh, chỉ còn khoảng 30.000 - 35.000 đồng/kg.

Trao đổi với báo chí, ông Huỳnh Quang Đấu – Phó Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam lắc đầu lo ngại, với phương thức làm ăn trên, không chỉ riêng trái sầu riêng bị mang “tiếng xấu” mà một số loại trái cây xuất khẩu khác cũng có thể bị ảnh hưởng tương tự. “Khi nghe thông tin sầu riêng Việt Nam được ủ chín bằng hóa chất, các đối tác nước ngoài hoàn toàn có thể đặt nghi vấn đối với trái cây khác của nước ta. Điều này gây thiệt hại về thương hiệu và kinh tế là vô cùng lớn bởi nước ta là một trong những nước xuất khẩu trái cây lớn” – ông Đấu chia sẻ.

Lập hàng rào kỹ thuật đủ mạnh

Cùng với hoạt động thu mua bất thường, nhiều thương lái nước ngoài còn đưa về Việt Nam tiêu thụ các loại thuốc thúc chín, xử lý, bảo quản không rõ nguồn gốc. Điều này khiến cho việc quản lý càng thêm khó khăn và người tiêu dùng lo lắng về chất lượng sản phẩm. Chính vì vậy, theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, Bộ NN&PTNT cần phối hợp cùng với các bộ, ngành liên quan và chỉ đạo các địa phương thực kiểm soát chặt chẽ hoạt động này, nhất là thuốc bảo vệ thực vật nhập lậu.

Ông Nguyễn Xuân Hồng – Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) cho hay, đến nay Cục chưa nhận được văn bản thông báo chính thức nào về các lô hàng sầu riêng của nước ta xuất khẩu sang Trung Quốc bị trả về. Theo quy định thông thương, các lô hàng bị trả về phải được thông báo rõ nguyên nhân vì sao. Thực tế, Việt Nam cũng đã từng trả lại lô hàng khoai tây của Trung Quốc do phát hiện có con ngài đục củ. Ông Hồng cho biết thêm, hiện nay Trung Quốc là thị trường tiêu thụ nông sản lớn của Việt Nam, trong đó nước ta xuất siêu mặt hàng trái cây sang nước này. Do đó, vấn đề cần lưu tâm là xây dựng quy định pháp luật và khuyến khích các hoạt động thương mại đúng luật.

Ông Nguyễn Văn Trọng - Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi nhận định, nhiều sự việc trước đây như thương lái Trung Quốc thu mua lá điều khô, đỉa, rễ tiêu… khiến cho không ít nông dân điêu đứng là những bài học lớn. Bởi vậy, chúng ta chưa thể xem Trung Quốc như một thị trường liên tục, trọng điểm mà sản xuất chạy theo thị trường này, dễ tiềm ẩn rủi ro không thể lường trước được. Theo ông Trọng, hiện nay Việt Nam đã gia nhập WTO nên không thể cấm việc thương lái thu mua các nông sản. Điều cần làm là sớm xây dựng hàng rào kỹ thuật đủ mạnh và quy trình kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc thu mua, đảm bảo quyền lợi cho người nông dân.