Đây là những nguyên nhân khiến chuyên gia lo ngại lãi suất năm 2017 sẽ tăng

Mặt bằng lãi suất trong năm 2016 diễn biến theo chiều hướng tương đối ổn định, việc NHNN liên tục mua vào ngoại tệ, đồng nghĩa với việc đẩy tiền Đồng ra thị trường, nhằm cải thiện dự trữ ngoại hối là một trong những nguyên nhân quan trọng giúp thanh khoản hệ thống ngân hàng luôn ở trạng thái dồi dào trong phần lớn thời gian của năm 2016.

Ước tính NHNN đã mua vào khoảng 11 tỷ USD, đưa dự trữ ngoại hối lên mức hơn 40 tỷ USD trong năm 2016. Phần lớn lượng tiền dư ra do chênh lệch giữa tăng trưởng tín dụng và M2 cũng đã được các ngân hàng thương mại đầu tư mới vào kênh trái phiếu Chính phủ với tổng lượng vốn ròng rót vào là khoảng 160 nghìn tỷ đồng trong năm 2016. Ngoài ra, NHNN cũng tích cực điều tiết cung tiền thông qua kênh OMO và tín phiếu. Tính đến hết ngày 31/12/2016, NHNN bơm ròng khoảng 30 nghìn tỷ đồng trên thị trường OMO trong khi hút ròng 13.400 tỷ đồng qua kênh tín phiếu.

Trong khi đó, lãi suất huy động sau khi tăng 0,2-0,3%/năm trong 3 tháng đầu năm thì từ tháng 4 đã ổn định, đặc biệt giữa tháng 4 và từ cuối tháng 9/2016, một số tổ chức tín dụng đã giảm 0,3-0,5%/năm lãi suất huy động và giảm khoảng 0,5-1%/năm lãi suất cho vay đối với sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên.

Lãi suất cho vay tính đến thời điểm cuối năm phổ biến ở mức khoảng 6-9%/năm đối với kỳ hạn ngắn và 9-11%/năm đối với kỳ hạn trung và dài hạn. Đặc biệt, đối với nhóm khách hàng tốt, lãi suất cho vay ngắn hạn được các NHTM đưa ra ở mức rất cạnh tranh (chỉ từ 4-5%/năm).

Tín dụng hồi phục cộng với mặt bằng lãi suất ổn định đã có sự hỗ trợ quan trọng cho tăng trưởng kinh tế trong hai năm vừa qua. Thêm vào đó, một tín hiệu tích cực là nợ xấu trong toàn hệ thống ngân hàng tiếp tục xu hướng giảm, chỉ còn 2,46% vào thời điểm 30/11/2016 so với mức 2,72% của một năm trước đó.

Tuy nhiên, thách thức trong điều hành thị trường tiền tệ đối với NHNN trong năm 2017 vẫn rất lớn khi tăng trưởng tín dụng hồi phục cũng đồng thời tạo ra quán tính tăng thêm lớn hơn cho những năm sau, gây áp lực lên mặt bằng lãi suất và lạm phát. Theo kế hoạch tăng trưởng 5 năm 2016-2020, Chính phủ đã đặt ra mục tiêu tăng trưởng GDP ở mức 6,5-7%. Áp lực lên thị trường tiền tệ là rất lớn nếu Chính phủ muốn đạt được mục tiêu tăng trưởng cao.

Theo ông Trương Đình Tuyển, năm 2017 lãi suất có thể tăng do lạm phát năm 2017 chắc chắn sẽ cao hơn 2016 khi giá dầu sẽ tăng kéo theo giá nguyên liệu đầu vào tăng lên, sức ép về việc hạ giá VND là rất lớn vì đồng USD tăng giá buộc các nước phải hạ giá đồng nội tệ để cạnh tranh xuất khẩu, như vậy tỷ giá và lạm phát sẽ “ép” lên lãi suất khiến cho chi phí vốn của doanh nghiệp tăng theo.

Còn theo bà Trần Hải Yến, chuyên viên phân tích vĩ mô CTCK Bảo Việt, dự báo mặt bằng lãi suất huy động và cho vay sẽ tăng thêm 0,5-1%/năm trong năm 2017. Có ba lý do giải thích cho áp lực gia tăng lãi suất này. Thứ nhất, tín dụng được dự báo sẽ vẫn duy trì ở mức cao (17-18%) nhằm mục tiêu hỗ trợ cho tăng trưởng. Thứ hai, lạm phát sẽ tiếp tục chịu áp lực gia tăng và đây sẽ là cơ sở để tăng lãi suất danh nghĩa. Thứ ba, NHNN cần duy trì một độ rộng hợp lý cho lãi suất VND so với USD, và việc Fed dự kiến có thêm ba lần điều chỉnh lãi suất nữa trong năm 2017 sẽ gây áp lực tăng lãi suất VND.