Bố mẹ đồng hành cùng con thế nào trên không gian mạng?

Việt Nam là một trong các quốc gia có tỷ lệ sử dụng internet tăng trưởng nhanh nhất ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương. Theo thống kê, phần lớn trẻ em tự học cách dùng Internet (68%) hoặc học từ bạn bè (17%), rất ít học từ cha mẹ mình (2%) hoặc nhà trường (11%). Hầu hết các trường học chỉ dạy học sinh kỹ năng công nghệ thông tin, không dạy về sử dụng mạng an toàn hoặc có dạy nhưng cũng đa phần chỉ dừng ở lý thuyết mà ít có sự thực hành.

Vì thế cứ 4 trẻ có 1 trẻ đã từng có trải nghiệm đau buồn khi sử dụng mạng xã hội, cứ 3 trẻ có 1 trẻ là nạn nhân của bắt nạt trên mạng.

Trong khi đó, càng ngày càng có nhiều trò chơi và ứng dụng nguy hiểm trên Inetrnet, thậm chí có những thử thách xúi giục trẻ em tự làm hại bản thân gây nên những cái chết thương tâm của những trẻ em tham gia hoặc bị lôi kéo tham gia.

Theo chuyên gia Ngô Trung Việt - Khoa Công nghệ Thông Tin (Trường ĐH Sư Phạm Thái Nguyên), trẻ em dễ gặp các rủi ro trên môi trường mạng do trẻ được sinh ra trong thời đại công nghệ số nhưng chưa thể hiểu đầy đủ về những nguy cơ tiềm tàng khi sử dụng internet, các rủi ro cũng ngày một đa dạng khó lường trong khi an toàn internet chỉ mới đây mới được đưa vào lồng ghép dạy trong trường học.

Ngoài ra, trẻ em tiếp nhận sớm và công nghệ đã phát triển với tốc độ nhanh chóng nên cha mẹ, người giám hộ và người chăm sóc có thể gặp khó khăn để giám sát có hiệu quả các hoạt động của trẻ em trên môi trường mạng. Đó cũng là những nguyên nhân khiến trẻ có thể dùng internet thiếu an toàn.

Vì vậy, giáo dục cách tham gia không gian mạng an toàn sẽ rất hữu ích cho cả học sinh và giáo viên nhà trường, giúp mọi người không chỉ hiểu biết về pháp luật mà thực thi pháp luật một cách bài bản, nghiêm túc.

Theo chuyên gia Ngô Trung Việt thì trẻ em cần được lớn lên với sự hỗ trợ, đồng hành, bảo vệ của cha mẹ và những người thân thiết. Cha mẹ đã chăm sóc bảo vệ trẻ em ngay từ khi còn trong bụng mẹ, đến khi chào đời và lớn lên tới 18 tuổi, nhưng cạnh sự chăm sóc thì hiện nay, việc chăm sóc, bảo vệ con hàng ngày cần có thêm việc đồng hành cùng con để sử dụng internet an toàn. 

Hơn ai hết, chính bố mẹ cũng cần sẵn sàng tìm hiểu về lợi ích và rủi ro trên internet, cách sử dụng internet thông minh và an toàn; Sẵn sàng lắng nghe và học từ trẻ; Tôn trọng và cùng trẻ đưa ra các giải pháp để phòng tránh rủi ro trên môi trường mạng hiệu quả.

Bố mẹ cần trao đổi với trẻ các kiến thức căn bản về cài đặt mật khẩu mạnh trong đó có việc hỗ trợ, hướng dẫn các con cách sử dụng mật khẩu khó đoán, có ít nhất 6 ký tự, kết hợp số, chữ, và ký tự đặc biệt hay sử dụng mật khẩu khác nhau cho các tài khoản khác nhau và tuyệt đối không chia sẻ mật khẩu với người khác.

Bố mẹ hướng dẫn con về bảo vệ mật khẩu 2 lớp, trao đổi với con về cảnh báo đăng nhập, trong đó một số ứng dụng email hoặc mạng xã hội có chức năng cảnh báo khi có ai đó khác đăng nhập vào tài khoản của trẻ. Cảnh báo này sẽ cho trẻ biết thiết bị nào đang cố gắng đăng nhập vào tài khoản của trẻ cũng như vị trí đăng nhập.

Hãy nói chuyện với con về tính năng xác thực mật khẩu 2 lớp, theo đó trẻ sẽ được yêu cầu điền một mã xác thực mỗi khi bạn đăng nhập vào tài khoản email hoặc mạng xã hội hoặc máy tính mới. Nếu người lạ cố gắng xâm nhập vào tài khoản của trẻ, họ sẽ không thể đăng nhập được vì không có mã khóa này.

Sử dụng không gian mạng, trẻ cũng cần được trang bị các kỹ năng về cài đặt riêng tư. Theo đó bố mẹ sẽ giúp trẻ chặn một số trang tin điện tử hoặc nội dung không muốn xem hay không phù hợp với trẻ, chế độ cài đặt riêng tư cho phép sử dụng các tính năng khác nhau (dòng thời gian, gắn thẻ, địa điểm, chế độ người xem)....

Cùng với đó, bố mẹ cũng có thể hướng dẫn trẻ cân nhắc trước khi kết bạn “Chất lượng hơn số lượng”. Đặt ra một số tiêu chuẩn kết bạn như “Có nhiều bạn chung”, “học cùng trường”... và nên kiểm tra danh tính, hồ sơ người muốn kết nối với trẻ hoặc trẻ muốn kết nối.

Hoàng Thanh