Hoàn thiện chính sách thúc đẩy thực hiện quyền của người khuyết tật

Ngày 5/8/2012, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1019/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án trợ giúp người khuyết tật giai đoạn 2012 - 2020”, một trong những chỉ tiêu cụ thể của Đề án là giai đoạn 2016 - 2020, 100% người khuyết tật được trợ giúp pháp lý khi có nhu cầu. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1100/QĐ-TTg ngày 21/62016 về việc phê duyệt Kế hoạch thực hiện Công ước quốc tế về quyền của người khuyết tật, trong đó nhấn mạnh việc tổ chức thực hiện truyền thông, trợ giúp pháp lý cho người khuyết tật thông qua các hoạt động thích hợp.

Chia sẻ  tại buổi “Tọa đàm tư vấn, trợ giúp pháp lý cho người khuyết tật”, ông Nguyễn Ngọc Toản - Phó cục trưởng cục Bảo trợ xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho hay: Hiện nay, Việt Nam có khoảng 7,2 triệu người khuyết tật; trong đó nữ giới chiếm hơn 4,2 triệu người khuyết tật. Nếu phân theo độ tuổi thì có gần 2 triệu người khuyết tật là trẻ em.

Ảnh minh họa

Phó cục trưởng cục Bảo trợ xã hội cũng chỉ ra thực trạng tình hình người khuyết tật ở Việt Nam hiện nay có tỷ lệ nghèo cao hơn 1,5 lần. Tỷ lệ qua đào tạo thấp, phần lớn không có việc làm, việc làm không ổn định, thu nhập thấp. Điều kiện nhà ở, tiện nghi sinh hoạt hạn chế; các điều kiện tiếp cận giáo dục, y tế thấp hơn bình quân chung. Đặc điểm này cho thấy việc bảo đảm quyền của người khuyết tật còn hạn chế.

Ông Toản cho biết, quyền người khuyết tật được ghi nhận trong Hiến pháp, Luật người khuyết tật và các luật. Trong đó, có hàng loạt giải pháp bảo đảm thúc đẩy như: Quy định trách nhiệm nhà nước, cơ quan tổ chức và cá nhân; Các chính sách hỗ trợ trực tiếp NKT: Đời sống, nhà ở, giáo dục, phục hồi chức năng, chăm sóc sức khỏe, tiếp cận hòa nhập; Hỗ trợ hộ gia đình; Phát triển hệ thống cung cấp dịch vụ; Hỗ trợ phát triển tổ chức của NKT và tổ chức vì người khuyết tật; Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng tiếp cận...

Liên quan đến các các kết quả thực hiện chính sách, đã có 100% các xã, phường, thị trấn thực hiện cấp giấy xác nhận khuyết tật; tính đến ngày 31/12/2016 đã có hơn 1,3 triệu người khuyết tật được cấp giấy xác nhận khuyết tật.

Đối với việc chăm sóc sức khỏe cho người khuyết tật, đã triển khai hướng dẫn người khuyết tật phương pháp phòng bệnh, tự chăm sóc sức khỏe và phục hồi chức năng; cấp thẻ bảo hiểm y tế; ưu tiên khám chữa bệnh cho người khuyết tật.

Ngoài ra, ban hành quy định về thống nhất ngôn ngữ kí hiệu, tài liệu học và giảng dạy, phát triển hệ thống trung tâm, triển khai chương trình giáo dục hòa nhập, thực hiện chính sách hỗ trợ trực tiếp người học, giáo viên…

Về kết quả tạo việc làm, dạy nghề cho người khuyết tật, giai đoạn 2010-2014, có khoảng 120.000 người khuyết tật được hỗ trợ dạy nghề và tạo việc làm. Cùng với đó, cả nước có 68.470/118.200 thôn có nhà văn hóa – khu thể thao thôn phục vụ cộng đồng trong đó có phục vụ người khuyết tật. Đã có nhiều hoạt động văn hóa, giải trí góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần và tạo điều kiện cho người khuyết tật. Thực hiện chính sách miễn giảm giá vé, phí… Có khoảng 1 triệu người khuyết tật hưởng trợ cấp xã hội.

Tuy nhiên, Phó cục trưởng cục Bảo trợ xã hội cũng chỉ ra những hạn chế về chính sách như: Hệ thống pháp luật chưa đồng bộ và chưa có các chế tài hành chính đủ mạnh; các chế độ chính sách chưa đủ mạnh (trợ cấp xã hội, dạy nghề, giáo dục, chăm sóc sức khỏe, hạ tầng cơ sở…); thiếu các nguồn lực về tài chính, nguồn lực cán bộ; chưa có hệ thống cung cấp dịch vụ chăm sóc theo đúng nghĩa (phát triển chưa cân đối giữa thành thị, nông thôn, giáo dục, chăm sóc sức khỏe…); thiếu hệ thống giám sát và sự tham gia đầy đủ của các bên...

Vì thế, theo Phó cục trưởng cục Bảo trợ xã hội, cần đổi mới quan điểm tiếp cận, nhìn nhận trên quan điểm quyền kết hợp quan điểm phát triển, nghĩa là ‘‘Người khuyết tật tham gia đóng góp và phải được thụ hưởng thành quả phát triển một cách đầy đủ’’.

Có bước rà soát tổng thể cơ sở pháp luật về người khuyết tật, để từng bước hoàn thiện theo hướng quy định chi tiết quyền và các chế tài bảo đảm thực thi quyền. Tiếp tục bổ sung và hoàn thiện các chính sách trợ giúp trực tiếp người khuyết tật, gia đình. Trong đó hướng mạnh hỗ trợ thúc đẩy để người khuyết tật tự vươn lên. Đặc biệt, cần phát triển hệ thống cung cấp dịch vụ đủ mạnh; tăng cường vai trò giám sát....