Đạm whey giảm mỡ hút khách nhưng tác hại ít ai biết

Chị Nguyễn Thị Hương – 34 tuổi, Mỹ Đình, Nam Từ Liêm, Hà Nội cho biết chị luôn mặc cảm vì thân hình ục ịch của mình. Chị tham gia vào một hội nhóm Coaching để giảm cân trên mạng. Đã 3 tháng qua, chị thường xuyên dành thời gian tập luyện và uống đạm whey để tăng cơ, giảm mỡ. Tuy nhiên, khoảng 1 tháng nay, chị Hương xuất hiện những cơn đau hạ sườn phải nhất là khi vận động, không biết rõ nguyên nhân vì sao.

Khi đi khám, bác sĩ cho biết chị bị men gan tăng dù trước đó không uống các loại thuốc gì.

Chỉ tới khi bác sĩ hỏi chị có sử dụng thực phẩm chức năng trong thời gian gần đây không, chị Hương mới kể dùng viên uống đạm whey. Đây chính là thủ phạm khiến chỉ số men gan mãn tính và men gan cấp của chị đều cao hơn người bình thường.

Trường hợp anh Hoàng Tuấn Anh 26 tuổi trú tại Hoàng Mai, Hà Nội, sau dịp nghỉ giãn cách, anh Tuấn tăng 5 kg. Thấy người nặng nề nên anh Tuấn mua một khoá gym để tập. Trong quá trình tập luyện, anh Tuấn được gợi ý mua đạm whey uống để nhanh xây dựng cơ bắp hơn.

Trong khi đó, bản thân anh Tuấn có tiền sử viêm gan B nhưng chỉ số virus hoạt động thấp, anh chỉ tái khám theo hẹn 6 tháng 1 lần. Anh Tuấn cũng tự mình kiêng rượu, bia, không sử dụng các loại thuốc nào khác ngoài thuốc điều trị viêm gan siêu vi B.

Đạm whey có tác dụng tăng cơ nhưng không phải phù hợp với tất cả mọi người.

Uống đạm whey được hơn 10 ngày, anh Tuấn luôn cảm thấy đau tức hạ sườn phải, mệt, chán ăn, đầy bụng. Anh Tuấn đến bệnh viện kiểm tra, men gan tăng cao đột biến chỉ số AST của anh Tuấn lên tới 359 gấp 8 lần bình thường, chỉ số ALT là 154 tăng cấp 4 lần bình thường.

Sau khi loại trừ các nguyên nhân gây tăng men gan cấp tính, bác sĩ nghi ngờ do anh sử dụng thực phẩm dinh dưỡng chứa đạm whey.

Trên các trang bán hàng trực tuyến, đạm whey được rất nhiều người bán với giá khác nhau từ 200 nghìn đồng cho tới cả 1 triệu đồng/kg. Mọi quảng cáo đều hứa hẹn chỉ với 25 – 30 gram mỗi ngày có thể khiến cho bạn đang mệt mỏi sẽ tỉnh táo ngay tức thì, nó được quảng cáo như loại thực phẩm thần thánh để cơ thể luôn dồi dào năng lượng.

Theo BS Bùi Thị Yến Nhi, khoa Cấp cứu, Bệnh viện đại học Y Dược TP.HCM cơ sở 3, đạm whey là hỗn hợp các protein được phân lập từ phần chất lỏng của sữa được tách ra trong quá trình sản xuất phô mai. Trong sữa chủ yếu chứa 2 loại protein chính: casein (80%) và whey (20%). Sau khi được tách ra trong quá trình sản xuất phô mai, whey trải qua các bước chế biến khác nhau để trở thành whey protein - một loại bột được thêm vào sữa lắc, bữa ăn thay thế (meal replacements) và thanh protein (protein bars). 

BS Nhi cho biết trong đạm whey có chứa nhiều acid amin thiết yếu nhất là Leucine và Cysteine (thúc đẩy tăng trưởng, tăng mức độ chống oxy hóa tế bào).

Một đánh giá trên tạp chí Nutrion and Metabolism kết luận rằng hầu hết (nhưng không phải tất cả các nghiên cứu) đều xác nhận lợi ích tăng cường sức mạnh, tăng cơ, và giảm lượng mỡ cơ thể khi bổ sung đạm whey ngay sau khi tập luyện bài tập kháng lực (resistance exercise).

Nhiều bạn trẻ hiện nay thay thế các nguồn calo bằng đạm whey kết hợp với nâng tạ để giúp vừa giảm cân, vừa tăng khối cơ nạc. Liều lượng dùng thường được khuyến nghị là 25-50 gr/ngày, và được dùng sau khi kết thúc bài tập luyện.

Tuy nhiên, bản thân bác sĩ Nhi đã từng gặp các bệnh nhân bị vấn đề về gan khi sử dụng đạm whey và thực tế trên thế giới trong những năm gần đây cũng có những báo cáo một số ca ghi nhận tình trạng bị tổn thương gan có hoặc không kèm ứ mật do lạm dụng đạm whey và các thực phẩm chức năng bổ sung năng lượng

Đạm whey giúp phát triển cơ bắp trong thời gian ngắn, chúng cơ bản chỉ là cung cấp cho cơ bắp của bạn các chất dinh dưỡng cần thiết để sửa chữa mô. BS Nhi cho rằng để bổ sung protein bạn có thể bổ sung từ các nguồn thực phẩm, với chế độ ăn nhiều protein cao năng lượng như thịt, cá, trứng, sữa sẽ duy trì hiệu quả lâu dài hơn.

Trường hợp chỉ uống bột whey để giảm mỡ cũng không tốt vì nếu bạn chỉ bổ sung protein đơn thuần mà không kết hợp tập luyện thì kích thước khối cơ của bạn cũng không tăng thêm mà còn có thể làm tổn thương gan – BS Nhi cho biết.

Khánh Chi