Khen con đúng cách và sai cách chỉ nằm trong vài từ đơn giản nhưng hệ quả khác xa 'ngàn dặm'

Các bậc phụ huynh đều muốn con mình luôn tự tin, hài lòng về bản thân mình. Vậy nên việc cha mẹ khen ngợi con là một trong những cách đơn giản, hữu hiệu giúp trẻ tự tin.

Nghiên cứu cho thấy rằng khen ngợi trẻ có nhiều lợi ích, giúp con hiểu về giá trị bản thân và gia tăng niềm tự hào. Tuy nhiên kết quả tốt đẹp như thế nào phụ thuộc vào cách khen ngợi của cha mẹ cũng như thời điểm và tần suất.

Jessica VanderWier, một nhà trị liệu tâm lý làm việc với các bậc cha mẹ và trẻ nhỏ đã đưa ra tổng hợp cho thấy nhiều tác động tiêu cực của việc đánh giá tài năng trẻ quá cao, thậm chí những lời phóng đại có thể gây tổn thương đến lòng tự trọng của chúng.

Chuyên gia cũng chỉ ra những điều đúng đắn mà cha mẹ của những đứa trẻ tự tin, năng động, có tinh thần mạnh mẽ luôn thực hành mỗi ngày.

1. Họ khen ngợi quá trình, không phải kết quả

Thay vì tập trung vào kết quả đúng sai, tốt xấu ra sao, cha mẹ thường khen ngợi quá trình hoàn thiện của con trẻ. Ví dụ như khi giải một bài toán khó, cha mẹ động viên khen con tìm được cách giải hay.

Vào những năm 1990, Carol S. Dweck, giáo sư tâm lý học tại Đại học Stanford, đã nghiên cứu tác động của những kiểu khen ngợi. Trong một thí nghiệm, một nhóm trẻ em cho rằng chúng thành công vì chúng thông minh, trong khi nhóm thứ hai cho rằng chúng thành công vì chúng làm việc chăm chỉ.

Họ ra nhiều câu đố khác nhau cho cả hai nhóm. Kết quả là nhóm trẻ thứ hai có nhiều khả năng giải câu đố tốt hơn.

Carol S. Dweck cũng cho rằng khen ngợi quá trình làm trẻ cảm thấy tự tin hơn trong mọi trường hợp phải đối mặt với khó khăn, ngay cả khi trẻ gặp thất bại.

2. Họ không bao giờ so sánh hay coi đó là cuộc thi cần phải thắng

Cha mẹ những đứa trẻ tự tin không bao giờ so sánh. Việc so sánh sẽ dạy trẻ rằng để đo lường sự thành công của bản thân cần dựa vào kết quả của người khác.

Thậm chí tệ hơn khi trong một số trường hợp, so sánh sẽ làm tăng lòng tự ái, hành vi tìm kiếm sự chú ý, thiếu sự tích cực khi làm việc nhóm.

Thay vào đó, cha mẹ có con tự tin có cách tiếp cận tốt hơn để thúc đẩy con phát triển. Họ khuyến khích con so sánh những nỗ lực của bản thân trong quá khứ và hiện tại. Điều này giúp con thói quen thay đổi mục tiêu để trở thành phiên bản tốt hơn, hướng tới sự hoàn thiện bản thân.

3. Họ sử dụng ngôn ngữ quan sát

Thay vì nói 'bức tranh thật đẹp', cha mẹ sẽ nói rằng 'mẹ thích màu sắc trong bức tranh của con, tại sao con chọn màu sắc như vậy' ... Những câu hỏi mở, khen ngợi quá trình sẽ tốt cho sự phát triển tư duy trẻ nhỏ.

Thay vì nói 'Con trông giống như một người chuyên nghiệp đi xe đạp đó', cha mẹ của những đứa trẻ năng động có thể nói 'Con đã rất cẩn thận và tập trung khi đạp xe. Ngay cả khi chao đảo một chút và suýt ngã, con vẫn tiếp tục. Điều đó thật tuyệt'.

Những điều chỉnh ngôn ngữ đơn giản này có thể giúp con bạn cảm thấy tự hào về bản thân vì đã nỗ lực thực hiện. Điều này giúp con hào hứng hơn, chấp nhận mọi khó khăn để đảm nhận những thử thách trong tương lai.

Cha mẹ cần để trẻ em hiểu rằng chúng có thể đến với cha mẹ không chỉ khi con làm tốt điều gì đó mà ngay cả khi gặp khó khăn, con cũng có thể tìm đến cha mẹ để chia sẻ.

Cười xỉu với bộ ảnh sáng tạo 'điên rồ' của ông bố yêu con và trót cuồng photoshop

Người bố muốn tạo thêm nhiều kỷ niệm với con đã tạo ra bộ ảnh không đụng hàng vô cùng hài hước và sáng tạo.

Hoàng Dung (lược dịch)