Đặc khu kinh tế dễ bị lợi dụng để rửa tiền và trốn thuế

Ảnh minh họa

Lực lượng Đặc nhiệm Tài chính Quốc tế về chống rửa tiền (FATF) cho rằng, đặc khu kinh tế (SEZ) là các khu vực đã được tạo ra nhằm tăng cường thương mại, tăng xuất khẩu đặc biệt cho mục đích huy động ngoại hối. 

Đặc khu kinh tế (còn gọi là Khu kinh tế tự do) là tên gọi chung cho các khu kinh tế được thành lập trong một quốc gia nhằm thu hút đầu tư trong và ngoài nước bằng các biện pháp khuyến khích đặc biệt. 

Hoạt động nhập khẩu vào đặc khu kinh tế được miễn thuế. Tuy nhiên, do sự nới lỏng quản lý, các đặc khu kinh tế cũng rất dễ bị lợi dụng diễn ra các hoạt động rửa tiền và trốn thuế.

FATF đơn cử, các công ty A và B nằm bên trong một SEZ được ủy quyền để sản xuất và buôn bán đồ trang sức bằng vàng. Do tính chất đặc biệt của SEZ nên các cơ quan chức năng không được kiểm tra khi hàng hóa được nhập khẩu vào hoặc xuất khẩu đi. Do vậy, các công ty này đã lựa chọn để tự chứng nhận hàng hóa xuất khẩu miễn là hoạt động đáp ứng các điều kiện nhất định.

Đại diện của công ty X và Y sẽ đi du lịch ở nước ngoài và chọn đồ trang sức có nhu cầu ở các thị trường Ấn Độ. Đồ trang sức này sẽ được thanh toán tại thời điểm mua hàng trong thẩm quyền nước ngoài, sau đó nó sẽ được nhập khẩu vào các SEZ. 

Sau khi làm thủ tục thông quan, hàng hóa sẽ được di chuyển từ sân bay đến SEZ. Theo đó, hàng hóa được niêm phong và được khai báo là đồng, phế liệu hoặc hàng mỹ ký. Một số ít được khai báo là vàng và sau đó chúng được đưa vào bán tại thị trường hợp pháp.

Các gói kín có chứa đồng, phế liệu kim loại hoặc đồ kim hoàn giả khác đã tự chứng nhận như vàng và đồ trang sức nạm và sau đó xuất khẩu.

Triệt phá đường dây này, cảnh sát Ấn Độ đã thu giữ 79 kg vàng trang sức trị giá khoảng 3 triệu USD. Kiểm tra xuất khẩu chặn lô hàng khai báo chứa 190 kg vàng trang sức có giá trị từ 7 triệu USD đã được tìm thấy chứa kim loại phế liệu. Tịch thu gần 100.000 USD tiền mặt. 

Hơn nữa 30 kg vàng trang sức thuộc một công ty liên quan đã bị bắt giữ trị giá 1,2 triệu USD. Một khối lượng nhập khẩu bị nghi ngờ có giá trị khoảng 100 – 120 triệu USD. Chưa kể các loại thuế khác, tổng số tiền thuế trốn thuế hải quan đã lên tới 10 triệu USD.

Chính  vì vậy, nhiều ý kiến e ngại, có thể các đặc khu cũng là nơi rửa tiền, bằng cách làm tăng giá trị hàng xuất khẩu.