Hà Nội tìm giải pháp giảm ô nhiễm môi trường trong sản xuất nông nghiệp

Lượng phế thải từ vỏ, bao bì thuốc bảo vệ thực vật rất khó xử lý. (Ảnh minh họa)

Theo báo cáo của Sở NN&PTNT Hà Nội, trung bình mỗi năm, nguồn phụ phẩm trong nông nghiệp của thành phố Hà Nội phát sinh khoảng 900.403 tấn rơm rạ, 180.073 tấn trấu, 90.037 tấn cám và 205.650 tấn thân lá từ cây ngô, 41.467 tấn thân lá cây đậu tương...

Theo Giám đốc Trung tâm Bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới (Sở NN&PTNT Hà Nội) Đỗ Quý Hùng, ngoài phụ phẩm là các chất hữu cơ như thân lá, cành, rơm, rạ, phân bón, hóa chất, trong sản xuất trồng trọt còn có một lượng phế thải vô cơ rất khó xử lý và nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao là các loại vỏ, bao bì thuốc bảo vệ thực vật.

Số liệu điều tra của các trạm trồng trọt và bảo vệ thực vật các quận, huyện, thị xã, lượng bao gói thuốc bảo vệ thực vật đã thu gom năm 2019 là 137.32kg, trong đó, các địa phương đã xử lý 88.073kg và 49.983kg chưa xử lý. Con số này trong 6 tháng đầu năm 2020 là 113.571kg, đã xử lý 29.983kg và 83.588kg chưa xử lý.

Đại diện Sở NN&PTNN nhận định, với lượng lớn phế phẩm, hóa chất, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật thải ra khiến mức độ gây ô nhiễm môi trường có xu hướng gia tăng, đe dọa sức khỏe cộng đồng. Trong khi đó, công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường trong hoạt động sản xuất ở một số nơi chưa được quan tâm đầy đủ, đúng mức.

Trong khi đó, các biện pháp xử phạt ô nhiễm môi trường còn hạn chế, việc tuyên truyền phổ biến các văn bản luật chưa kịp thời, sâu rộng và sự thực thi chưa được triệt để. Mặt khác, nhận thức của một bộ phận nông dân về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường chưa cao.

Ông Nguyễn Mạnh Phương, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Hà Nội cho biết, để hạn chế ô nhiễm môi trường từ sản xuất nông nghiệp, thời gian qua, các cấp, các ngành đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như: Khuyến khích bà con nông dân áp dụng mô hình "3 giảm, 3 tăng" trong trồng trọt (giảm thuốc bảo vệ thực vật, giảm chi phí, giảm phân bón vô cơ; tăng năng suất, tăng chất lượng và tăng hiệu quả kinh tế).

Tại các địa phương cũng đã đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về sử dụng, thu gom và xử lý thuốc và vỏ thuốc bảo vệ thực vật. Hiện nay, nhiều xã, phường, thị trấn đã xây dựng các bể chứa thu gom các loại bao bì hóa chất bảo vệ thực vật sau sử dụng tại các cánh đồng.

Các địa phương cũng đã tích cực hướng dẫn, khuyến khích người dân tận thu phế phụ phẩm trồng trọt chế biến làm thức ăn cho gia súc, sử dụng làm chất đốt, chất độn trong chăn nuôi, trồng nấm, làm đồ thủ công mỹ nghệ…, vừa mang lại hiệu quả kinh tế, vừa giảm thiểu ô nhiễm môi trường…

Tại một số địa phương cũng đã mạnh dạn nghiên cứu, quy hoạch phát triển các cây trồng phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu để giảm chi phí cải tạo đất, tiết kiệm nước tưới, phân bón, hạn chế ảnh hưởng của sâu bệnh hại cây trồng…  

Giám đốc Sở NN&PTNT Chu Phú Mỹ Hà Nội cho biết, kể cả trước mắt và lâu dài, để giảm ô nhiễm môi trường trong sản xuất nông nghiệp, song song triển khai thực hiện tốt các chính sách, quy định về quản lý, sử dụng phế phụ phẩm trong nông nghiệp, Sở NN&PTNT sẽ đồng hành với các địa phương tiếp tục ứng dụng các biện pháp quản lý về phế phụ phẩm nông nghiệp có hiệu quả. Về việc này, các cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành, đơn vị chức năng thành phố cần làm tốt công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp tăng cường công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường; rà soát các quy định hiện hành để bổ sung, sửa đổi, khắc phục các sơ hở thiếu sót, tồn tại, bất cập trong bảo vệ môi trường nông nghiệp, nông thôn.

“Đồng thời, làm tốt công tác kiểm tra, xử lý các vi phạm pháp luật về môi trường, tài nguyên, trong đó, cần tập trung phòng, chống các hành vi vi phạm phổ biến về quản lý chất thải, xả thải gây ô nhiễm môi trường, vi phạm các quy định về sử dụng hóa chất, chất cấm, kháng sinh trong sản xuất nông nghiệp, chúng tôi cũng sẽ khuyến cáo, tuyên truyền nông dân nên sử dụng những loại thuốc bảo vệ thực vật ít độc, phân hủy nhanh, ít ảnh hưởng đến môi trường, nên sử dụng các loại thuốc đặc hiệu có nguồn gốc vi sinh, sinh học, thảo mộc để phòng trừ sâu bệnh cho cây trồng. Sử dụng các loại vi sinh vật vừa cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng, vừa cải thiện hệ vi sinh vật đất, nâng cao chất lượng đất canh tác.

Ngoài ra, Sở NN & PTNN cũng khuyến khích người dân tận dụng triệt để phế phụ phẩm đồng ruộng làm phân bón cho cây trồng, nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón. Xây dựng mô hình nông nghiệp không chất thải.

Đây là một mô hình chăn nuôi trồng trọt tổng hợp nhiều mắt xích và đầu ra của quá trình này là đầu ra của quá trình kia, mọi rác thải trong sản xuất nông nghiệp trước kia như phân, nước tiểu gia súc, gia cầm, rơm, rạ… đến lá cây cũng trở thành nguyên tài nguyên quý giá”, ông Chu Phú Mỹ nhấn mạnh.

H. Anh