Diễn Châu (Nghệ An): Cần giảm thiểu rủi ro cho lao động nghề biển

Nhiều tàu cá của ngư dân Diễn Châu đã hàng chục năm tuổi, có công suất nhỏ nên rất mất an toàn.

Phương tiện đánh bắt thô sơ, thiếu kinh nghiệm xử lý rủi ro

Từ tháng 12 năm 2016 đến nay, xã Diễn Ngọc, Diễn Bích thuộc huyện Diễn Châu (Nghệ An) liên tiếp chịu thiệt hại lớn do tai nạn nghề cá. 4 tàu cá của ngư dân Vũ Sỹ Đại, Nguyễn Công Minh, Nguyễn Văn Hùng và Thái Ngọc bị đánh chìm ngoài biển, thiệt hại lên tới hơn 2 tỷ đồng.

Tai nạn xảy ra được xác định là do ngư dân trong lúc trở về bến gặp gió to, thiếu kinh nghiệm xử lý, bên cạnh đó phương tiện đánh bắt lâu năm lạc hậu nên bị sóng đánh chìm. Thực trạng này đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về vấn đề an toàn lao động nghề biển.

Ngư dân Vũ Sỹ Đại may mắn sống sót trở về sau một lần gặp tai nạn trên biển.

Ngư dân Vũ Sỹ Đại bị chìm chiếc tàu 220CV đã kể lại, ống nước làm mát máy nổ bằng I nốc mới làm vài tháng bị gãy ngang nên chỉ trong vòng 15-20 phút là chìm tàu. Ba người trên thuyền thì mỗi người một áo phao mặc vào cứ thả trôi. Nếu mình không tỉnh táo bình tĩnh thì xảy ra chết người nhưng mình bình tĩnh biết trước sau cũng chìm nên nói anh em lấy áo phao mặc vào có bao nhiêu thùng xốp bẻ bỏ trong người. Sau đó xã phải huy động tới 11 tàu cá trong xã ra cứu người và trục vớt tàu đưa về bến.

14 tuổi đã gắn bó với nghề biển, đến nay ngư dân Lê Hồng Sáu, xóm Bắc Chiến Thắng, Diễn Bích đã gần 50 năm tuổi nghề. Tuy tuổi cao, lại là nghề nhiều rủi ro, phải bỏ sức nhiều nhưng ông vẫn làm việc trên tàu xa bờ cả chục ngày mới về nhà một lần.

Theo quan niệm của ông thì đây là nghề truyền thống “cha truyền con nối”, nên ông ít tìm tòi, cập nhật kỹ thuật mới. Trang bị khi đánh bắt ngoài biển chỉ là chiếc áo phao cũ kỹ.

Ông Thắng chia sẻ: Rủi ro ngoài biển thì không lường trước được, tai nạn sóng gió là nhiều. Trang bị thường thì phao cứu sinh. Xã cũng tập huấn kiến thức về đánh bắt vùng đánh cá chung, vĩ tuyến nào vậy thôi chứ đi ngoài bể thì tự túc mình, mình lường cái sức của mình để mà đảm bảo an toàn.

Các tàu cá đều đóng từ vật liệu gỗ, có công xuất thấp.

Cùng với việc trang bị sơ sài thiết bị bảo hộ thì cũng phải khẳng định tàu thuyền của ngư dân Diễn Châu còn khá thô sơ. Hầu như các tàu đều đóng từ vật liệu gỗ, sử dụng động cơ từ các thiết bị cũ, công suất thấp khai thác ven bờ còn lớn.

Cụ thể trong 700 tàu thuyền của ngư dân Diễn Bích, Diễn Ngọc thì chỉ có 250 tàu xa bờ được trang bị đầy đủ các thiết bị như đèn tín hiệu, phao cứu sinh, máy thông tin liên lạc…Bên cạnh đó, lao động đánh cá hầu hết chưa được đào tạo nghề.

Ngư dân Nguyễn Văn Hiền (trú xóm Hải Nam, xã Diễn Bích) cho hay: Mấy năm trước họ về cho học bằng thuyền trưởng, thuyền phó, máy lớn, máy nhỏ, nhưng cũng chỉ chủ tàu thôi chứ ngư dân như chúng tôi thì cứ theo kinh nghiệm mà làm. Tuy nhiên bây giờ dân ta sắm nhiều tàu lớn, phương thức đánh bắt thay đổi nhiều nên tôi nghĩ mà không được học thì mất an toàn trong đánh bắt là điều không tránh khỏi.

Chỉ tàu cá xa bờ mới có đầy đủ các trang thiết bị thông tin liên lạc.

Các tàu thuyền phải mua bảo hiểm thân tàu, bảo hiểm thuyền viên

Huyện Diễn Châu hiện nay có khoảng 5000 lao động chuyên khai thác hải sản trên biển. Là nghề khá nhiều rủi ro nên mỗi năm ghi nhận từ 6-8 tàu thuyền ngư dân gặp nạn. Tuy đã ít thiệt hại về người nhưng nhiều gia đình ngư dân mất trắng tài sản, lâm vào cảnh nợ nần.

Hiện nay chỉ có khoảng 250 tàu xa bờ với khoảng 2000 ngư dân được Nhà nước hỗ trợ là có bảo hiểm thân tàu, bảo hiểm thuyền viên số còn lại hơn 3000 ngư dân trên các tàu dưới 90CV và bè mảng hầu như rất ít có bảo hiểm.

Việc trang bị áo phao, phao cứu sinh, hệ thống liên lạc đối với đội tàu công suất nhỏ vẫn còn thiếu và yếu. Nhiều tàu công suất nhỏ không chấp hành quy định, lén lút khai thác trái phép gần bờ vào ban đêm nên tắt đèn hiệu để tránh cơ quan chức năng kiểm tra nên va chạm, tai nạn rất dễ xảy ra.

Bên cạnh đó việc tập huấn khai thác an toàn, cách xử lý ứng cứu cũng như phối hợp với cơ quan chức năng trong trường hợp tai nạn xảy ra cho ngư dân của các ngành chức năng vẫn còn hạn chế.

Nghiệp đoàn nghề cá Diễn Bích, huyện Diễn Châu trao áo phao cho ngư dân.

Theo ông Lê Thế Hiếu – Trưởng phòng NN&PTNT huyện Diễn Châu cho biết: "Năm 2017 này chúng tôi đã có một số giải pháp đảm bảo an toàn cho lao động trên biển như bắt buộc tất cả các tàu xuất bến đầu phải mua bảo hiểm thân tàu, bảo hiểm thuyền viên.

Cái này đã được quy định đảm bảo an toàn, chúng tôi phối hợp với phòng lao động TBXH đề xuất tất cả các lớp tập huấn đều hướng vào lao động biển, tập huấn về quy trình an toàn đánh bắt trên biển, tâp huấn chuyển đổi nghề, đào tạo nghề cho lao động nghề biển".

Nghề biển luôn có nhiều yếu tố tác động đến, như: thời tiết, tranh chấp vùng biển sự chủ quan của ngư dân.... vì vậy rất dễ xảy ra tai nạn. Để giảm thiểu tình trạng này, thiết nghĩ, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra việc thực hiện quy định về đảm bảo an toàn, an ninh hàng hải của tất cả tàu cá.

Xử lý nghiêm những trường hợp không trang bị đầy đủ các thiết bị, đánh giá chất lượng cũng như tuổi thọ của tàu cá để từ đó có giải pháp phù hợp…góp phần quan trọng cho an toàn lao động nghề biển.