Hai mặt của việc giảm lãi suất đồng USD

Ngày 25/9/2015, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ra quyết định số 1938/QĐ-NHNN quy định về mức lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng đô la Mỹ (USD) của tổ chức, cá nhân tại tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Theo đó, từ 28/9/2015, lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi USD của cá nhân giảm từ 0,75% xuống còn 0,25%/năm. Riêng với các doanh nghiệp, lãi suất tiền gửi USD tại các ngân hàng chỉ còn 0%. Điều này có nghĩa việc gửi tiền vào ngân hàng chỉ có ý nghĩa giữ hộ. Trong khi đó, trần lãi suất gửi VND với kỳ hạn ngắn vẫn là 5,5%.

Từ 28/9/2015, lãi suất tiền gửi USD của cá nhân giảm từ 0,75% xuống còn 0,25%/năm

Theo NHNN việc ban hành Quyết định này nhằm ngăn chặn tình trạng găm giữ ngoại tệ, góp phần thực hiện có hiệu quả các giải pháp về chính sách tiền tệ, hoạt động ngân hàng trong những tháng cuối năm 2015. Quyết định này được xây dựng trên cơ sở đánh giá diễn biến kinh tế vĩ mô, tình hình thị trường tiền tệ, ngoại hối. 

Trao đổi với PV Infonet, chuyên gia ngân hàng TS. Nguyễn Trí Hiếu cho biết, NHNN đã điều chỉnh lãi suất thấp nhất có thể, là 0% cho tổ chức kinh tế và 0,25% cho cá nhân, mục đích nhằm giảm thiểu hiện tượng đôla hóa cho nền kinh tế.

Khi tiền gửi đồng USD với lãi suất thấp như thế thì mọi người sẽ không mặn mà gửi tiền vào tài khoản USD nữa. Nhưng cái đích mà NHNN hướng tới có lẽ là để ổn định tỷ giá khi chênh lệch lãi suất huy động tiền đồng và USD ngày càng rộng ra.

Động thái này sẽ có tác động làm hạ nhiệt đồng USD. Số lượng người rút USD, đổi sang tiền Việt gửi vào ngân hàng để hưởng lãi suất cao chắc chắn không ít. Điều này sẽ tác động tích cực về mặt tỷ giá và giảm tình trạng đô la hóa.

Nhưng theo TS. Hiếu chính sách cũng có 2 mặt. Ở chiều ngược lại, lãi suất quá thấp khiến lượng USD vào ngân hàng bị hạn chế. Khi số lượng lớn USD rút khỏi ngân hàng sẽ xảy ra hiện tượng thiếu thanh khoản về USD. Nhất là về cuối năm nhu cầu vay USD của các doanh nghiệp lại nhiều hơn.

“Từ nay đến cuối năm doanh nghiệp chắc chắn sẽ phải trả nợ nước ngoài nhiều, thanh toán hàng nhập khẩu, do đó nhu cầu ngoại hối sẽ tăng. Ngân hàng cần thanh khoản cao về USD để đáp ứng nhu cầu đó. Do đó, ngân hàng trung ương lại phải bơm một lượng USD vào trong thị trường để cân đối thị trường”, TS Hiếu cho biết.

TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế- Tài chính (Học viện Tài chính) cho rằng đây là một quyết định đúng đắn của Ngân hàng Nhà nước.

Theo ông, việc hạ lãi suất đồng USD sẽ khiến người dân và tổ chức không còn nắm giữ đồng USD tại các tài khoản ngân hàng vì nó không còn hấp dẫn và chuyển sang kênh đầu tư khác như gửi tiền Việt.

TS. Độ dự đoán rằng điều này cũng có thể sẽ tiến tới việc hạ lãi suất VND. Còn tác động đến đâu thì cần thời gian, chờ phản ứng của thị trường mới có thể đánh giá hết được vì vẫn có nhiều trường hợp cho rằng giảm 0,25% cũng không phải là nhiều lắm nên vẫn tiếp tục găm giữ.

Ngược lại, theo TS. Hiếu sẽ khó xảy ra tình trạng hạ lãi suất huy động VND. Hạ lãi suất đồng USD để nhằm chênh lệch giữa lãi suất tiền gửi VND và tiền gửi USD giãn xa ra, làm mất đi động cơ găm giữ USD. Khoảng cách chênh lệch càng xa thì càng khuyến khích người dân gửi tiền đồng để hưởng lãi suất cao. Còn nếu hạ lãi suất VND nghĩa là khoảng cách sẽ thu hẹp lại.

“Lãi suất tiền đồng có thể giữ ở mức này hoặc tăng lên chứ khó xảy ra giảm. Nếu giảm thì lượng tiền gửi vào ngân hàng phải rất dồi dào”, TS. Hiếu nói.

Cũng theo TS. Hiếu ngoài việc mọi người kéo USD ra để gửi tiền Việt thì cũng có khả năng một lượng tiền sẽ được đổ vào bất động sản, chứng khoán và những kênh đầu tư khác. Thị trường bất động sản có thể được hưởng lợi lớn.