Xuất hiện “doanh nghiệp ma” "chạy thị thực" cho người nước ngoài

Tại nghị trường Quốc hội ngày 28/10, Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang cho rằng, Pháp lệnh Nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam quy định người nước ngoài sau khi nhập cảnh nếu có nhu cầu sẽ được xét cho chuyển đổi mục đích nhập cảnh.

Bộ trưởng Quang cho biết, lợi dụng quy định này, thời gian qua nhiều người nước ngoài đã vào Việt Nam với danh nghĩa tham quan, du lịch, sau đó xin chuyển đổi để thực hiện các mục đích khác, đặc biệt xin chuyển đổi ở lại lao động trong đó có nhiều lao động đang làm việc tại các dự án do Trung Quốc trúng thầu (đây là vấn đề phức tạp mà các bộ, ngành, địa phương đang phải phối hợp giải quyết).

Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang

Theo thống kê của Bộ Công an, đến tháng 12/2012 đã có trên 40 triệu lượt người nước ngoài đến Việt Nam. Đơn vị này đánh giá, sự thông thoáng về thủ tục, điều kiện cấp thị thực cho người nước ngoài cũng đã bị một số doanh nghiệp lợi dụng để “lách”, sử dụng tư cách pháp nhân chỉ để bảo lãnh cấp thị thực cho người nước ngoài, còn họ vào thế nào, hoạt động ra sao doanh nghiệp không nắm được.

Thực tế trên đã có hàng ngàn lao động phổ thông nước ngoài vào làm việc tại các công trình xây dựng (nhất là các dự án do Trung Quốc trúng thầu, như: nhà máy nhiệt điện Quảng Ninh, Hải Phòng, Cà Mau; xi măng Ninh Bình, Thanh Hoá, Tây Ninh, bôxít-nhôm Lâm Đồng...) nhưng không phải do chủ đầu tư (hoặc nhà thầu) bảo lãnh cấp thị thực.

Pháp lệnh quy định người nước ngoài tạm trú từ 01 năm trở lên được cấp thẻ tạm trú, còn theo quy định của Bộ Luật Lao động thì người nước ngoài làm việc tại Việt Nam liên tục từ 3 tháng trở lên phải có Giấy phép lao động, trừ các nhà đầu tư, thành viên HĐQT, sáng lập doanh nghiệp…

Vì vậy, doanh nghiệp đã “lách” bằng cách bổ sung thành viên hội đồng quản trị hoặc thành viên hội đồng thành viên qua hình thức góp vốn để  xin cấp thẻ tạm trú.

Thứ trưởng Bộ Công an, Thượng tướng Đặng Văn Hiếu nhấn mạnh, tại một số địa phương có đông người nước ngoài làm việc (Hà Nội, Hải Dương, TP. HCM, Long An…) đã xuất hiện “doanh nghiệp ma”, được thành lập dưới danh nghĩa Công ty trách nhiệm hữu hạn, Công ty cổ phần chỉ với mục đích làm dịch vụ kiếm lời từ xin thị thực dài hạn, thẻ tạm trú cho người Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan, sau khi được cấp thị thực dài hạn, thẻ tạm trú thì giải tán doanh nghiệp.

Ngoài ra còn một vấn đề mới phát sinh trong thời gian qua là tình trạng công dân Việt Nam (người Hoa) xin thôi quốc tịch Việt Nam, xin cấp thẻ thường trú để xin phía nước ngoài cấp hộ chiếu.

Cũng trong thời gian qua, Bộ Công an đã đưa 4.840 người nước ngoài vào danh sách cấm nhập cảnh, 1.396 người nước ngoài vào danh sách cấm xuất cảnh. Bộ Quốc phòng cũng phát hiện  hàng trăm đối tượng vi phạm; trong đó có 245 đối tượng xâm phạm ANQG, 35 đối tượng lợi dụng danh nghĩa hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyên gia để lấy cắp tài liệu thuộc bí mật nhà nước, bí mật quân sự của Việt Nam chuyển ra nước ngoài…

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng an ninh Lê Việt Trường cũng đưa ra nhận định, do pháp lệnh chưa quy định cụ thể về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân mời, bảo lãnh người nước ngoài nhập cảnh Việt Nam nên nhiều doanh nghiệp lợi dụng tư cách pháp nhân để làm dịch vụ cấp thị thực cho người nước ngoài, còn việc họ nhập cảnh, hoạt động, cư trú tại Việt Nam thì doanh nghiệp không biết, không có trách nhiệm, dẫn đến tình trạng gia tăng lao động phổ thông nước ngoài vào làm việc, hoạt động trái mục đích nhập cảnh, một số lang thang, vi phạm pháp luật.

Bên cạnh đó, việc cho phép người nước ngoài được chuyển đổi mục đích trong thị thực đã gây nhiều khó khăn cho công tác quản lý và là một trong những nguyên nhân để một số doanh nghiệp lợi dụng tư cách pháp nhân để làm dịch vụ gia hạn tạm trú, cấp thẻ tạm trú; đã xuất hiện “doanh nghiệp ma” được thành lập dưới danh nghĩa công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần chỉ với mục đích làm dịch vụ kiếm lời trong việc xin thị thực dài hạn, thẻ tạm trú cho người nước ngoài.

Theo ông Trường, chế tài xử lý vi phạm đối với người nước ngoài hiện còn thiếu và quy định rải rác ở nhiều văn bản pháp luật. Thủ tục thực hiện rườm rà dẫn đến khó khăn, lúng túng cho lực lượng chức năng khi áp dụng. Nghị định của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự có một số điều khoản liên quan đến người nước ngoài có nội dung tương tự nhau nhưng mức xử phạt không giống nhau dẫn đến việc hiểu và áp dụng không thống nhất.

Trước thực tế trên, Ủy ban Quốc phòng an ninh cho biết, các cơ quan, đơn vị và địa phương đều nhất trí đề nghị Quốc hội sớm ban hành Luật nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam.