Cấm hút thuốc lá ở nơi công cộng

Theo khoản 1 điều 23 Nghị định 176/2013/NĐ-CP ngày 14-11-2013 của Chính phủ, các hành vi như: Hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm; bỏ mẩu, tàn thuốc lá không đúng nơi quy định khi hút thuốc lá tại những địa điểm được phép hút thuốc lá… sẽ bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 - 300.000 đồng. Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã quy định chặt chẽ khu vực, cơ chế xử phạt, cơ quan chịu trách nhiệm xử phạt đối với hành vi hút thuốc nơi công cộng. Tuy nhiên, những chế tài này dường như chưa đủ sức răn đe, chưa mang lại hiệu quả tích cực.

Tại các nhà hàng, khu thương mại dịch vụ, thậm chí cả trong các cơ sở y tế, khu vui chơi giải trí của trẻ em..., vẫn có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh những người đang phì phèo khói thuốc. Người quản lý các cơ sở cũng chỉ có thể nhắc nhở, “nặng” lắm mời những người hút thuốc không đúng chỗ ra chỗ khác chứ việc xử phạt hành vi hút thuốc lá nơi công cộng khó thực hiện bởi việc hút thuốc chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và người hút không cố định thời gian.

Tại các bệnh viện, ở một số vị trí như hành lang và khuôn viên bệnh viện, nhiều người vẫn vô tư hút thuốc. Khi bị nhân viên bảo vệ nhắc nhở, có người dụi điếu thuốc rồi đi nơi khác hút tiếp. Bên cạnh một số người thiếu kiến thức, không hiểu biết thì không ít người thiếu ý thức, dù biết có quy định cấm hút thuốc nhưng vẫn bất chấp, tiếp tục hút thuốc lá cả những nơi có biển cấm.

Theo số liệu thống kê cho thấy, tại quán bar/cafe tỷ lệ hít khói thuốc thụ động là 89,1%. Tại nhà hàng tỉ lệ này là 80,7%. Tỉ lệ hít khói thuốc thụ động tại nhà là gần 60% năm 2015.

Đến nay, việc triển khai thực thi nhà hàng không khói thuốc đã có những thay đổi tích cực với nhà hàng thực hiện quy định cấm hút thuốc, lên đến con số 44,1%. Có 69.2% chủ nhà hàng biết về quy định cấm hút thuốc lá trong nhà hàng và 85% khách hàng ủng hộ việc thực thi môi trường không khói thuốc.

Đáng chú ý, nghiên cứu được thực hiện tại 195 nhà hàng trên địa bàn Hà Nội của do Tổ chức Healthbridge cho thấy lượng khách hàng và doanh thu là không có sự thay đổi (hơn 90%), thậm chí còn tăng lên (8,1% với doanh thu và 5,7% với lượng khách hàng). Kết quả này cũng đồng nhất với kết quả từ nhiều nghiên cứu trên thế giới.

Tuy nhiên, việc thực thi nhà hàng không khói thuốc còn nhiều khó khăn do tâm lý nhà hàng vẫn ngại nhắc người hút thuốc vì sợ mất khách (40.4%), sợ mất lòng khách (30.3%) còn lại là ý thức của khách (30.3%). Trong khi đó, chỉ có 25% khách hàng nhìn thấy nhân viên nhắc nhở khách hút thuốc trong các nhà hàng có quy định cấm.

Nghiên cứu chỉ ra rằng khí thải khói thuốc lá góp thêm hàng nghìn tấn chất gây ung thư, chất độc và khí nhà kính của con người vào môi trường. Khi hút thuốc lá hoặc sống chung với người hút thuốc, khói thuốc hít qua phổi ngấm vào máu, tích luỹ lâu ngày trở thành điều kiện và nguyên nhân gây ra các bệnh tim mạch, viêm nhiễm đường hô hấp và gây tổn thương trong lòng mạch máu.

Người hút thuốc lá chủ động hoặc thụ động dễ bị các bệnh như: rụng tóc, đục thủy tinh thể, da nhăn, giảm thính lực, sâu răng, ung thư da, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, loãng xương, bệnh tim mạch, vàng móng tay, ung thư cổ tử cung, tinh trùng biến dạng, bệnh vảy nến, viêm tắc mạch máu, ung thư phổi và các cơ quan khác như: mũi, miệng, lưỡi, tuyến nước bọt, họng, thanh quản, thực quản, thận, dương vật, tụy… Ngoài ra, hút thuốc lá còn làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, dễ dẫn đến vô sinh ở nam giới; tăng nguy cơ ung thư tử cung, rối loạn kinh nguyệt, ung thư vú, đối với phụ nữ; dễ bị còi xương, trí tuệ chậm phát triển, suy dinh dưỡng đối với trẻ em.