Lần đầu tiên Quảng Ninh tổ chức phục dựng lễ tế Xã Tắc

Đền Xã Tắc

Sáng 17/3 (tức mùng 1/2  năm Mậu Tuất), TP Móng Cái đã long trọng tổ chức lễ tế Xã Tắc năm 2018. Đây là lần đầu tiên, lễ tế được phục dựng với quy mô tổ chức cấp thành phố và có sự tham gia của hàng nghìn nhân dân.

Việc tổ chức phục dựng lễ tế Xã Tắc đã góp phần phục hồi môi trường diễn xướng để các hình thức diễn xướng dân gian truyền thống được bảo tồn và phát huy giá trị trong cuộc sống đương đại, góp phần bảo tồn và phát huy di sản văn hóa đền Xã Tắc - một “cột mốc” vững bền khẳng định chủ quyền lãnh thổ quốc gia và khẳng định nét đặc trưng trong sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của nhân dân các dân tộc thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh.

Quang cảnh lễ tế

Lễ tế Xã Tắc bao gồm: Lễ Cấp thủy (lấy nước) tại khu vực ngã ba Soáy Nguồn - Sông Ka Long; Lễ Mộc dục tại đền Xã Tắc; Lễ Nghinh thần (rước thần Xã -  thần Tắc du hương); Lễ tế đàn Xã Tắc trong đó có nghi thức nghênh thần, tế tại đàn và nghi lễ tống thần. Bên cạnh phần lễ là các trò chơi dân gian như cờ người, thi chọi chim, chọi gà..

Với giá lịch sử khẳng định nét đặc trưng riêng trong sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của nhân dân Việt Nam và như một "cột mốc" văn hóa nơi biên ải, đền Xã Tắc đã trở thành một điểm đến tâm linh đối với nhân dân và du khách thập phương khi đặt chân tới vùng đất địa đầu Đông Bắc Tổ quốc. Đàn Xã Tắc là nơi tổ chức lễ tế thần Xã (đất) và thần Tắc (lúa), đây là 2 vị thần tiêu biểu cho 5 thổ thần và ngũ cốc thần theo tư duy của cư dân nông nghiệp.

Theo tìm hiểu, đền Xã Tắc, phường Ka Long, TP Móng Cái được UBND tỉnh Quảng Ninh xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh vào năm 2005. Đền Xã Tắc thờ thần thành hoàng Châu Móng Cái xưa là Xã Tắc đại vương.

Trước kia ngôi đền ở sát mép sông Thác Mang, trong một lần bão lớn vào khoảng đầu thế kỷ 20, ngôi đền cũ bị sạt lở, người dân trong vùng đã chuyển ngôi đền vào khu Soáy Nguồn như ngày nay.

Trải qua nhiều lần trùng tu, ngôi đền Xã Tắc bề thế bây giờ được xây dựng trên nền đền cũ bằng sự phát tâm công đức của đông đảo nhân dân, tăng ni, phật tử trên khắp mọi miền đất nước. Tế Xã Tắc là đại lễ cổ truyền, có từ thời Đinh, truyền qua Lê, Lý tới nhà Nguyễn và ngày nay. Theo các cứ liệu lịch sử, đàn Xã Tắc của tỉnh Hải Ninh xưa được đặt tại Móng Cái vào khoảng thời gian trước hoặc sau Minh Mạng năm thứ 13 (1832).